Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я

лардан \ам фойдаланилган. Жонли фетишларга сиғиниш барча
халқларда мавжуд бўлган. Энг кўп тарқалган жонли фетиш­
ларга илон, қарға, бўри, айиқ, ҳўкиз сингари ҳайвонларни
мисол келтириш мумкин, Жонсиз фетишлар элатга хос. хусу­
сиятларни ифодаламаганлиги учун, қабилада жонли фетиш­
лар кўп бўлган.
Фетишлар асосан кучли руҳни ўзида мужассамлаштирган
ва ижтимоий ҳаётнинг айрим соҳаларидаги муаммоларни ҳал
этишга ёрдам берган.
Фетишизмнинг кўринишларидан бири 
бутпараспыикдир.
 Буг
одам ёки \айвоннинг қиёфаси тасвирланган предмет бўлиб,
унда ғайритабиий куч мужассамлашган деб ҳисобланади.
Диний тизимлар вужудга келганидан кейин ҳам фети­
шизмнинг қолдикутри сак^аниб қолган. Унинг таъсирини
муқаддас қадамжолар, туморлар, хоч тақиш, дин йўлида
изтироб чекиб авлиё деб тан олинган кишиларга сиғиниш
каби ҳолатларда кўриш мумкин.
- 39 -

---

Дин билан боғлиқ бўлмаган фетишизм қолдик^арини ҳам
ижтимоий турмушда кўплаб учратиш мумкин. Давлат арбобла-
рининг шахсини улуғлаб ҳайкаллар қўйиш ёки суратларини
асраш, сумалак тошини сақлаш, ҳайвонларнинг аъзолари ни
олиб юриш ва шу каби ҳолатларни қайд этишимиз мумкин.
Фетишизм руҳнинг кучиши тўғрисидаги қарашлардан ву­
жудга келган. Моддий оламда руҳлар мавжуд эканлигига ишо-
нищдан анимизм шаклланди. 
Анимизм
деб (лотинча 
anima -
жон, руҳ деган маъноларни англатади) табиат воқеликлари-
да, ҳодисаларда руҳларнинг мавжудлиги, уларнинг инсон ва
жамият ҳаётида фаол иштирок этишига ишонишга айтилади.
Инсоният тафаккури тараққиётининг илк босқичларида