9-MAVZU TURKISTONDA MUSTABID SOVET HOKIMIYaTINING O`RNATILIShI.
ISTIQLOLChILIK HARAKATI
REJA
. Rossiyadagi
yil fevral inqilobidan so`ng` Turkistondagi ijtimoyi siesiy vaziyat.
. Turkistonda mustabid Sovet hokimiyatining o`rnatilishi va uning shovinistlik siyosati
. Istiqlolchilik harakati, uning mohiyati va tarixiy ahamiyati.
yil
fevralda Rossiya poytaxti Petrogradda demokratik inqilob g`alaba qozondi va
chorizm ag`darildi. Bu voqsa Turkiston o`lkasiga ham o`z ta`sirini o`tkazdi. Turkistonda ishchi va
soldat deputatlira Sovetlari va har xil toifalar vaqillaridan tuzilgan ijroiya komitetlar tashkil etila
boshlandi.
yil mart oyida mahalliy aholining ilg`or zielilarining vakillari
Shuroi islom
tashkilotini tuzdilar.
Turkistonning ijtimoyi-siesiy haetida o`lka muxtoriyati masalasi asosiy masalaga aynaldi.
yil
mart ku`ni rus podshosining o`lkadagi tayanchi-Turkiston general-gubernatori
hokimiyatdan chetlashdirildi.
yil
aprelda Muvaqqat xukumatning qarori bilan uning Turkiston
komiteti tashkil qilindi va qadet N.N.Shchepkin uning raisi qilib tayinlandi. Bu komitet a`zoligiga
turkiy xalqlar vakillaridan to`rttasi
Buxeyxon, tanishboev Maqsudov va Davletshin kirdilar.
yil
aprelda Tashkentda Butunturkiston musulmonlarining
kurultayi ish boshladi.
Kurultoyda Turkiston musulmonlarining markaziy rahbar organi - Turkiston o`lka musulmon Shurosini
tashkil etish haqida qaror qabul kilindi.
Turkiston musulmonlari faollarining birlashish harakati muraqqab va ziddiyatli ichki vaziyatda
rivojlandi.
yil iyun oyida munavvar Qori boschiligidagi
Shuroi Islomiya
tashkilotidan eShuroi
Uloma
deb ataluvchi yangi tashkilot ajralib chiqdi.
yilning sentyabr` oyining boshlarida Turkiston ulkasi markazi bo`lgan Toshkent shaxrida
siesiy vaziyat juda keskinlashib ketdi. bunday sharoitlarda Toshkentdagi ishchi va soldat deputatlari
Soveti musulmon etakchilari urtasidagi bulinishdan foydalanib xokimiyatni kulga olishga harakat qildi.
yil
sentyabrda Toshkentda Butun turkiston musulmonlarining
kurultoyi ochilib,
uning katnashchilari hokimiyatni ochilib, uning qatnashchilari hokimiyatni soldat, ishchi va dexkon
deputatlari Sovetlariga berishga qarshi chikdi. Sentyabr` vokealaridan sung jamiyatdagi siesiy qarama-
qarshilik yana-da keskinlashib ulkadagi ishchilar harakati bilan milliy harakatning yo`llari bir biridan
ajralib ketdi.
yil
-
sentyabrda Turkiston va Qozog`iston ulkalari musulmonlarining kurultoyi bulib,
unda butun Turkiston va Qozog`iston uchun umumiy bulgan.
Musulmonlor ittifoqi
(
Ittifoqi muslimin
) degan siesiy partiya tuzishga qaror qilindi. Bu
Do'stlaringiz bilan baham: |