Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси


O`zbek tili fonemalarining farqlovchi belgilari



Download 1,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/46
Sana13.05.2020
Hajmi1,1 Mb.
#51352
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   46
Bog'liq
tilni sistema sifatida organish

 

O`zbek tili fonemalarining farqlovchi belgilari 

Fonemaning  farqlovchi  elementlarini  ajratishda  sistema  nuqtai  nazaridan 

yondashilsa, o`zaro ma`lum munosabatda bo`lgan, har qaysisi o`ziga xos xususiyatga 

ega  bo`lgan  elementlardan  tashkil  topuvchi  bir  bugunlik  yoki  makrosistema 

(T.PLomtev  fikriga  ko`ra,  to`plam)  o`zbek  tilining  barcha  fonemalar  sostavini  o`z 

ichiga oladi. 

Bir  butunlik  yoki  makrosistema  o`z  ichida  ayrim  belgisi  bilan  umumiylikni 

hosil etgan va shu belgisi bilan boshqa shunday umiyliklardan farq qiladigan kichik 

butunliklardan  mikrosistemalardan  tashkil  topadi.  Masalan,  undoshlar  sistemasining 

o`zi, o`z navbatida, jarangsiz undoshlar va boshqalarga bo`linadi. SHunday qilib, bir 

butundan uning eng kichik elementga qadar tasnif qilish jarayoni ularning farqlovchi 

belgilari asosida olib boriladi. eng kichik elementlarni butunliklarga kiritish jarayoni - 

sintezlash  esa  elementlar  o`rtasidagi  integral  belgilarga  asoslanadi.  Butunni  turli 

belgilarga  tayangan  holda  mayda  bo`laklarga  bo`lish  mumkin.  Ma`lum  bir  belgiga 

asosan  har  qaysi  bo`linish  barcha  elementlarni  o`z  ichiga  olishi  kerak.  Masalan, 



 

49 


o`zbek  tilida  undoshlarning  jarangli-jarangsiz  belgisiga  ko`ra  bo`linishi  barcha 

undoshlarni  o`z  ichiga  olsa,  paydo  bo`lish  o`rniga  ko`ra  bo`linishi  ham  barcha 

undoshlarni o`z ichiga olishi kerak. 

Hozirgi o`zbek adabiy tili fonologik sistemasida so`z va  morfema tarkibidagi 

shu sistemaga kiruvchi elemenlarning farqlovchi belgilarga ko`ra olti unli va yigirma 

to`rt undosh fonema ajratiladi.   




Download 1,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   46




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish