Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я с и ҳУҚУҚбузарликлар профилактикаси ва криминалогия

2.3.-§ Ҳуқуқбузарликлар якка тартибдаги профилактикаси 
чора-тадбирларининг мазмуни 
 
Ҳуқуқбузарликларнинг якка тартибдаги профилактикаси ҳуқуқ-
бузарликлар профилактикасини бевосита амалга оширувчи орган ва 
муассасалар томонидан ғайри ижтимоий хулқ-атворли, ҳуқуқбузарлик содир 
этишга мойил бўлган ва ҳуқуқбузарлик содир этган шахсларнинг ҳисобини 
юритиш, тарбиявий таъсир кўрсатиш орқали уларни ахлоқан тузатиш, уларда 
ижтимоий ҳаётга мос хулқ-атвор ва турмуш тарзини шакллантириш ҳамда 
назорат қилиш мақсадида амалга оширилади. 
Ҳуқуқбузарликнинг 
якка 
тартибдаги 
профилактикаси 
объектларини қуйидагилар ташкил этади: 
1) ғайриижтимоий хулқ-атворга эга шахслар; 
2) ҳуқуқбузарлик содир этишга мойил шахслар; 
3) ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар; 
4) ижтимоий ҳимояга муҳтож болалар. 
Ҳуқуқбузарликларнинг якка тартибдаги профилактикасини қўллаш 
учун шаҳснинг ғайриижтимоий ҳулқ-атвори тўғрисида, унинг ҳуқуқбузарлик 
содир этишга мойиллиги ёҳуд у ҳуқуқбузарлик содир этганлиги ҳақида 
далолат берувчи ишончли маьлумотларнинг мавжудлиги 
асос бўлади. 
Шахснинг ғайриижтимоий хулқ-атворга эгалиги қуйидагиларда намоён 
бўлади: 
а) шахснинг жамиятда қабул қилинган хулқ-атвор нормалари ва 
қоидаларини бузувчи турмуш тарзи: қонуний никоҳсиз эр-хотин бўлиб 
яшаш, кўп қаватли уйларда яшаб, баланд овозда мусиқа оҳангларини эшитиб, 
қўшниларнинг тинчини бузиш ёки шундай оқибатни келтириб чиқарувчи 

---

46 
бошқа машғулотлар билан шуғулланиш, оилада низоли ва жанжалли 
вазиятларни юзага келтириш, гиёҳвандлик ёки спиртли ичимликка ружу 
қўйиш кабиларда; 
б) шахснинг жамиятда қабул қилинган хулқ-атвор нормалари ва 
қоидаларини бузувчи ҳаракатлари: жамоат жойларида спиртли ичимлик 
истеъмол қилган ҳолда юриш, жамоат жойида юрганда ёки ўтирганда писта 
чақиб ёхуд жамоатчилик фойдаланадиган йўл ва йўлакларни туфлаб (нос) 
ифлослантириш, гап ташиш, ғийбат қилиш, кишиларни уриштириб қўйиш 
каби ҳаракатларида; 
в) шахснинг жамиятда қабул қилинган хулқ-атвор нормалари ва 
қоидаларини бузувчи ҳаракатсизлиги: асосли сабаб бўлмасдан жамоат 
транспортларида қарияларга, ногиронларга ёки ҳомиладор аёлларга жой 
бермаслик ёки маҳаллада уюштириладиган оммавий ҳашарларда иштирок 
этмаслик сингари ҳаракатсизликларда ифодаланиши мумкин.