Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги

Ishning  manbaviy  bazasi,  O’zbekiston  Respublikasi  Konstitutsiyasi, 

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Farmonlari, Qarorlari, mahalliy va chet 

el  adabiyotlari,  ommaviy  axborot  vositalari  manbalari  va  boshqa  ilmiy 

asarlar tashkil qiladi.  

Ishning  tarkibiy  tuzilishi,  dissertatsiya  ishi  3  bob,    8  paragraf, 

ilovalar, foydalanilgan manba va adabiyotlar ro’yxatidan iborat. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

1. BOB. TARIX VA NUMIZMATIKA FANI 

 

1.1. Numizmatika fanining o’rganiishi tarixi, maqsadi va vazifalari. 

 

O’zbekiston mustaqillikka erishganligi tufayli, jamiyatimizning xamma 

soxalarida  jiddiy  o’zgarishlar  davri  boshlandi.  SHu  jumladan  tarix  fani 

oldida xam yangi yangi muammolar  ilmiy  izlanishlarni taqozo qilmokda. 

Tarix  fanining    yordamchi    soxalari  ichida    o’z    o’rniga  ega  bo’lgan 

numizmatika,  mamlakatimiz    Istiqlolga    erishgandan    keyin  uning  nufuzi 

yanada ortdi, mustaqil tarix fani sifatidagi maqomga ega bo’ldi. 

CHunki  tariximizni  o’rganishda  tangashunoslik  fanining  axamiyati 

beqiyosdir.  Tangalar    bizga    eramizdan    avvalgi    davrdan    to  xozirgi 

kungacha  bo’lib    o’tgan    tarixiy  voqealar  siyosiy  iqtisodiy,  ayrim  xollarda 

esa millatlarning  e`tiqodiy  dunyoqarashlari xaqida ma`lumot baeradi. 

Kollektsionerlar  turli    zamon    va  davrlardagi    tanga,  chaqa  pullarni 

yig’ib    ularni  kataloglarini  (ro’yxatlari)  tuzganlar  va  xar  qaysisini    aloxida 

tarzda    ta`rifini      yozganlar.  Ularning  ko’pchiligi  qadimgi  tillarni 

bilganliklaridan  tanga  chaqalardagi  xatlarni  o’qishga  xarakat  qilganlar. 

Ayrim  kollektsionerlar  to’plagan  tangalarini    bir    joyga  to’plab  umumiy 

kollektsiya tashkil etganlar. 

G’arbiy  Evropa  xukmdorlari  san`at  axli  tangalarni  boylik  sifatida 

to’plashlari natijasida u erdagi davlat  xazinalarida turli xil mamlakatlarning 

tangalari yig’ilib bordi. 

Tangalarni  yig’ish

 

XIV  asrlardan  boshlab  asta-sekin  odat  tusiga  kirdi. 

Qirollar va  imperatorlar  qimmatbaxo  tangalarni davlat xazinasidan ajratib  

olib      maxsus  myuntskabinetlar      (tangalarni  saqlovchi  xonalar)    tashkil  

etganlar,  xamda    ularni  o’rganish    va  ularga  tartib  berish  uchun  olimlarni 

jalb  etganlar.  Xozirgi

 

kunda  Angliya,  Frantsiya,  Sankt-Peterburg,  Vena, 

Berlin    kabi    mamlakat  shaxarlarida  jaxondagi  yirik  yig’ma  koolektsiyalar 

mavjud. 

---

Dastlabki  tangashunoslikning    izlanishlari    natijasida    ilk  bor  14  asrda 

Andreo Ful’vionning yunon va rim tangalari  ifodalangan "Taniqli kishilar 

tasviri"  nomli  kitobi  nashr  etildi.  Ushbu  kitob  mashxur  xukmdorlarning 

tasviri  va  ularning    xayoti    xaqida  qisqacha  ma`lumot    berganligi    bilan  

mazkur  tadqiqot  qiziqish uyg’otdi. Keyinchalik 1553 yili  Gil’oma  Rud  "