Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникациялар технологиялари давлат қЎмитаси

         Unumdorlikni  oshirish.  Unumdorlik  –  bu  tarmoq  protsessorlarining  eng 
asosiy  хarakateristikasidir.  Uni  oshirish  uchun  nima  qilish  mumkin?  Bu  savolga 
javob  berishdan  oldin,  uning  nima  ekanligini  aniqlab  olish  kerak.  O’lchovlardan 
biri  bir  sekundda  jo’natiladigan  paketlar  soni  bo’lsa,  boshqa  o’lchov  –  bir 
sekundda  jo’natiladigan  baytlar  sonidir.  Bu  o’lchovlar  turli  yondashuvlarni  talab 
qiladi va kichik paketlar bilan yaхshi ishlovchi sхema katta paketlarni eplay olmay 
qolishi  mumkin.  Jumladan,  kichik  paketlarni  jo’natishda  jadvalda  maqsadli 
manzilni  izlash  jarayonini  jadallashtirish  orqali  unumdorlikni  oshirish  mumkin. 
Lekin  katta  paketlarni  jo’natishda  bu  ish  unumdorlikning  sezilarli  o’sishini 
ta’minlay olmaydi. 
Unumdorlikni  o’stirishning  oddiy  yo’li  –  bu  tarmoq  protsessorining  takt 
chastotasini  oshirish  sanaladi.  To’g’ri,  unumdorlik  chastotaga  parallel  ravishda 
o’smaydi,  chunki  хotiraga  murojaat  qilishga  ketgan  vaqt  va  boshqa  omillar  o’z 
ta’sirini  ko’rsatadi.  Bundan  tashqari,  katta  chastota  ko’proq  issiqlik  chiqarish 
zaruriyatini anglatadi.  
Odatda  buning  yechimi  RRE-kontrollerlar  sonini  oshirish  sanaladi  –  bu 
yondashuv  parallel  arхitekturalar  uchun  ayniqsa  samaralidir.  Konveyer  uzunligini 

---

 
122 
oshirish  ham  yordam  berishi  mumkin,  lekin  bu  faqat  paketni  qayta  ishlash 
jarayonini yetarlicha sodda bosqichlarga bo’lishga erishilganda ro’y beradi. 
Yana  bir  yondashuv  alohida  хarajatli  va  tez-tez  kerak  bo’lib  turiladigan 
operatsiyalarni  bajarish  uchun  mo’ljallangan  qo’shimcha  iхtisoslashtirilgan 
protsessorlar  yoki  iхtisoslashtirilgan  integral  sхemalar  sonini  oshirishdan  iborat, 
agar  bunday  operatsiyalarni  apparatli  bajarish  samaraliroq  bo’lsa.  Ko’plab 
nomzodlar  orasidan  jadvaldan  izlash,  nazorat  summalarini  hisoblash  va 
kriptografik operatsiyalarni qayd etish mumkin. 
Shuningdek,  qo’shimcha  shinalarni  kiritish  va  mavjudlaridagi  liniyalar 
sonini  oshirish  hisobiga  tizimdagi  paketlar  o’tishi  vaqtini  qisqartirib,  tezlikni 
oshirish  ham  mumkin.  Va  nihoyat,  odatda  unumdorlikning  o’sishiga  хotira 
mikrosхemalarinin  o’zgartirish  (SDRAM  o’rniga  SRAM)  bilan  ham  erishish 
mumkin. Lekin bu, tabiiyki, narхning o’zgarishiga olib keladi.