Збекистон республикаси банк-молия академияси


Асосий қисм 2.1 Тижорат банклари инвестиция сиёсатининг назарий асослари



Download 112,95 Kb.
bet2/3
Sana21.02.2022
Hajmi112,95 Kb.
#23182
TuriДиссертация
1   2   3
Bog'liq
Адабиёт шархи

Асосий қисм
2.1 Тижорат банклари инвестиция сиёсатининг назарий асослари.
Узбекистон Республикасининг “Инвестиция фаолияти тугрисида” ги Конуннинг 3 – моддасида “инвестициялар – конун хужжатларида таъкикланмаган тадбиркорлик фаолияти ва бошка турдаги фаолият объектларига киритиладиган моддий ва номоддий неъматлар ва уларга булган хукуклар, шу жумладан интелектуал мулкка булган хукуклар шунингдек реинвестициялар деб хамда “инвестиция фаолияти - инвестиция фаолияти субъектларининг инвестицияларни амалга ошириш билан боглик харакатлари мажмуи” деб таъриф берилган.
Ривожланган мамлакатларнинг молия-кредит тизимида хар хил йуналиш ва ихтисосликка эга замонавий кредит институтлари фаолият юритади. Шундан кредит институтларининг ичида асосий уринни банк тизими эгаллайди (Леонтьев,2014 )
Банкнинг асосий фаолият турларидан бири бу инвестиция фаолиятидир. “Банкнинг инвестиция фаолияти” тушунчаси XIX асрнинг охирларида АКШ да пайдо булган. Бу фаолият турида дастлаб, банклар кейинчалик инвесторга узининг номидан сотиб фойда олиш максадида, эмитент томонидан чикарилган янги акцияларни тулик сотиб олишни бошлашган. Яна шуни алохида таъкидлаш лозимки АКШда инвестицион банк фаолияти тугрисидаги конун кабул килинишидан олдин ХХ асрнинг бошларида биринчи инвестицион банк уз фаолиятини бошлаган ва 1933 йилга келиб АКШда банклар тижорат банкига ва инвестицион банкларга булиниб фаолият юрита бошлаган.
Леонтьев (2004) банкларнинг инвестициялари тор маънода – активларни диверсификация килиш максадида банклар томонидан кимматли когозларга инвестиция киритиш, кушимча даромад олиш ва банк ликвидлигини саклашдан иборат деб таъриф бериб утган.
Банк инвестиция фаолиятининг ресурсларига банкнинг уз маблаглари, жалб килинган ва карз олинган маблаглар киради.
Банк инвсетииияларининг йуналиши тугридан-тугри иивестицияларга на портфел иивестицияларга булади.
Тугридан-тугри банк инвестициясида, банклар компанияларнинг бошкарув тизимини олиш учун уларга пул маблаглари киритадилар. Банклар томонидан акциядорлик компаниясига пул маблаглари киритилса у холда банк уларнинг бошкарув акция пакетини сотиб олишлари мумкин.
Портфел инвестициясида, банклар томонидан хар хил турдаги кимматли когозларга ва бошка молиявий инструментларга пул маблаглари киритилади. Банк узининг инвестицион порфелини шакллантиришда банкнинг ликвидлигини оширишни, дивиденд, фоиз ва валюта курслари уртасидаги тафовутдан даромад олишни, банк активларини диверсификация килишни уз олдига максад килиб куяди хамда акция, облигация, сертификат, вексел ва бошка турдаги молиявий инструментларга инвестиция киритади.
Банклар инвестицион фаолиятининг асосий йуналишлари куйидагилардан иборат:
Инвестиция максадлари учун пул маблагларини жамгариш;
Инвестицион кредитлар ажратиш;
Кимматли когозларга, компания улушларига инвестициялар киритиш (банк уз номидан ёки мижознинг топширигига асосан мижоз томидан).
Банкларнинг инвестицион фаолиятдаги хизмат турлари иккига булиниб, биринчиси компанияларнинг кимматли когозларини чикариш ва бирламчи бозорда сотиш йули билан пул маблагларини жамгариш хизмати ва иккинчиси кимматли когозлар савдосини иккиламчи бозорда сотилишини ташкиллаштириш хамда сотувчи ва олувчи уртасида воситачилик килиш (брокерлик ёки дилерлик) хизмати. Инвестициялар пул куринишида, кимматли когозлар куринишида, бошка мол-мулк куринишида ва мол-мулкка булган хукуклар куринишида булиши мумкин. Ривожланган мамлакатларда тижорат банкларининг инвестицион фаолияти даромад келтириш нуктаи назаридан банк даромадлари таркибида кредит фоизидан кейинги иккинчи манба хисобланади. Тижорат банклари инвестицион фаолиятининг даромадлилик даражасига бир катор иктисодий ва ташкилий омиллар таъсир курсатади. Бу омиллар орасида асосийлари сифатида куйидагиларни келтириш мумкин:
-давлатнинг баркарор ривожланувчи иктисодиёти; -товар ишлаб чикариш ва хизмат сохасидаги турли мулкчилик шаклларининг мавжудлиги, шу жумладан банк фаолиятида хусусий ва акционер мулк шаклларининг устуворлиги;
-молия-кредит тизимининг бир меъёрда ва аник фаолият юритувчи структурасининг мавжудлиги;
-кимматли когозлар бозорининг замонавий ва ривожланган муассасалари мавжудлиги;
-кимматли когозларни муомалага чикариш ва кимматли когозлар бозори катнашчилари фаолиятини назорат килувчи конуний хукукий хужжатларнинг мавжудлиги;
-тижорат банкларининг халкаро инвестицион фаолиятини юритиш амалиётида булган юкори сифатли кимматли когозлар муомаласининг амал килиши;
-инвестицион фаолият сохаси ва кимматли когозлар бозори учун мулжалланган юкори малакали мутахассислар ва тадбиркорларнинг мавжудлиги, уларни тайёрлаш ва бошкариш.
Банкнинг инвестиция стратегияси максаддарнинг уйгунлашуви асосида яратилади, яъни:
-кимматли когозлар эмиссияси асосида анъанавий инвестиция фаолияти учун кушимча пул маблагларини жалб килиш;
-маблагларни кимматли коготларга инвестициялашдан банкка туланадиган фоизлар на дивидендлар хамда кимматли когозларни курс буйича киймати усиши хисобига фойла олиш;
банк тaьснр курсатиш доирасида ракобатни кенгайтириш хамда корхоналар на ташкилотлар жамгармасида катнашиш хисобига мижозларни жалб килиш.
- банкнинг ликвид маблагларига куйилмалар даромадлилигиии таъминлаган холла ликвидликни керакли захирасида ушлаб туриш;
- конунчилнк билан рухсат этилган кушимча хизматларни амалга оширишдан фойла олиш.
Тижорат банкининг ликвидлигини хавф остига куйиб даромад олиш максадида салмокли маблагларини инвестицион фаолиятига куйиши банк ишнда катта ёки кичик микдорда инвестицион рнскиинг юзага келишига имконият яратади.
Инвестиция билан боглик рискларии камайтириш усулларидаи бири бу банкларнинг инвестиция портфелини диверсификация килишдир. Инвестиция портфелини диверсификация килиш банкнииг инвестиция портфелида турли хил купдан-куп кимматли когозларнинг мавжудлигига эришишини билдиради. Диверсификация усулила инвестиция сиёсатинн амалга оширишда кимматли когозларнииг хар хил хусусиятларини хисобга олиш лозим, булар:
уларнинг тулаш муддати ва сифаги, эмитентнинг салохияти, кимматли когозлариинг сифати буйича диверсификация килиниши;
кимматли когозларнинг георафик таркалиши буйича диферсификация килиииши ва хк.
Тижорат банкларининг кимматли когозлар портфелини диверсификация килишнинг куйидаги турлари мавжуд. Бyлар кимматли когозларнинг турлари, муддати буйича диверсификация килиш, кимматли когозларнинг эмитентлари буйича диверсификация килиш ва бошкалар. Кимматли когозлар сифатига доир диверсификациялашнинг асосий максади бу рискни минималлаштириш (у эмитентни уз мажбуриятларини бажара олмай колишлик эхтимоли билан белгиланади) хисобланади. Шу билан бир каторда акция сифатининг таъминланганлик даражаси буйича диверсификация усули хам мавжуд булиб, назариётчилар фикрича, у бир катор омилларни урганиб чикишни талаб килади. Булар эмитент кандай фаолият билан шугулланишини, акция даромади, дивиденд микдори, компания акциясининг жорий нархи, захираси, компанияни ким бошкараётганлиги ва бошкалар.
Шу уринда, АТБ "Кишлок курилиш банк" Кенгаш йигилишининг (2015) мажлис баёни билан тасдикланган "Инвестиция сиёсатии да куйидаги мухим жихатларга эътибор берилган:
Ушбу "Инвестиция сиёсати" АТБ "Кишлок курилиш банк" (кейинги матнларда "банк") маблагларини белгиланган тартибда давлат руйхатидан утган кимматли когозларга инвестиция килиш тартибиии хамда максадини белгилайди. Кимматли когозларга инвестиция килиш дейилганда, пул маблаглари ва пул кийматига эга булган бошка кимматликларни, уз номидан ва хисобидан кимматли когозларга, пайларга ва улушларга сармоя килиш тушунилади. Банк кушимча даромад олиш максадида мижозлар номидан ва хисобидан топширик шартномага асосан кимматли когозларга инвестиция килиши мумкин.
Инвестиция сиёсатининг асосий максадларидан бири, инвестиция портфелини диверсификация килиш оркали инвестиция хатариии камайтириш хисобланади. Инвестиция портфелининг диверсификацияси - хатарларнинг олдини олиш максадида инвестиция портфелини турли молиявий инструментлар ва бошка активлар буйича таксимланиши тушунилади.
Банкнинг инвестиция портфелини диверсификация килиш куйидаги турт йуналишда олиб борилади:
* Кимматли когознинг ёки эмитентнинг сифатига караб;
* Сундириш муддати га караб
* Кимматли когознинг турига караб; .
* Географик мухитга караб.
Банк кимматли когозларни бирламчи ва иккиламчи бозорда хамда биржа ва биржадан ташкари савдо амалиётлари оркали сотиб олади.
Банк уз пул маблагларини конунчилик ва меъёрий хужжатлар талабларига риоя килган холда мамлакатда ва ундан ташкарида муомалада булган барча кимматли когозларнинг тур ва хилларига амалдаги бозор конъюктурасидан келиб чиккан холда жойлаштириши мумкин.
Банк уз маблагларини муомала муддати белгиланган паст хатарли ва юкори ликвидли пул бозори инструментларига (вексел, депозит сертификати, облигациялар ва бошка турдаги кимматли когозлар) хамда муомала муддати белгиланмаган (акциялар) капитал бозори инструментларга инвестиция килади.
Маблагларни юкори ишончлилик билан инвестиция килишда купрок аник муддатли муомаладаги кимматли когозга, давлатнинг кимматли когозларига инвестиция килинади. Давлат кимматли когозларига инвестиция килишда асосан, бошка амалиётларда ишлаталмаётган 'маблаглардан фойдаланилади. Давлат киска ва урта муддатли облигацияси ёки Марказий банк облигациялари банк учун анча кулай инвестиция инструмента хисобланади.
Банк маблагларини кимматли когозларга инвестиция килишда куйидаги асосий тамойилларга; инвестициянинг хавфсизлиги, даромадлилиги, усиши ва ликвидлигига риоя килинади.
Хавфсизлик - дейилганида, таваккалчилик хатари минимал даражада булган, доимий даромад келтирадиган инвестиция тушунилади.
Инвестицияни даромадлилиги - дейилганда, жорий йилда олинадиган даромад (дивиденд, улуш ёки фоиз), инвестицияни усишида эса инвестицияни бозор бахосини усиши тушунилади.
Ликвидлилик дейилганида - инвестицияни киска муддат ичида тез ва зарарсиз пул маблагига айланиши тушунилади.
Инвестиция амалиётларини амалги ошириши натижасида, банк нафакат фойда олиш, балки активларни маълум бир даражада диверсификациялаш оркали ликвидлилигини таъминлайди. Бу йуналиниш куйидаги тадбирлар амалга оширилади:
а) кимматли когозларга инвестиция килиш оркали инвестициядан дивиденд ва фоиз куринишида, кимматли когознинг нархининг усиши хамда хосилавий кимматли когозлар билан утказиладиган амалиётлардан даромад олиш;
б) банкнинг таъсир этиш доирасини кенгайтириш ва мижозларнинг капиталида иштирок этиш оркали янги мижозларни жалб этиш;
в) сифатли инвестиция портфелини таъминлаш;
г) агар, хатар юкори ликвидли активни ташкил этса ва даромадлилик даражаси юкори булган инвестицион хатарни сотиб олиш;
д) шубха тугдирган кимматли когозларга хамда юкори даромад келтириши билан бир вактда хавфли ва хатарли кимматли когозларга инвестиция килмаслик;
е) кимматли когозлар портфелини муддатларига караб таксимлаш. Инвестиция килиш вактида банк «зина» сиёсатини тадбик этади ёки тенг томонлама таксимланади. Шу билан бирга, инвестиция портфелини ташкил этишда банк томонидан кимматли когозларнинг диверсификацияланиши хамда универсаллиги тамойилига риоя килиш.
Инвестиция портфели сундириш муддати турли хил булган кимматли когозлардан шаклланганда, банк уларни кайта инвестициялаш ва даромадлилик даражасини саклаб туришни таъминлайди. Бy билан "тухумларни бир саватнинг узига жойлаштирмаслик" шаклига амал килинади.
Банкнинг кимматли когозлар портфелини бошкариш жараёни, унинг инвестицион сифати ва инвесторнинг манфаатларига хос хусусиятларни узида мужассамлаштирилиши ва йуналтирилиши лозим.

2.2 Адабий манбааларда келтирилган тадкикот натижалари.


Шарп ва бошкалар (1997) инвестицияларни 2 турга яъни реал ва молиявий инвестицияларга ажратган. У “реал инвестициялар” одатда инвестицияларни ер, асбоб-ускуналар, завод - фабрикалар каби моддий хис килинувчи активларга киритилиши билан хамда "молиявий инвестициялар" - инвестицияларни оддий акция ва облигацияларга киритилиши билан изохлаган. Энг оддий иктисодий тизимларда инвестицияларнинг асосий кисми реал инвестицияларга мансуб булган бир пайтда замонавий иктисодиётда инвестицияларнинг катта кисмини молиявий инвестициялар ифодалайди. Молиявий инвестициялаш институтларининг жадал ривожланиши куп жихатдан реал шнвестицияларнинг усишга хизмат килади. Коидага кура, бу икки шакл узаро ракобатлашмасдан, бир-бирини тулдириб туради.
Эклунд (2001) инвестиция - бу келажакда купрок истеъмол килиш шароитига эга булиш учун эртанги кунга колдирилган нарса деб таъкидлаб утган. Унинг бир кисми хозирда ишлатилмай захирада коладиган истеъмол буюмлари булиб, бошка кисми эса ишлаб чикаришни кенгайтиришга йуналтирилган ресурслардир.
Кейнс (2012) пуллар таклифининг усиши натижасида фоиз ставкасининг пасайишини юз бериши ва бунинг натижасида инвестицияларнинг мукобил киймати пасайиб, фирма ва компанияларнинг режали инвестициялари хажмининг ошишини илмий жихатдан асослаб берган.
Мазурина (2013) иктисодиётнинг реал секторини тижорат банклари кредитлари хисобидан кредитлашни ривожлантириш учун куйидаги шарт- шароитларнинг мавжуд булишини асослаб берган:
- давлатнинг самарали инвестиция ва саноат сиёсатининг мавжудлиги (молиявий ресурсларни аник жойлаштириш йуналишлари курсатилган холда);
- инвестиция лойихаларини амалга ошириш билан боглик булган рискларни кискартириш асосий йуналиши булган иивестициялар инфратузилмасини ривожлантириш;
- корхоналарнинг инвестицион жозибадорлигини ошириш.
Игошин (2000) инвестиция-пул маблагларини сармояни кайта яратиш, уни саклаб туриш ва кенгайтириш йулида сарфлаш деб тушунтириб, инвестиция буш пул маблагларини молиявий ва моддий бойликларнинг турли шаклларига сарфлашдан иборатлигини айтиб утган.
Игонинанинг (2005) фикрича банкнинг инвестиция жараёнларида иштирок этишининг асосий йуналишлари куйидилар:
Банклар томонидан инвестиция максадлари учун маблаглар жалб этиш;
Инвестиция кредитларини такдим этиш;
Кимматли когозларга, пай ва улуш иштироки маблаглар
киритиш.
Бу йуналишлар бир бири чамбарчас боглик хисобланади. Банк ахолидан ва бошка хужалик юритувчи субъектлардан буш пул маблагларини кредит бериш ёки инвестиция фаолиятида фойда олиш максадида жамгаради. Жамгариладиган пул маблагининг хажми ва муддати банкнинг кредит ва инвестиция портфеллари узгаришиги тугридан тугри боглик хисобланади.
Николаев (2014) хам бошка муаллифлар каби, инвестиция фаолиятини кенг маънода "фойда олиш максадида ёки фойдали таъсирга эришиш учун инвестиция киритиш" деб таъриф берган.
Гончарук ва Романчук (2010) узларининг илмий изланишларида "инвестиция" ва "инвестиция фаолияти" тушунчаларига таъриф бериб утишган. Унга кура инвестиция - бу барча турдаги сотиб олинган, вактинчалик буш ва йигилган кимматликлар. Инвестиция фаолияти - сотиб олинган. вактинчалик буш ва йигилган кимматликларни конуний фаолият турларига, риск даражасини инобатга олиб фойда олиш максадида киска ёки узок муддатга жойлаштириш.
Белоглазова ва Кроливецкаяларнинг (2015) фикрича, аслида "банк инвестицион фаолияти" ва "инвестицион банк" тушунчалари бир хил маьнога эга. Шу маънода уларнинг фикрича инвестицион банклар (ннвестицион фаолият) куйидаги операцияларни уз ичига олади:
Компанияларнинг кимматли когозларини дастлабки жойлаштиришни ташкил этиш (андеррайтинг);
Иккиламчи бозорда кимматли когозлар савдоси билан шугулланиш хамда депозитар ва маслахат хизматларини курсатиш;
Мижозларнинг киммали когозлар портфелини бошкариш;
Бирлашиш ёки сотиб олиш юзасидан битим тузишни ташки ллаштириш;
Инвестиция фаолиятидаги кредитлашнинг хар хил инструментлари (суз узок муддатли кредитлар тугрисида);
Лойихавий молиялаштириш сохасида хизматлар курсатиш;
Интернет-тижорат (интернет ва бошка махсус дастурлардан фойдаланган холда кимматли когозлар савдоси га масофадан кириш).
Уларнинг фикрича инвестицион банкнинг устунликлари куйидагилардан иборат: фойда олишни рагбатлантириш, инвестиция хизматлари сохасида инновацияларни доимий равишда жорий этиб бориш ва хизматлар турларини кенгайтириш, шунингдек банк ракобатбардошлигининг усиб боришини таъминлаш.
Банкларнинг кимматли когозлар бозоридаги операциясиларига асосан уларнинг узининг операциялари, дилерлик фаолияти (шу жумладан маркет-мейкер функцияси), брокерлик фаолияти, шу жумладан, мижознинг топширигига асосан кимматли когозларнинг олди-сотдиси, кимматли когозларни фонд бозорларига жойлаштириш, биринчи ва кейинчалик чикадиган акцияларни жойлаштириш, облигация чикаришни ташкил |этиш, активлврни бошкариш, активларни химоялаш хамда бошка молиявий воситалар (деривагивлар) билан операциялар амалга ошириш ва битимлар тузиш киради,
Банк инвестиция фаолиятининг корпоратив молиялаштириш йуналишида компанияларга кушилиш ёки сотиб олиш буйича хизматлар курсатилади, шу жумладан, маслахат, компания ривожлантириш учун стратегия тузиш, битим тузиш учун номзодларни танлаш, мижоз манфаати юзасидан музокаралар олиб бориш, тендерларда дилер сифатида иштирок этиш, битим нархи юзасидан хулоса бериш ва бошкалар. Бундан ташкари, компанияларнинг акцияларини жойлаштириш, уларнинг фаолияти самарадорлигини бахолаш, тендерларни ташкиллаштириш, стратегик инвесторларни жалб этиш, шу жумладан, компаниянинг бошкариш самарадорлигини бахолаш, инвесторлариинг таклифларини тахлил килиш, молиявий моделларни ишлаб чикиш ва компания киймати юзасидан хулоса бериш хам банк инвестиция фаолиятининг корпоратив молиялаштириш йуналиши хизмат турларига киради.
Банк инвестиция фаолиятининг лойихавий молиялаштириш йуналишига банк томонидан компанияларга маслахат бериш хамда молиялаштириш ва карзларни бошкариш хизматлари киради.
Лаврушин (2016) уз асарида "инвестицион банк бу - капитал бозорида уз фаолиятини мувофиклаштириш, мижозларни молиялаштиришда маслахатлар бериш ва берилган маслахат натижасида уларнинг бизнесларида янги давр бошлаш билан шугулланувчи молиявий институт" деб таъриф берган.



    1. ХУЛОСА

Банкларнинг инвестицион сиёсатини такомиллаштириш бевосита Республика фонд биржасининг ривожланиши билан бевосита боглик хисобланади.

  1. Тахлиллар давомида аён булдики, банкнинг ресурс базаси канчалик купайтирилса унинг инвестиция куйилмалари хам мос равишда усишига эришилади. Шуни инобатга олиб банклар томонидан узок муддатлар депозитларни жалб килиш ва депозит сертификатларини муомалага киритиш юзасидан чора-тадбирлар дастурини ишлаб чикиши ва амалиётга жорий этиши зарур;

  2. Узбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 2009 йил 2 февралда 1894-сон билан руйхатга олинган "Тижорат банклари томонидан кимматли когозлар билан утказиладиган операцияларга ва уларнинг бошка корхоналар устав капиталида катнашишига куйиладиган талаблар тугрисида"ги низомга асосан банкларга бир канча чекловлар куйилган. Ушбу чекловларнинг банклар инвестицион фаолиятига салбий таъсирининг олдини олиш максадида, тижорат банкларининг асосий узлик капитали энг кичик хажмларини купайтириш;

Бизга маълумки, банкларнинг инвестиция фаолияти бевосита
фонд бозори фаолиятига узвий боглик хисобланади. Тахлиллар натижаси
шуни курсатмокдаки "Тошкент" Республика фонд биржаси томонидан
амалга оширилган савдо битимлари хажми уттан 2017 йил 2016 йилга
нисбатан 1,2 млрд.сумга ёки 0,4% га камайган. 2017 йилда амалга
оширилган савдо битимлари хажми 298,6 млрд.сумни ташкил этган ёки
ЯИМга нисбатан 0,12% ни ташкил этган. Вахоланки бу курсаткич
Ривожланган мамлакатларда, жумладан АКШда 37 фоизни, Германияда З1 Францияда 33, Италияда 32, Японияда 35 фоизни ташкил этади. Бундан куриниб турибдики, "Тошкент" Республика фонд биржаси фаолиятини тубдан кайта куриб чикиш ва Узбекистонда фонд бозорини ривожлантириш юзасидан йул харитаси ишлаб чикиш ва боскичма-боскич амалга оширилиши лозим. Бунда фонд бозорининг барча инструментлари ишлашини инобатга олиш зарур;

  1. Тижорат банкларнинг халкаро фонд бозорларида иштирок : этиши юзасидан меъёрий-хукукий хужжатлар ишлаб чикиш ва амалиётга

жорий этиш;

  1. Узбекистон Республикаси фонд бозорларида иштирокчилари сони камлиги (чекланганлиги) (2017 йилда жами 99 тани ташкил этган) ва хужалик юритувчи субъектларнинг фонд бозорлари тугрисида тушунчаси етарли эмаслиги фонд бозори ривожланишига уз таъсирини утказмокда. Шуларни инобатга олиб, оммавий ахборот воситалари оркали маълумотлар бериш ва амалий семинарлар утказиш оркали жисмоний шахслар ва хужалик юритувчи субъектларга фонд бозорлари хакида батафсил маълумотлар бериш;

  • Узбекистон Республикасида фаолият юритувчи фонд бозорларида асосан миллий валютада савдо битимлари амалга оширилишини инобат олиб, миллий валюта баркарорлигини таъминлаш оркали ахоли ва хужалик юритувчи субъектларнинг фонд бозорига кизикишини орттириш. Бунда кимматли когозлардан олинадиган даромад албатта банк депозитларига тулайдиган даромадга нисбатан юкори булиши лозим;

  • Кимматли когозлари фонд биржалари оркали сотувга куйилган компаниялар хакида очик маълумотлар базасини шакллантириш ёки махсус сайт оркали янгиликларни такдим этиб бориш:



Download 112,95 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish