Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахборот технологиялари университети

 
Хулоса. 
Тайёр маҳсулот - хўжалик юритувчи субъект ишлаб чиқариш 
жараёнининг пировард маҳсулотидир. Ушбу субъектда ишлови батамом 
нихоясига етган турли стандартлар ва техникавий шартлар талабига жавоб 
берадиган, техника назорати булими кабул килиб олган хамда тайёр 
маҳсулот омборига топширилган маҳсулот тайёр маҳсулот дейилади. 
Субъектларда 
маҳсулот 
ҳисоби 
режа 
булимида 
натура 
кўрсаткичларида, омборда эса киймат кўрсаткичларида олиб борилади. 
Тайёр маҳсулот бухгалтерия ҳисобида маҳсулотнинг амалдаги ишлаб 
чиқариш таннарҳи, режа ишлаб чиқариш таннарҳи, сотишдаги улгуржи 
нархлар, эркин сотиш нархлари ва тарифлари, эркин бозор нархларида 
баҳоланиши мумкин. Шуни хам айтиб утиш керакки, тайёр маҳсулот 
корхонанинг айланма маблағлари таркибига киради ва шу боисдан амалдаги 
бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботи тугрисидаги миллий стандартларга (БХМС) 
биноан, хақиқий ишлаб чиқариш таннарҳи бўйича балансда акс эттирилиши 
керак. 
Маҳсулотни ишлаб чиқариш ва реализация килиш режаси ишлаб 
чиқариш хажми, номенклатураси, ишлаб чиқариш ва реализация килиш 
муддатлари курсатилган ёйма тизимли дастуридан иборат булади. 
Ялпи маҳсулот- маълум давр ичида ишлаб чиқаришнинг тулик 
хажмини киймат улчовларида ифодалайдиган кўрсаткичдир. У ҳисобот 
давридаги тайёр маҳсулотни ва тугалланмаган ишлаб чиқариш хажмини уз 
ичига олади. 
Бухгалтерия ҳисобининг вазифаларидан бири даромад келтирмайдиган 
харажатлар, яроксиз маҳсулотлар, бекор туриб колишлар, камомад ва моддий 
бойликларнинг бузилишидан куриладиган йукотишларни уз вақтида топиш 
ва аниклашдан иборатдир. Бундай маълумотлар субъект маблағларининг 
самарасиз сарфланиши сабаблари ва айбдорларини билиб олишга имкон 
беради. 
 
Таянч иборалари: 

---

181 
Тайёр маҳсулот, таннарҳ, сотиш баҳоси, сотиш вақти, шартнома, 
даромад, фойда, харажат, асосий фаолият, давр харажатлари, сотиш 
харажатлари, сотилган маҳсулот таннарҳи, яроксиз маҳсулот, харидор, 
ҳисоб-китоб.