Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги мактабгача муассасалар ходимларини қайта тайёрлаш ва

Тетиклаштирувчи машқ 
Тарбиячи болаларга „Мушук ва сичқон" ўйинини таклиф этади.Ўйин давомида
болалар ―Шук-шук-шук- товушсиз юрар мушук‖ жумлани ишлатишлари мумкин.
Савод ўрганишга тайѐрлаш бўйича амалий машқ 
Машғулотни тез айтиш билан тугатиш мумкин. 
Шамол шовуллаб шовқин солади 
Болалар билимини текшириш ва мустаҳкамлаш учун саволлар : 
1. Бугун кимнинг ҳикояси сизга кўпроқ ѐқди? 
2. Ким тез айтишни қайтаради? 
21- машғулот 
Мавзу: Болалар билан тасвирий ҳикоялар тузиш. 
Мақсад: Болаларда тарбиячининг намунавий ҳикояси бўйича қўғирчоқ ва унинг 
кийимлари ҳақида тасвирий ҳикоялар туза олиш малакасини шакллантириш. 
Вазифалар: Болаларнинг ўз нутқида «да» қўшимчасидан фойдаланишини 
фаоллаштириш. 
Машғулот учун керакли материал: Қўғирчоқ (сочи қора, иккита қилиб ўрилган, 
шим, оқ кофта, гуллар билан безатилган камзулча кийиб олган қўғирчоқ), 
5 та қўғирчоқ. 
Машғулотнинг бориши: «Болалар!—дейди тарбиячи,— бугун мен сизларни... 
Вой-вой, бу ким, менга тегаѐтган?—«Қўғирчоқ»,—деб кулишади болалар.— 
«Қанақа қўғирчоқ?»— ҳайрон бўлади тарбиячи. «Янги», «Э-ҳа, бу балки катак 
шимли қўғирчоқдир,— деб айтади тарбиячи.—Чиқ, чиқ, бу ѐққа тўполончи, қора 
кўзли. Янги қўғирчоғимизни кўзлари қандай экан? Қўғирчоқ пайдо бўлади ва яна 
тарбиячининг орқасига яшириниб олади. «Болалар, сиз агар қўғирчоқнинг сочлари 
қандай эканлигини топсангиз, у сизнинг олдингизга чиқади. Тўғрими, қўғирчоқ? 
Жавобларни тинглайди, уларни умумлаштиради: «Қўғирчоқнинг кўзлари қора, 
сочлари қора рангда». Қўғирчоқ яна пайдо бўлади ва шундай дейди: «Менинг қора 
сочларим иккита қилиб ўрилган. Улар қалин. Мана биринчиси, мана иккинчиси 
(кўрсатади). Сочларим қандай ўрилган? 
«Қўғирчоқ кийиб олган шим сизларга ѐқдими?— деб қизиқади тарбиячи. 
— У қандай? Болаларнинг жавобини умумлаштиради. 
«Мен болалардан сўрамоқчиман,— дейди қўғирчоқ.Менинг устимдаги кофта 
қанақа? («Оқ».) Кўк рангдагиси-чи? («Камзул, у чиройли, гуллар билан 
безатилган».) 
Қўғирчоқ давом эттиради: «Агар болалар мен ҳақимда ҳикоя қилиб берсалар, бу 
менга жуда ҳам ѐқади. Ким мен ҳақимда ҳаммадан ҳам яхши ҳикоя қилиб берса, 
машғулотдан кейин шу бола билан ўйнайман». 
«Ҳурматли меҳмон» — деб гапга аралашади тарбиячи.— Мен ҳам сен билан 
машғулотдан кейин ўйнамоқчиман, шунинг учун ҳозир мен сен ва сенинг 

---

34 
кўйлакларинг ҳақида яхшилаб ҳикоя қилиб беришга ҳаракат қиламан. Эшитинглар. 
Бизнинг янги қўғирчоғимиз жуда ҳам чиройли. Унинг сочлари қора рангда, 
ялтирайди. Унинг сочлари иккита қилиб ўрилган ва орқасига ташланган. 
Қўғирчоқнинг кўзлари қоп-қора. Қўғирчоқ чиройлигина бўлмай, балки чиройли 
кийинган ҳам. Унинг эгнида катак шими ва оқ кофтаси бор. Қўғирчоқнинг чиройли 
гуллар билан безатилган камзулчаси ҳам бор.Қўғирчоқ ўзи ҳақида қўшиқ айтишни 
билар экан: 
Мен чиройли қўғирчоқча, 
Севган жойим ясли, боғча 
Ҳозир эса, ҳурматли меҳмон — деб давом эттиради тарбиячи,— сен ҳақингда 
болалар ҳикоя қилиб беришади. Қарагин, қанча бола қўлини кўтараяпти? Мен 
кимдан сўрашимни ҳам билмайман...» 
3—4 боланинг ҳикоясидан сўнг тарбиячи намуна ҳикоясини такрорлайди. Агар 
болалар кейинги ҳикояларида ниманидир ташлаб кетсалар қўғирчоқ шундай 
дейиши мумкин: «Болалар мен ҳақимда жуда яхши ҳикоя қилиб беришди. Энг 
яхши ҳикоя қилиб берганларни танлашда менга қийин бўлади. Лекин мен 
истардимки, болалар мен ҳақимда ҳикоя қилиб бераѐтганларида иккита қилиб 
ўрилган сочларим ҳақида гапиришни эсдан чиқармасинлар.