Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги тошкент вилоят давлат педагогика институти ж. Ҳасанбоев, Ҳ. Сарибоев, Г. Ниёзов

Ў
з
-
у з и н и
 
англаш . Тарбия инсонда эътиқод, демократик 
қараш лар ва ҳаётий позициянинг ш аклланиш ига олиб келади. 
Тарбия мазмунининг эиг муҳим жиҳатларидаи бири - бу инсон- 
нинг ҳаётида ўз-ўзини англаши инсон ўз шахсий ҳаёти ва бахти- 
нинг субъекти сифатида эътироф этилиши билан тавсифланади. 
Инсон камолотида фуқаролик, касбий ва ахлоқий ўз-ўзини анг- 
лаш рояларга таяниб тарбиялаш муҳим аҳамиятга эгадир.
4. Т арбиянинг йЎналтирувчанлиги. М азкурғоя мактаб (таълим 
муассасалари) амалиётининг марказий нуқтасида тарбиявий иш- 
лар дастури, тадбирлари, шакл, метод ва воситалари эмас, балки 
ўқувчи турганлигини англатиш га хизмат қилади. Тарбия жараё- 
нида унинг шахсий хусусиятлари, қизиқишлари, ўзига хос тавси- 
фи ўз қадр-қимматини англаш туйғулари ривожлантирилиб бо- 
рилиши зарур.
5. 
Ихтиёрийлик. Тарбияланувчиларнинг ирода эркинлигисиз 
тарбия ғоялари моҳиятини қарор топтириш мумкин эмас. Тарбия 
жараёни, агар у оқилона ташкил этилса, бир вақтнинг ўзида ҳам 
ўқитувчи ва ўқувчи маънавиятининг бойитилишига ҳам хичмат 
қилади. Агар тарбиячи (ўқитувчи) ўқувчининг қизиқиши, фаоли- 
яти, ўртоқлик ва ф уқаролик бурчини англаши, мустақилликка 
интилиш туйғуларини кўра ва англай олсагина унинг шахсига таъ- 
сир кўрсатишга йўналтирилган фаолиятда самарага эришади.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

6. 
Ж амоат йуналиш и. Тарбиявий ишлар мазмунида жамоага 
нисбатан ижобий муносабатни қарор топтириш ётади. Ж амоа 
ёрдамида ш ахснинг ҳар том онлам а тараққиёти унда дунёни анг- 
лаш ва уни тўлақонли талқин этиш, инсонпарварлик ва ҳамкор- 
лик туйғуларининг ю зага келиши ва ривожланиб бориш и амал- 
га оширилади.
Замонавий педагогик жараёнда тарбияланувчига ақлий, эсте- 
тик, ахлоқий, жисмоний, сиёсий, иқгисодий, экологик ҳамда ди- 
ний тарбия олиш лозимлигини уқтиришнинг ўзи ҳам самара бе- 
ради. Ўқувчи учун юқорида номлари қайд этилган тарбияларнинг 
нима учун кераклиги, уларнинг инсонга нима бера олиши масала- 
лари қизиқарли ривожланган хорижий мамлакатлар тарбия тизи- 
мида муаммонинг мана шу жиҳати биринчи ўринга қўйилмоқда. 
Ю қорида қайд этилган ғоялар асосида ташкил этилган педагогик 
жараён етук фуқаро, малакали мутахассис ҳамда баркамол оила 
соҳиби ёки соҳибасини тарбиялаб вояга етказиш учун хизмат қили- 
ши лозим.
Замонавий тарбия мазмуни, ғоялари яхлит тарзда қуйидаги 
кўринишга эга бўлади (4 - шакл).
4 - шакл
Ижтимоий тарбия мақсади ҳамда вазифаларини амалга оши- 
риш учун тарбия жараёнининг хусусиятларини англаб олиши му- 
ҳим аҳамиятга эга.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---