Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я ш. Р. ҚОбилов коррупция муаммосини

Мотивлар кураши 
(лот. 
motivus
– ҳаракатчан) – ўзига маъқул 
бўлган қарор қабул қилиш учун шахснинг иродавий ҳаракатлар 
босқичи. Коррупцион мотивациянинг вужудга келиши ходимнинг 
эҳтиёжи, мотиви, установка ва мотивацияси билан боғлиқ.

---

64
9. КОРРУПЦИЯНИНГ ҚУРБОНЛАРИ ВА ВИКТИМОЛОГИК 
ПРОФИЛАКТИКА 
Коррупциявий ҳуқуқбузарликлар профилактикаси
деганда, 
қонун ҳужжатларига мувофиқ ҳуқуқ-тартиботни сақлаш ва 
мустаҳкамлаш, коррупциявий ҳуқуқбузарликларни аниқлаш, 
бартараф этиш, олдини олиш, уларнинг содир этилиши сабаблари 
ва бунга имконият яратиб бераётган шарт-шароитларни аниқлаш, 
ўрганиш ҳамда бартараф этиш мақсадида давлат органлари ва бошқа 
ташкилотлар, шунингдек фуқаролар томонидан коррупциявий 
ҳуқуқбузарликлар нинг умумий, махсус, якка тартибдаги ва 
виктимологик профилактикасида қўлланиладиган ижтимоий, 
ҳуқуқий, ташкилий ва бошқа чора-тадбирлар тизими тушунилади
1
.
Виктимлашув
–
шахсдаги жиноят қурбони бўлиш иқтидорининг 
вужудга келиши ва ривожланиши жараёни, яъни жиноят туфайли 
потенциал виктимлик жараёнининг рўёбга чиқиши, қурбоннинг 
жисмоний, моддий ва маънавий зарар кўриши)
2
. 
Коррупцион виктимлик
– жисмоний ёки юридик шахснинг 
жойлашуви ёхуд жисмоний ёки юридик шахснинг қобилияти,
маълум бир хусусиятлари кучига таяниб (сифатлари, ютуқлари ёки 
камчиликлари) бевосита ёки билвосита коррупциявий қилмишнинг 
қурбони тушунилади.
Коррупциявий виктимлик 
– бу жисмоний ёки юридик 
шахснинг объектив равишда коррупциявий хулқ-атворнинг, шунингдек 
жиноятнинг қурбони бўлиш иқтидори (мойиллиги).
Коррупция виктимологияси
– виктимологиянинг нисбатан янги 
йўналиши бўлиб, жамиятда коррупциявий хулқ-атвор қурбонларини 
1
Ю.ф.д., профессор А.А. Отажановнинг умумий таҳрири остида. Коррупцияга 
қарши курашиш» махсус курси бўйича маърузалар курси. – Т.: Ўзбекистон Республикаси 
ИИВ Академияси, 2018.
2
Квашис В.Е
. Основы виктимологии. Проблемы защиты потерпевших от 
преступлений. – М., 1999. – С.21.

---

65
ўрганиш ва ўз вақтида виктимологик ёрдам кўрсатиш чора-
тадбирларини ишлаб чиқаришга йўналтирилган фаолият.