Ўзбекистон Республикаси Алоќа ва ахборотлаштириш вазирлиги

Дэкв=Д/К 
бу ерда, К- сифат коэффиценти. 
Радиоактив нурларининг инсон организмига таъсири. Инсон организмига
радиоактив нурланиш ички ва ташқи бўлиши мумкин. Радиоактив нурланишлар таъсирида 
организмнинг умумий қон айланиш тизимининг бузилиши, қон айланиш ритми сусайиши, 

---

56 
қоннинг қуйилиши хусусияти йўқола бориши, қон томирларини мўрт бўлиши, овқат хазм 
қилиш аъзоларининг фаолияти бузилиши, одамнинг озиб кетиши ва организмнинг ташқи 
юқумли касалликларга қарши курашиши қобилияти камаяди. Радиоактив моддаларни 
қўлга таъсири қуришқоқ. Ёрилишлар кузатилади ва тирноқ кўчиб тушади. Айрим ички 
аъзоларда бу нурлар тoпланиши мумкин, масалан, жигар, буйрак, суякларда ва бутун 
организмни ишдан чиқаради. 

---

57 
Х У Л О С А 
1.Кутубхона жараёнларини автоматлаштиришга мўлжалланган тизимлар таҳлили 
бизни қуйидаги хулосаларни чиқаришга ундади: 
Кўриб чиққан тизимларнинг барчасида кутубхоналарни автоматлаштириш даражаси 
деярли 
бир 
хил, 
яъни 
фондни 
комплектлаш 
жараёнидан 
бошлаб, 
каталоглаштирувчининг, китобхоннинг, китоб бериш ва қайтариб олувчининг иш 
жойларини автоматлаштириш имкониятлари яратилган; 
Библиографик маълумотларни сақлаш ва уларга ишлов беришга мўлжалланган 
маълумотлар базасини бошқариш тизими турли тизимларда турлича. Бунинг сабаби, 
автоматлаштирилган тизимлар турли типдаги кутубхоналарга мўлжалланганлиги 
сабабли ҳам уларда турли имкониятга эга бўлган маълумотларни бошқариш 
тизимлари қўлланилган. 
Автоматлаштирилган тизимларнинг деярли барчасида электрон каталогдан қидириш 
библиографик тавсифнинг барча элементлари бўйича бажарилади. 
Биз кўриб чиққан кутубхона жараёнларини автоматлаштиришга мўлжалланган 
тизимларнинг барчаси халқаро МАРС форматлар талабларини қаноатлантиради. 
2. Электрон кутубхона маълумотлар базасини китобхонлар талаби асосида шакллантириш 
электрон кутубхона фондидан самарали фойдаланишни таъминлайди. 
3. Электрон каталог базасини шакллантиришда китобхонларнинг қизиқишларини ҳисобга 
олиш каталог сифатини оширади, каталоглаштириш харажатларини камайтиради, 
каталоглашнинг иш вақтини қисқартиради. 
4. Китобхонлар талаби асосида электрон каталог базасини шакллантириш алгоритми ва 
дастур модулидан автоматлаштирилган ахборот кутубхона тизимларида фойдаланиш
ахборот ресурс маркази фаолияти самарасини оширади, китобхонларга хизмат 
кўрсатиш сифати ва маданиятини кўрсатишга олиб келади.