Ўзбекистон Республикаси алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги

21-расм. Ток билан ишлаганда фойдаланиладиган шахсий
ҳимоя воситалари ва асбоблари.

Шикастланишларни олдини олиш мақсадида бир қатор огоҳлантирувчи ва таъқиқлавчи плакатлардан фойдаланиш жорий этилган ва булар қўйидагилардан иборат. (22 –расм)

22–расм. Ток билан ишлаганда фойдаланиладиган
огоҳлантирувчи ва таъқиқлавчи белгилар.
Аниқланган статистик маълумотларга кўра ток ўрган одамга биринчи дақиқада ёрдам берилганда унинг 90 % ҳаёти сақлаб қолинади, кечиктирилганда эса бу имконият 10% тушиб қолиши тасдиқланган. Шунинг учун ҳар бир инсон биринчи ёрдам бериш ишларини билиши шарт.

3. Электр токи билан ишлаганда ёнғинга қарши
хавфсизлик чоралари.

Маълумки, саноат корхоналарида барча тизимлар дастгоҳ, аппаратлар, қиздириш, ёритиш ва ҳакозо) электр қуввати билан ишлайди. Агар бу тизимлардан тўғри фойдаланилса ундан ёнғин пайдо бўлиш хавфи мавжуд бўлмайди. Аммо, электр қурималаридаги, ер билан улашдаги симларнинг яллиғланишлари, нозозликлар, симларни корпусларга тегиб қолиши ёнғинга сабаб бўлади.
Электр қўрилмаларига унча катта юзага эга бўлмаган ўтгазгич орқали катта ток оқими юборилади. Электр симлари ниҳоятда қизиб кетади. Қаршилик кўпайиши натижасида электр ўтгазгич қизиб чўғланиб кетиши мумкин. Шу сабабли, бу чўғланиш симларни ёнувчан қобиқларини эритиб юборади ва улар бир-бирига уланиб қолади. Бу эса ёнғинга асосий сабаб ҳисобланади.
Электр ўтгазгичлардаги иссиқлик миқдори қўйидагича аниқланади.
Q = 0,24 J R t.
бу ерда: J - ток кучи, А.
R - ўтгазгичнинг электр қаршилиги, ом .
t - вақти, сек.
Ёнғин хавфсизлигини таъмирлаш «Электрдан фойдаланиш қурилмаларини ишлатишдаги техник қоидалар» талаблари орқали амалга оширилади.
Ёнғин чиқишини олдини олиш мақсадида тармоқдаги электр қувватини эътиборга олган ҳолда жиҳозларга сақловчи ва ҳимоялавчи қўрилмалар ўрнатилади. Электр тизимлари ўрнатиш даврида сақловчи автоматлар ўрнатишдан ташқари ёнғин ўчирувчи мосламалар тайёрлаб қўйилади. Ўчирувчи мосламалар ёнмайдиган материаллардан тайёрланади ва алоҳида хоналарга ўрнатилади. Электр ўчирувчи жиҳозлар махсус берк қопқоқли идишларга жойлаштирилади.