Zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Yong‘in xavfsizligi 

Kompyuter  o’rnatilgan  binolar  yong’in  xavfining  D  kotigoriyasini  3 

darajasiga loyiqdir. Xisoblash markazidagi yong’inlar juda xavfli bo’ladi va ko’p 

zarar etkazishi mumkin. Chunki zamonaviy EXM lar elektr toki asosida ishlaydi va 

elektr  qurilmalarining  elektr  moslamalarining  elektr  qismidan  yong’in  chiqsa, 

yong’in  paydo  bo’ishi  mumkin.  Bundan  tashqari  elektr  tok  sxemasining 

ommaviylari  juda  zich  joylashgan  bo’lib,  ularning  islash  paytida  havo  haroratida 

juda  ham  yuqori  bo’ladi.  Shuning  uchun  elektr  tok  ommaviylarining  harorati 

oshmasilgi  uchun  ventilyatsiya  qurilmalari  ishlashini  ta’minlash  lozim.  Yong’in 

paydo  bo’lsa,  ham  uni  suv  yoki  qum  bilan  o’chirish  mumkin  emas  chunki 

EHMning  ko’pchilik  elementlar  kuchlanishi  bilan  ishlatiladi,  shuning  uchun 

yong’inni  o’chirish  uchun  poroshokli  sastavlardan  foydalanish  lozim.  Ular 

sublimatsionar va ko’chma bo’lishi mumkin va avtomattik ravishta ulanishi kerak 

bo’ladi. Hosirgi paytda modul poroshokli ulagichlar OPA-5O, OPA-100, YAPP(9) 

ishlab  chiqarilgan.  Binoda  yomg’rni  o’chirish  uchunYPC  –  500  pomoshlikli 

o’chirg’ich  yaratilgan  bo’lib,  u  pomoshnikni  saqlash  uchun  shinasidan  yuqori 

siqilgan  gaz  balandlaridan  redoktor  va  turboprovodda  iborat  bo’lgan.  Yonilg’ini 

oldini  olish  uchun  IP  –  104  va  IP  212  axborotchilardan  foydalaniladi. 

---

61 

 

 

 

Foydalaniluvchilarni kompiyuterda ishlashga ruxsat olishdan oldin ularga yong’in 

xavsizligini  qoidalari  va  yong’in  bilan kurashish usullari bilan  tanishtirish lozim, 

bundan  tashqari  kompiyuterlar  joylashgan  xonalardamahsus  yong’indan 

evakuasiya  qilish  ko’rgazma  vositalari  mavjud  bo’lishi  kerak.  Chiqish  joyi  aniq 

ko’rsatilishi lozim.  

Yuqorida  ko’rsatilgan  qoidalariga  to’liq  rioya  qiladigan  abonentni 

kompyuterdan foydalanishga ruxsatsat berish mumkin.