Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги мактабгача муассасалар ходимларини қайта тайёрлаш ва

Тетиклаштирувчи машқ 
―Қорбўрон‖ ўйини ташкил этилади. 

---

43 
Савод ўрганишга тайѐрлаш бўйича амалий машқ 
Болалар қор ҳақидаги топишмоқни паст, баланд овозда айтадилар:
Оппоққина дастурхон
Ер юзини қоплаган.
(қор) 
Болалар билимини текшириш ва мустаҳкамлаш учун саволлар : 
Болалар, ҳозир қандай фасл экан? 
Қиш фаслида қандай ўзгаришлар бўлади?
Биз қор ѐққанда майдончада нима ишлар қилдик?
Тўпланган қорлардан нималар ясадик?
Нимада учдик? 
―Қор ѐққанда‖ мавзусида ким ҳикоя айтиб бера олади? 
 
29-машғулот 
Мавзу: «Ит болалари билан» деган сурати устида суҳбат
Мақсад: Болаларни суратдаги тасвирларни тўғри тушуниб олишга, унинг мазмуни 
асосида берилган саволларга жавоб беришга, оддий хулосалар чиқаришга,
тарбиячининг сурат бўйича тузилган ҳикоясини тинглашга ўргатиш. 
Вазифалар: 
Ҳайвонларнинг, паррандаларнинг болалари номини кўпликда (қўзичоқлар, 
улоқчалар, тойчоқлар, кучукчалар, жўжалар) тўғри айта олишга ўргатиш; нутқнинг 
грамматик тузилишини шакллантириш.
Машғулот учун жиҳоз: «Ит болалари билан» деган сурат. Қутича, унинг ичида 
ҳайвонларнинг болалари — ўйинчоқлари ѐки расмлар. Қўй, сигир, эчки, товуқ, от,
итнинг расмлари. 
Машғулотнинг бориши: Тарбиячи болаларга расмни кўрсатади, уни яхшилаб 
кўриб олиш имконини беради. Шундан сўнг расм юзасидан саволлар беради.
-Бу расмда нима тасвирланган? 
-Расмга қандай ном қўйсак бўлади? 
- Она ит нима қиляпти? 
- Она итнинг панжалари орасида нима бор? 
- Она итнинг ѐнида нима ѐтибди? 
- Она ит ѐтган уйча нима деб айтилади?
-Мана бу кучукча нима қиляпти? (Чумчуқларга қараб турган кучукчани кўрсатиб.) 
Она ит ва кучукчалар нимага қарашяпти?) 
- Чумчуқчалар нима қилишяпти?
-Товоқдаги овқат нима учун қўйилган?
-Итнинг эгаси нима учун улар ҳақида ғамхўрлик қилади?
-Ит раҳмдилми ѐки жоҳилми? Нима учун сиз она итни раҳмдил деб ўйлайсиз? 
Суратни кўриб чиқиш тарбиячининг ҳикояси билан тугалланади: «Бу расмда ит ва 
унинг болалари тасвирланган. Она ит катта, қора, жунлари ўсиқ, думи ва 
қулоқларининг жунлари узун. Катта, қора ва пахмоқ итнинг иккита кучукчаси бор. 
Ҳали улар жуда, жуда ҳам кичкина, ҳатто улар вовуллашни ҳам (акиллашни) 
билишмайди. Кучукчаларнинг жуни майин ва ўзлари ўхшовсиз. Кучукчалардан 
бири она итнинг ѐнида ѐтибди, иккинчиси эса оѐқларини кериб, каттагина 
думчасини қайириб чумчуқчаларга қараб турибди. Ит ва унинг болаларига эгаси 

---

44 
овқат олиб келган. Итлардан қолган овқатни чумчуқлар чўқишяпти. Она ит ѐнида 
ѐтган кучукча чумчуқчаларга ҳайрон бўлиб.— «Улар кимлар?» дегандек қараб 
турибди. Бу сариқ кучукча ўз онаси олдида иссиққина роҳатланиб ѐтибди. Иккинчи 
кучукча думчасини юқорига кўтариб, товоқдаги овқатни чўқиѐтган чумчуқларга 
қараб турибди. У она итга ўхшайди—унинг ҳам тумшуғи оқ. 
Тарбиячи: Бу сурат тўғрисида кўпгина турли ҳикояларни ўйлаб топиш мумкин. 
Биз бу расмни ўз хонамизда қолдирамиз ва сизлар агар хоҳласангиз, кечки соатда
бу сурат бўйича ҳикоя ўйлаб топишингиз ҳамда ит ва унинг болалари ҳақидаги 
ҳикояларингизни бизга гапириб беришингиз мумкин.