Ўзбекистон республикаси фанлар академияси навоий бўлими ташкил этилганининг 5 йиллигига бағишланган “фан, таълим ва ишлаб чиқаришнинг

0,16
va 
0,05
. 
mm
o'lchamdagi to'plamdan (mexanik va qo'l usulidan) 
foydalandik,: 
Bir qator elaklardan o'tkazish uchun Changi konidan [1] 1000 gr. miqdorida 
maydalangan glaukonit qumloqlari olindi, bunda uyali elak katakchalar 
o'lchamlari pastdan yuqoriga qarab tahlangan. Tadqiq qilingan 1000 gr. ezilgan 
glaukonit qumloqlari tepadan yuklangan va ma'lum bir tabranishda silkitilgan. 
Elakdan o‘tkazish jarayoni tugallangandan so‘ng har bir elakdagi qoldiqlar 
elektron tarozida tortildi. Elakdan o'tkazish jarayonida olingan ushbu natijalar 
1,25/26,05; 0,63/184,82; 0,315/149,82; 0,16/349,13
va 
0,05/229,14
mm/gr
tartibida qayd etildi [2].
Odatda, mikroskop ostida elakdan o'tkazish va yuvish natijasida olingan 
zarralar o'ziga xos tarzda ko'rinadi. Xususan, 1-rasmda keltirilgan xorijiy olimlar 
tomonidan olingan mikrofotosuratlarni misol qilib keltirishimiz mumkin. 
Glaukonit o'zining har xil intensivlikdagi yashil yoki jigarrang-yashil rangi 
va nisbatan yuqori qo'sh-sinuvchanligi bilan yupqa bo'laklarda osongina ajratib 
olinadi, buning natijasida hatto kichik bo'laklar ham birinchi tartibdagi sariq va 
yashil ranglarni ko'rsatadi. Glaukonitga xos bo'lgan mikroagregat tuzilmasi uning 
optik diagnostikasi uchun to'siq bo'lib xizmat qiladi, ba'zida bu hali ham 
yetarlicha katta kristallar yoki ularning yo'naltirilgan agregatlarida amalga 
oshirilishi mumkin. Yashil rangning intensivligi Fe
3+
ortishi bilan ortadi va 

---

МЕЖДУНАРОДНАЯ НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ 
«ИНТЕГРАЦИЯ НАУКИ, ОБРАЗОВАНИЯ И ПРОИЗВОДСТВА – ЗАЛОГ ПРОГРЕССА И 
ПРОЦВЕТАНИЯ», ТОМ I, ГОРОД НАВОИ, РЕСПУБЛИКА УЗБЕКИСТАН, 2022 
- 412 - 
sinishi ko'rsatkichlari ham temir tarkibiga mutanosib ravishda ortadi. 
Glaukonitning parchalalinishi va oksid va gidroksid temirning ko'payishi bilan 
rang jigarrang va jigarrang-qora rangga o'zgaradi. Elektron mikroskop ostida 
ko'pincha globulyar yoki mikrooolit shaklidagi glaukonit ko'rinadi. O'z tabiatiga 
ko'ra, glaukonitlarning aksariyati autigenikdir. 
Har bir o'ziga xos jinsda glaukonit to'g'ri autigen, allotigen yoki terrigen 
bo'lishi mumkin - u jinsgari autigen mineral sifatida hosil bo'lgan boshqa 
jinslardan import qilinadi. Ko'rinishidan, quyidagi belgilar paydo bo'lganda, 
uning asosiy jinsidagi glaukonitning haqiqiyligi haqida gapirish mumkin:
1) glaukonit konkretsiyalarining o'lchami boshqa bo'laklarning o'lchamidan 
sezilarli darajada oshadi va ular ko'chirilgan va yotqizilgan oqimning dinamik 
sharoitlariga mos kelmaydi; 
2) Glaukonit boshqa minerallarning o'rnini bosadi, yoriqlar bo'ylab kirib 
boradi, qobiq bo'shliqlarini to'ldiradi yoki psevdomorflarni hosil qilad; 
3) Tog' jinslarining teshiklari va yoriqlari tartibsiz tirnoqli konturlarga ega 
bo'lgan glaukonit bilan to'ldirilgan.; 
4) nozik kristall massa shaklidagi glaukonit ko'p miqdorda pelit cho'kindi, 
alevoli tsement yoki qumloqning asosiy komponenti sifatida mavjud.. 
Bo'yash va pardozlash ishlarida pigmentdan bo'yoq sifatida foydalanish 
uchun maydalashning nozikligi 
0,05
mm
dan kam bo'lgunga qadar maydalash 
orqali ikkinchi texnologik ishlov berish kerak. Shuning uchun mikroskop ostida 
tahlil qilish uchun konning glaukonitlari 
0,05
mm
dan kam bo'lgan maydalikda 
maydalangan. 
Biz turli xil yorug'lik filtrlari bilan Germaniyada ishlab chiqarilgan Leica 
DM mikroskopidan foydalandik [3]. 2-rasmda 0,05 mm dan kichikroq