Ўзбекистон Республикаси Хотин-қизлар қўмитаси

Оилада фарзанд тарбиясининг педагогик-психологик хусусиятлари.
Оиланинг асосий устуни – бу эр-хотиннинг ўзаро иззат-ҳурмати, 
хушмуомала ва ширинсўзлиги, бир-бирига ёрдам бериши ва ҳамжиҳатлигидир. 
Бу болалар тарбиясида ҳам муҳим аҳамиятга эга. Чунки фарзанд айтилган 
насиҳатни эсидан чиқариши мумкин, лекин кўрганини ҳеч қачон эсдан 
чиқармайди. Тарбиянинг бу жиҳатига эътибор бериш лозим. 
Ота-она ва фарзандлар орасидаги адолатнинг ахлоқий ва ҳуқуқий 
бузилишлари салбий сифатларнинг пайдо бўлишига олиб келади. Оилада 
болаларнинг ёшлигидан бошлаб яхши сифатларини шакллантириб боришга 
жиддий эътибор бериш лозим, ҳаётий масалаларни ҳал қилишда ота-онанинг 
билими, маънавияти, ўзини тутиши, юриш-туриши катта аҳамиятга эгадир. 
Фарзандлар одамлар орасида адолатпарварлик хислатларини камол 
топтиришда ўрнак кўрсатиш, тушунтириш ва уқтириш, рағбатлантириш, 
огоҳлантириш, танбеҳ бериш, уялтириш, суҳбат, мунозара ва баҳс каби 
усуллардан фойдаланиш мумкин. 
Замонавий оила тарбиясида ижобий жараёнлар билан бирга салбий 
ҳолатлар ҳам кенг ўрин тутади. “Соғлом оиладан чиққан жиноятчи” – бу атама 
ҳозирги кунда юристлар, педагоглар ва социологларни, вояга етмаганлар 
ишлари билан шуғулланувчиларни ўйлантириб қўймоқда. Баъзи маълумотларга 
кўра, кўплаб шаҳар ва вилоятларда жиноятга тортилган ёшларнинг кўп қисми 
ўзига тинч, моддий жиҳатдан яхши таъминланган оилаларда тарбияланганлиги 
аниқланган. Уларни ота-оналарининг ёмон намунасини олган ёки моддий 
жиҳатдан қийналган, тор квартирали шароитларда яшаган дейишга асосимиз 
йўқ. Унда сабаби нимада? Деган савол туғилиши табиийдир. Ҳар қандай ҳолда 
ҳам асосий сабабини оиладан, унинг ҳаёт босқичларидан маънавий-ахлоқий 
турмуш тарзидан, қадр-қимматидан ахтариш лозим. 
Ҳозирги замон оилаларида ўсиб келаётган ёш авлодни ҳар томонлама 
тарбиялашнинг барча васиталари, шакл ва услублари кенг қўлланилмоқда. 
Олиб борилган кузатишлар натижасида болалар тарбиясида ота-оналарнинг эр 
ва аёл сифатидаги фаоллик даражаси турлича эканлигининг гувоҳи бўлдик. 
Уларнинг болалар тарбиясига таъсир даражаларини қуйидаги гуруҳларга 
бўлиш мумкин: