Ўзбекистон республикаси фанлар академияси навоий бўлими ташкил этилганининг 5 йиллигига бағишланган “фан, таълим ва ишлаб чиқаришнинг

Kalit so‘zlar: basalt minerali, basalt xom ashyosi, osmonsoy bazalti, 
aydarko‘l bazalti, Gavasoy bazaltlari. 
Key words: basalt mineral, basalt raw material, sky basalt, aydarkol basalt, 
Gavasoy basalt. 
 
Tabiiy mineral xomashyoni ishlab chiqarishni uzluksiz rivojlantirish, 
raqobatbardosh sanoat mahsulotlari olishning oqilona texnologiyasini ishlab 
chiqish jahon sanoatining dolzarb vazifalaridan biri bo‘lib qolmoqda. Bunda 
O‘zbekistonning mahalliy tabiiy mineral xomashyosidan qazib olinadigan va 
ishlab chiqarilishi mumkin bo‘lgan raqobatbardosh va arzon mahsulotlar alohida 
o‘rin tutadi. Bunda biz xalq xo‘jaligida foydalanish mumkin bo‘lgan sifatli 
hamda hairdorlar uchun qulay bo‘lgan maxsulotlarni foydalanish ishlab 

---

МЕЖДУНАРОДНАЯ НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ 
«ИНТЕГРАЦИЯ НАУКИ, ОБРАЗОВАНИЯ И ПРОИЗВОДСТВА – ЗАЛОГ ПРОГРЕССА И 
ПРОЦВЕТАНИЯ», ТОМ I, ГОРОД НАВОИ, РЕСПУБЛИКА УЗБЕКИСТАН, 2022 
- 409 - 
chiqishimiz zarur bo‘ladi. Hozirda Respublikamizda mavjud bo‘lgan bazalt 
namunalarini oldik. Tadqiqot ishimizni olib borishimizda Haydarko‘l Osmonsoy 
hamda Gavasoy bazalt konlarining turli qismlaridan bazalt namunalarini oldik 
bunda turli konlardagi bazalt namunalarining mineralogik tarkiblarini bir biridan 
taqqoslab ko‘rdik quyida ularning bir biridagi farqlarini foiz ko‘rsatkichlari 
aniqlandi. (1-rasm)da Aydarko‘l bazaltining umumiy mineralogik tarkibi 
korsatilgan bo‘lib bunda Fe ning umumiy massasi 4.6 foizni tashkil qilganligini 
hamda Fe
2
O
3 
umimiy Massaning 2.9 foizini tashkil qilishini ko‘rishimiz mumkin. 
 
1-rasm. Aydarko‘l bazaltining umumiy mineralogik tarkibi 
Gavasay bazaltlarining mineralogik tarkibi aniqlanganda (2-rasm) temir 
oksidlari yani FeO 1.2 foizni Fe
2
O
3 
esa 6.9 foizni tashkil qiladi. 
Osmonsoy bazaltlari tekshirilganda (3-rasm) FeO umumiy jinslarning 
umumiy massasida 13 foizni Fe
2
O
3
esa 6 foizni tashkil qilishini ko‘rishimiz 
mumkin bo‘ladi.