Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахбороттехнологиялари университети

1. ОПТИК АЛОҚА ВА ОПТИК ТОЛА ҲАҚИДА АСОСИЙ 
ТУШУНЧАЛАР 
1.1. Оптик алоқа, унинг афзалликлари ва қўлланиш соҳалари 
Толали оптик алоқа бу ахборот ѐруғлик нури кўринишида оптик тола 
бўйлаб узатиладиган алоқа туридир.
Оптик алоқанинг асосий йўналиши толали оптик алоқа ҳисобланади. 
Чунки ҳозирги вақтда юқори даражадаги узатиш характеристикаларига эга 
бўлган нур ўтказувчи толалар ишлаб чиқилган. Толали оптик алоқа тармоғи - 
бу тугунлар ораси оптик алоқа линиялари орқали боғланган алоқа тармоғидир. 
Ахборотни толали оптик алоқа линиялари орқали узатиш мис кабеллар ва 
бошқа узатиш муҳитларига қараганда бир қанча афзалликларга эга. Шу 
афзалликлари туфайли толали оптик алоқадан нафақат телефон алоқасини 
ташкил этишда, балки телевидениеда, овоз эшиттиришларини узатишда, 
ҳисоблаш техникасида, транспорт воситаларида ва бошқа соҳаларда кенг 
фойдаланилмоқда. 
Толали оптик алоқада узатиш канали сифатида қўлланиладиган оптик 
толаларнинг афзалликлари қуйида келтирилган. 
Ўтказиш оралиғи кенг. Бу ташувчи частотасининг жуда юқорилиги 10
14 
Гц билан тушунтирилади. Битта оптик тола бўйлаб секундига бир неча 
терабит ахборотлар оқимини узатиш имконияти мавжуд. Ўтказиш 
оралиғининг кенглиги оптик алоқанинг мис ва бошқа ахборот узатиш 
муҳитларидан устун турувчи энг муҳим афзаллигидир. 
Оптик толада ѐруғлик сигналларининг кам сўниши. 
Ҳозирги кунда кўплаб компаниялар томонидан ишлаб чиқарилаѐтган 
оптик толалар 1 канал километр ҳисобида 1,55 мкм тўлқин узунлигида 0,2 
дБ/км сўнишга эга. Сўниш ва дисперсия қийматларининг кичиклиги оптик 
сигналларни алоқа линиялари бўйлаб регенерациясиз 100 км ва ундан узоқ 
масофаларга узатиш имконини беради. 

---

Шовқин сатҳининг кичиклиги оптик толанинг ўтказиш қобилиятини 
оширади.