Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахборот технологиялари университети

4. Бухгалтерия ҳисобига қўйиладиган талаблар. 
Бухгалтерия ҳисобига қўйилган талаблар қуйидагилардан иборат: 
1.ҳисобнинг содда ва тушунарли бўлиши. Содда ва ҳамма учун 
тушунарли ҳисобни ташкил этишдан асосий мақсад уни мураккаблашувига 
йўл кўймаслик, ҳамда ҳисоб маълумотларидан кенг халқ оммаси фойдалана 
олишини таъминлашдан иборат. 
1. 
ҳисобни режалилиги. Бу талаб юқорида айтиб ўтилган соддалик 
талаби билан чамбарчас боғлиқдир. ҳисобда албатта зарурий маълумот ва 
кўрсаткичларга эга бўлган ҳолда, ҳисоб юритиш харажатларини иложи 
борича камайтириб бориш лозим. 
2. 
ҳисобнинг аниқ ва тўғрилиги. Бу талаб негизида хўжалик 
фаолиятларида кузатиш натижасида олинган маълумотларни ҳужжатларда 
аниқ ва тўғри қайд этиш тушунилади. ҳар хил мақсадларда ёки 
эътиборсизлик қилиб халқ хўжалик ҳисобини ноаниқ ҳамда нотўғри акс 
эттириш қонун бузарлик ҳисобланади. 
3. 
ҳисоб ишларини ўз вақтида амалга ошириш, яъни ҳисоб ишларига 
тааллуқли қандай ҳодиса содир бўлган бўлса, албатта ўз вақтида акс 
эттирмоқ, ҳужжатларга қайд қилмоқ зарур бўлади. Бу талаб тўлиқ 
бажарилганда ва хўжалик фаолияти устидан бошқарув олиб бориш яхши 
йўлга қўйилади, рўй берган ёки рўй бериши мумкин бўлган камчиликлар ўз 
вақтида йўқотилади.
4. 
ҳисоб кўрсаткичлари билан режа кўрсаткичлари бирлиги. Корхона, 
муассаса, ташкилотларда қайси мулкчилик шакли асосида фаолият олиб 
боришидан қатъий назар ўз олдига жорий ва келгуси режа кўрсаткичларини 
тузиб олади. Бутун халқ хўжалиги ва уларни тармоқлари бўйича ҳамда 
мамлакат миқёсида режа кўрсаткичлари белгилаб олинади. Худди шу 

---

15 
кўрсаткичлар билан ҳисоб кўрсаткичлари бирлиги ( шу билан бирга ижобий 
фарқлар) катта аҳамият касб этади. ҳисоб ишлаб чиқаришни бориши, савдо, 
таъминот, қишлоқ хўжалиги, қурилиш, маиший хизмат, транспорт ва 
ҳакозолар фаолияти қай даражадалиги ҳақида маълумот беради, режа 
бажарилиш устидан назорат ўрнатиб, таҳлил қилиш имконини яратади. 
Иқтисодиётни ривожлантириш ички ва ташқи омилларини топиш имконини 
яратади.