Ўзбекистон Республикаси Алоќа ва ахборотлаштириш вазирлиги

 
 

---

36 
MySQL 
Интернет тармоғи учун дастурлар яратиш соҳасида MySQL ва SQL ўзининг энг 
яхши томонларини кўрсата олди. Интернет учун мураккаб ва ишончли дастурларга эҳтиёж 
ортиб бормоқда. Шу сабабли ҳам маълумотлар базасини бошқариш тизимига ҳам ўзига хос 
талаблар қўйилмоқда. 
Сервер маълумотлар базаси Интернетда бир қатор функцияларни бажариши мумкин. Ҳар 
кандай веб - сахифа маълумотлар базаси томонидан бошкарилиши мумкин. Масалан, ўз 
катталогини WWW да эълон қилмоқчи бўлган ва Интернет оркали буюртмалар қабул 
қилиш жараёнини қарайлик. Агар каталог HTML-файлар шаклида эълон қилинса, янги 
товар пайдо бўлганда ва у каталогга киритилиши керак бўлганда ёки нарх ўзгарганда 
кимдир каталогни таҳрирлаши лозим бўлади. Агар бунинг ўрнига каталог маълумотларини 
релятсион маълумотлар базасида сақланса каталогдаги ўзгаришларни маълумотлар 
базасидаги товар ёки нарх ҳақидаги маълумотларни ўзгартириш йўли билан реал вақт 
масштабида эълон килиш имконияти туғилади. Бундан ташқари каталогдаги мавжуд 
буюртмаларни қайта ишлаш электрон тизимлари билан интеграция қилиш имконияти 
туғилади. Шундай қилиб бундай веб-сайтни бошқариш учун маълумотлар базасидан 
фойдаланиш барчага қулайликлар туғдиради.
Шундай қилиб, электрон кутубхона маълумотлар базасини китобхонлар талаби асосида 
шакллантириш мақсадида яратиладиган дастурий воситалар яратиш учун маълумотлар 
базасини MySQL, дастурлаш тиллари сифатида PHP ва JavaScriptни танлаймиз. 
2.2. Электрон каталогдан фойдаланиб махсус буюртмалар бериш алгоритми. 
 
Автоматлаштирилган ахборот кутубхона тизимларининг барчасида керакли 
адабиётларга буюртмалар бериш электрон каталог базасидан оддий ва мураккаб қидириш 
амалларини бажариш орқали амалга оширилади. 
Оддий қидиришда: китоб сарлавҳаси, муаллиф фамилияси, исми, шарифи, нашриёт 
номи, нашр этилган йил ва библиографик тавсифнинг бошқа элементларидан фойдаланиб, 
қидириш бажарилиши ва топилган адабиётларга буюртма бериш мумкин. 
Мураккаб қидиришда библиографик тавсиф элементлари мантиқий амаллар 
ёрдамида бирлаштириб қидирув бажарилиши учун “жумла” тузилади ва у асосида қидириш 
бажарилади, ҳамда топилган адабиётларга буюртма бериш мумкин. 

---

37 
Автоматлаштирилган тизимда оддий қидириш ва буюртмалар бериш алгоритмини 
кўриб чиқамиз.