Ўзбекистон Республикаси алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги

23-расм. Транспортлардаги аварияларнинг турлари


2.Кимёвий хавфли объектлардаги авариялар:
Теварак-атроф табиий муҳитга таъсир қилувчи заҳарли моддаларнинг (авария холатида) одамлар, ҳайвонлар ва ўсимликларнинг кўплаб шикастланишига олиб келиши мумкин бўлган ёки олиб келган тақдирда, йўл қўйиладиган чегаравий концентрациялардан анча ортиқ миқдорда санитария-ҳимоя худудидан четга чиқишга сабаб бўладиган кимёвий хавфли объектлардаги авариялар, ёнғин ва портлашлар. Бу каби вазиятларда энг асосий ва ҳол қилувчи манба шамол йуналиши ҳисобланади. Шамолнинг тезлиги ва йуналишига мос равишда қуткарув ишлар ташкил этилади.
Технологик жараёнда портлайдиган, асосан ёниб кетадиган ҳамда бошка ёнғин учун хавфли моддалар ва материаллар ишлатиладиган ёки сақланадиган объектлардаги одамларнинг механик ва термик шикастланишига, заҳарланишига ва ўлимига, асосий ишлаб чиқариш заҳираларнинг нобуд бўлишига фавқулодда вазиятлар худудларида иш маромининг ва одамлар ҳаёт фаолиятининг бузилишига олиб келадиган ёнғинлар ва портлашлар ҳисобланади.


24-расм. Кимёвий хавфли авариялар ҳолатида шамол
таъсирини этиборга олиш схемаси.
3. Ёнғин-портлаш хавфи мавжуд бўлган объектлардаги авариялар
Одамларнинг шикастланишига, заҳарланишига ва ўлимига олиб келадиган ҳамда қидирув қутқариш ишларини ўтказишни, нафас олиш органларини муҳофаза қилишнинг махсус оқимларини ва воситаларини қўллашни талаб қилувчи, кўмир конларидаги ҳамда қон –руда саноатидаги газ ва чанг портлаши билан боғлиқ авариялар, ёнғинлар ва жинсларнинг ўпирилиши ҳам бу аварияларнинг бир тури ҳисобланади.
4. Энергетика ва коммунал тизимлардаги авариялар.
Саноат ва қишлок хўжалиги маҳсулотлари истеъмолчиларининг авария туфайли энергия таъминотисиз қолишига ҳамда аҳоли ҳаёт фаолиятининг бузилишига олиб келадиган, ГЭС, ГРЭС ИЭС лардаги туман иссиқлиқ марказлардаги, электр тармоқлардаги, буғ-қозон қурилмаларидаги, компрессор, газ тақсимлаш шаҳобчаларидаги ва бошқа энергия таъминоти объектларидаги авариялар, ёнғинлар, аҳоли ҳаёт фаолиятларининг бузилишига ва саломатлигига хавф туғилишига олиб келадиган қувурлардаги, сув чиқариш иншоотлардаги, сув қувурларидаги, канализациялар ва бошқа коммунал объектлардаги авариялар, атмосфера тупроқ, ер ости ва ер усти сувларнинг одамлар саломатлигига хавф қидирувчи даражада концентрациядаги зарарли моддалар билан ифлосланишига сабаб бўладиган газ тозалаш қурилмаларидаги биологик ва бошқа тозалаш иншоотларидаги авариялардир.