Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги мактабгача таълим муассасалари ходимларини қайта

Оилада жисмоний тарбия болани ривожлантиришнинг энг муҳим 
йўналишларидан бири сифатида каралади. Асосий ҳаракатларга ўргатиш, 
предметлар билан ва уларсиз умумривожлантирувчи машқларни 
бажариш, маконда ориентирланиш ва ҳаракатлар координациясини 
ривожлантириш, тик қоматни шакллантириш - оилада жисмоний тарбия 
ишларининг мазмунини ташкил этади. Бу ишларни машқ ва ўйинларни 
уйғунлаштирган ҳолда муваффақиятли амалга ошириш мумкин. 
Оилада мехнат тарбияси гигиеник кўникмаларни тарбиялаш ва 
маиший меҳнат, катталар меҳнати ҳақидаги тасаввурларни бойитиш, 
боланинг уй ҳайвонлари ва ҳсимликларини парваришлаши, қўл меҳнати 
кабиларни ўз ичига олади. 
Атроф олам билан таништириш болани ўраб турган предметлар, 
жонли табиат ҳодисалари (гуллар, ўсимликлар, ҳайвонлар) уларнинг 
хоссалари, вазифалари ҳақида, вақтга оид тасаввурларни шакллантириш 
имконини беради. Кишилар фаолиятини кузатишга алоҳида эътибор 
қаратилади. 
Атроф олам билан таништириш нутқни шакллантириш: сўз 
маъноларини ўзлаштириш, шу сўзлар қатнашган жумлаларни тушуниш, 
саволлар, уларга жавоб ва ундашлардан мустақил фойдаланиш, катталар ва 
болалар билан мулоқот чоғида хабарларнинг асоси саналади. Шу сабабли 
ишнинг бу йўналишига катта эътибор қаратилади. Боланинг билиш 
ривожданиши шунингдек кўриш идрокининг ривожланиши (кўриш 

---

149 
диққати, эслаб қолиш, предметнинг яхлит образини шакллантириш, 
ранг, 
шакл, катталик, 
мкон муносабатларини 
идрок 
этишни 
ривожлантириш), кўришғамалий, кўришгобразли, мантиқий тафаккур 
элементларини ривожлантириш билан боғлиқ. 
Элементар математик тасаввурларни шакллантириш болалар 
боғчадаги каби йигирмагача санашни билиши, тўғри ва тескари санашни 
ўзлаштириши, гуруҳлаб санашни, ўннинг ичида масалаларни ечишни 
билиши керак. Боланинг математик билимлари турли маиший вазиятларда 
қўлланилади. 
Ўйин фаолияти сюжетли-ролли ўйинларни ривожлантиришга 
қаратилади. Болаларни ўйинда тассуротларини ифодалаш, одамлар ва 
катталар ўртасидаги муносабатларни акс эттиришга ўргатиш, тасаввур 
киладиган вазиятлардан фойдаланиш керак.