|
§ 3. Ў қ у в ч и л ар н и тар б и я лаш д а оила, м аҳалла ва ўқув
м уассасасининг ҳам ко р л и ги мазмуни
Мамлакатимизда кейинги йилларда қабул қилинган таълим ва
тарбия тўғрисидаги қатор меъёрий ҳужжатлар, жумладан, Ўзбе-
кистон Республикасининг «Таълим тўғрисида» ги Қонуни, «Кадр-
лар тайёрлаш миллий дастури» бозор иқтисодиёти шароитларида
мувафаққиятли ишлай оладиган, мустақил фикрлай оладиган кадр-
ларни тайёрлашда оила, маҳалла ва ўқув муассасаларининг нуфу-
зини янада юқори поғонага кўтаришни тақозо этади.
Зеро, таълим-тарбияни такомиллаштиришда ҳам давлат бош
ислоҳатчидир. Президентимизтаъкидлаганидек, биринчидан, ёш
авлодга ўзлигимизни, муқаддас анъаналаримизни англаш туйғу-
ларини, халқимизнинг кўп асрлар давомида шаклланган эзгу ор-
зуларини, жамиятимиз олдига бугун қўйилгаи олий мақсад ва ва-
зифаларни сингдириш;
www.ziyouz.com kutubxonasi
Иккинчидан, жамиятимизда бугун мавжуд бўлган ҳурфикрли-
ликдан қатъи назар ёшларни жипслаштирадиган, халқимиз ва
давлатимнз даҳлсизлигини асрайдиган, эл-юртнмизни энг юк-
сак мақсадлар сари чорлайдиган ягона ғоя - миллий мафкура-
га садоқат руҳида тарбиялаш;
Учинчидан, ёшларни байналминал жаҳон ҳамжамиятида, халқ-
аро майдонда Ўзбекистонга муносиб ҳурмат 'туғдириш учун
интилиш руҳида тарбиялаш;
Тўртинчидан, ёш авлодни ватанпарварлик, эл-юртга садоқат,
юксак одамийлик ва инсоний фазилатлар руҳида тарбиялаш;
Бешинчидан, ёш авлодни улуғ аждодларимизнинг муносиб во-
рислари эканликлари, айни вақтда жаҳон ва замоннинг умум-
башарий ютуқларини эгаллаш руҳида тарбиялаш, Ўзбекистонда
5
^қувчи-ёшларни тарбиялашнинг энг долзарб масаласидир.
1993 йилда ишлаб чиқилган «Оила, маҳалла, мактаб ҳамкор-
лиги» концепциясида тараққиётимизнннг маънавий-ахлоқий не-
гизи миллий ва, умуман, инсоний қадриятлар уйғунлиги эканли-
ги эътироф этилади, миллий ва умуминсоний тарбиянинг қуйида-
ги ўзаро алоқалари, уйғун йўналишлари белгилаб олинди.
Миллий тарбия йўналиши орқали ёшларда ўзликни англаш, ва-
танпарварлик, миллий ғурур, миллатлараро мулоқот маданияти,
миллий мафкуравий онглилик, миллий одоб, фидоийлик фазилат-
лари шакллантирилади.
Умуминсоний йўналишда ҳуқуқий, иқтисодий, жисмоний,
ақлий, эстетик, эколсгик, гигиеник ва бошқа тарбия йўналишла-
ри амалга оширилади. Бу концепция миллий давлатчилик ва жа-
мият қурилиши талаблари асослилигини таъминлайди.
«Кадрлар тайёрлаш миллий дастурн» нинг 2-3-бандида таъ-
лим олувчиларнинг ўқнши, турмуши ва дам олиши учун шарт-
шароитлар яратиш борасидаги вазифалар ҳал этилишида жамо-
атчилик бошқарувини ривожлантиришга алоҳида эътибор берил-
ган. Бу «Оила, мактаб, маҳалла ҳамкорлиги» бугунги куннинг
маънавий-маърнфий, мафкуравий, тарбиявий зарурати эканли-
гини билдиради.
Ёш авлодни маънавий-ахлоқий тарбиялапша халқимизнинг бой
миллий, маданий, тарихий анъаналарига, урф-одатларига ҳамда
умумбашарий қадриятларга асосланган самарали, замонавий пе-
www.ziyouz.com kutubxonasi
дагогик технологиянинг ишлаб чиқилиб, амалиётга жорий этили-
ши, шахсқи тарбиялаш ва уни ҳар томонлама камол топтириш-
нинг устуворлигини таъминлаш; умумий ҳамда миллий педаго-
гик маънавиятни ошириш; мамлакатимиз фуқаролари орасида
миллий мафкуравий тарбия ишлариии такомиллаштириш мазкур
концепциянинг асосий мақсадидир.
«Ўқувчиларни тарбиялашда оила, маҳалла, мактаб ҳамкорли-
ги» концепциясини амалга ошириш жараёнида ҳар бирининг ало-
ҳида вазифалари мавжуд:
оилада соғлом муҳитни яратиш, миллий руҳ ва турмуш тарзи-
ни ҳисобга олиш, фарзандлар ота-онасига, ватанга муҳаббат
туйғусини шакллантириш, ўзаро ғамхўр бўлишини таъминлаш;
фарзандларга чуқур дунёвий билим асосларини бериш, маъри-
фатли ва маънавиятли кишилар бўлиб етишишларини таъмин-
лаш;
болаларнинг маънавий баркамол ва жисмоний соғлом бўлиш-
лари учун иқтисодий ва ижтимоий муҳитни яратиш;
болаларни мустақил фикрлашга ўргатиш, истиқлол ғоялари ва
миллий мафкурага садоқат руҳида тарбиялаш;
болаларнинг бўш вақтини педагогик нуқгаи назардан келиб чи-
қиб унумли ташкил қилиш, уларга қўшимча таълим бериш;
болаларда тежамкорлик ва ишбилармонликнинг маънавий, ах-
лоқий томонларини шакллантириш;
маҳалла фаоллари томонидан тарбия муассасалари билан бир-
галикда таълим-тарбия жараёнида амалга оширилиши керак
бўлган масалаларни муҳокама қилишда қатнашиши ва оқило-
на ечимларини топишда фаоллик кўрсатилиши;
маҳалла ўз ҳудудидаги ижтимоий ва иқтисодий ёрдамга муҳ-
тож оилаларни аниқлаб, уларни қўллаб-қувватлаб ва фарзанд-
ларининг билим ҳамда тарбия олишларига бош-қош бўлиши;
маънан носоғлом оилаларни маҳалла йиғинларида муҳокама
қилиш, уларга нисбатан жамоатчилик чораларини кўриш;
ота-оналар орқали болаларни ташаббускорлик, меҳнатсевар-
лик, миллий ғурур, ватанпарварлик, миллий одоб, байналми-
лаллик каби хислатларни сингдиришни ҳартомонлама рағбат-
лантириш;
ёшлар диний мазҳаблар ва секталар, ақидапарастликнинг мо-
www.ziyouz.com kutubxonasi
ҳиятини тўғри англаб етишига ота-оналар орқали таъсир кўрса-
тиш, улуғ аждодларимизнинг тарбнявий ўгитларини сингди-
риб боришга жамоатчиликни сафарбар қилиш;
маҳалла ҳудудида ўқув-тарбия муассасалари билан биргалик-
да тугши кўрик-танловлар, спорт мусобақалари, анжуманлар,
байрам ва беллашувлар ташкил қилиш;
турли йўналишда иқтидорли бўлган ўқувчи болаларни мактаб-
лар тавсиясига кўра ижтимоий ва иқтисодий жиҳатдан қўллаб-
қувватлаш;
ҳар бир ёш фуқарода Ўзбекистонга, унинг табиатига муҳаб-
бат, тарихига қнзнқиш, маҳалла ободончилиги, аҳиллиги учун
жавобгарлик руҳини шакллантриш;
мактабда болага бирон-бир касб-корни эгаллаши учун мустаҳ-
кам пойдевор яратиш;
болаларга таълим беришни илғор педагогик технологиялар, за-
монавий ўқув-услубнй дастурлар асосида ташкил этиш, ўқув-
тарбия жараёнларини жаҳон андозаларига мос равишда таъ-
минлаш;
тарбияси «оғир», қаровсиз қолган болаларнинг ота-оналари би-
лан ишлаш, оилаларга педагогик ёрдам бериш;
ёш оилалар билан ишлаш, тиббий, тарбиявий, ҳуқуқий, маъна-
вий-маърифий, ижтимоий тушунчалар бериш учун махсус тад-
бирларнч амалга опшриш;
турар жойда ва маҳаллада олиб борилаётган барча тарбиявий,
маънавий, маърифий, маданий-оммавий ва спорт тадбирлари
маркази - мактаб бўлишига эрншиш;
ўқувчи-ёшлар, ота-оналар, жамоатчилик билан ҳуқуқий тар-
бияни амалга ошириш, тарбия жараёнининг барча ипггирокчи-
лари орасида миллнй мафкурани тарғиб қилиш, ақидапараст-
лик ва миллий тараққиётимизга зарарли ғояларнннг кириб ке-
лишига қарши муросасиз курашишни ташкнл қилиш;
таълим муассасалари низомлари асосида ўқувчиларнинг мак-
табда жорий қилинган тартибга амал қилишларини таъминлаш.
www.ziyouz.com kutubxonasi
Do'stlaringiz bilan baham: | 
