Ўзбекистон Республикаси Хотин-қизлар қўмитаси

Оила аъзоларининг бурчлари ва вазифалари.
Ҳар бир инсон бахтли 
оила қураман, яхши, комил фарзандли бўламан деган мақсадда оила қуради. Бу 
мақсадга эришиш учун эр ва хотин, ота-она ва фарзанднинг бир-бири олдидаги 
вазифаларини, бурчларни, оилавий тарбиянинг муҳим омилларини билиб иш 
кўриш зарур. 

---

41 
Ота-онанинг фарзанд олдидаги бурчлари: 
-
фарзандга чиройли исм қўйиш; 
-
инсоний хислат ва фазилатларни таркиб топтириш; 
-
саводини чиқариш; 
-
иқтидорига қараб ривожлантириш; 
-
касб-ҳунар ўргатиш; 
-
уйлантириш, турмушга чиқариш; 
-
уй-жой билан таъминлаш; 
-
фарзандлар орасидаги мерос тақсимотида адолатли бўлиш. 
 
Фарзанднинг ота-она олдидаги бурчлари: 
-
ота-онанинг насиҳатларига қулоқ солиш, меҳрибон, ғамхўр бўлиш, ота-
онага ва оила ишларига ҳам маънавий, ҳам иқтисодий ёрдам бериш; 
-
одоб-ахлоқда, ишда, илм-ҳунар ўрганишда ўрнак бўлиш; 
-
ота-оналарнинг нимага муҳтож эканликларини қалбан ҳис қилиш, 
уларнинг орзу-ниятларини амалга ошишида ёрдам бериш; 
-
оила аъзоларига иззат-ҳурмат билан қараш, ўз бурчларини масъулият 
билан бажариш. 
Оилавий тарбия мураккаб, у ўзига хос хусусиятларга эга. Ҳар бир ота-она 
фарзандларини тарбиялаш борасидаги бурч ва масъулиятларини англашларига 
боғлиқ. Бунда нормал, соғлом оилавий муҳит, ота-онанинг обрўси, тўғри 
кундалик режим, фарзандни ўз вақтида билим олишга, ўқишга, китобларга, 
меҳнат қилишга жалб қилишлари ҳам аҳамиятли ҳисобланади. Аввал ҳам, 
ҳозир ҳам бундан кейин ҳам таъкидланганидек ақлли, фаросатли, тафаккурга 
бой, фазилатли инсоннинг тарбияси оиладан бошланади. Оилада тарбия 
ишларини тўғри амалга ошириш учун энг аввало ота-онанинг ўзи тарбияланган 
бўлиши 
лозим. 
Ота-онанинг 
дид-фаросати, 
қизиқиши, 
эҳтиёжлари, 
интилишлари, мақсад ва вазифалари, биргаликда билим олиши, ишлаши, дам 
олиши, зиддиятларни, муаммоларни ўзаро тушуниб ҳал эта олишлари, 
фарзандларни болалигидан бошлаб мустақилликка, одамлар билан ижобий 
муносабатга ўргатиб борилиши мустаҳкам, соғлом оила муҳитини вужудга 
келтиради. 
Оилада эркак ва аёл қонунан тенг ҳуқуқли, лекин уларнинг биологик, 
жисмоний ва руҳий тузилиши нуқтаи-назаридан бундай тенглик йўқ. Шунинг 
учун эркак ва аёлнинг вазифалари, фарзандларни тарбиялаш, оила меҳнати ва 
юмушлари тақсимоти масалаларида бир мунча тафовутлар мавжуд.
Эркакнинг 
вазифаси
– оилани иқтисодий, маънавий таъминлаш. Оилани 
хавф-хатардан ҳимоя қилиш, аёли ва фарзандларининг қувонч-ташвишларига 
шерик бўлиш, уларга ғамхўр бўлиш. 
Аёлнинг 
вазифаси
– оилада фарзанд тарбияси билан шуғулланиш. Оила 
юмушларини ўз вақтида бажариш, оилада ижобий психологик муҳит яратиш. 
Эркак ва аёлнинг вазифалари шулардангина иборат эмас, албатта. Бу 
вазифаларнинг барчасини кўрсатиб ўтишнинг ҳеч қандай иложи йўқ. Ҳар бир 
инсон ўз тафаккурини ва ақлини ишга солган ҳолда ўз вазифасини ва 
бурчларини аниқ билиб олиши ва уларни масъулият билан бажариши лозим.

---

42