Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация

Ишлаб чиқариш корхонаси ресурсларини режалаштиришнинг умумий схемаси 
MRP II тизимларига MRP (Материал реқуирементс планнинг – “материал 
ресурсларидаги эҳтиёжларни режалаштириш”) ва CРП (Cапаcитй реқуирементс планнинг 
– “ишлаб чиқариш қудратида эҳтиёжни режалаштириш”) элементлари киритилди.
MRP II кичик ва ўрта ишлаб чиқариш корхоналари –“ягона буютмага 
мўлжалланган” ишлаб чиқариш корхонаси, “оммавий ” ёки “серияли” ишлаб чиқаришга 
мўлжалланган мураккаб маҳсулот ишлаб чиқарувчи корхоналарга мўлжалланади. 
Ҳозирга вақтда MRP II стандарти стандартлаштирилган ERP тизимлар ядросини 
ишлаб чиқиш асосида ташкил қилинган.
6.ERP тизим концепцияси. Ҳудудий тақсимланган ташкилотлардан 
унинг қўлланилиш зарурияти. 
ERP ва корхона имкониятларини бошқариш. 
Қоидага кўра, ERP тизимлари модуллилик принципи асосида қурилади ва у ёки бу 
ҳолатда ҳам компания фаолиятининг барча калит жараёнларини қамраб олади. ERP 
тизимларда дастурий воситалардан фойдаланиш ишлаб чиқаришни режалаштириш, 
буютмалар оқимини моделлаштириш ва уларнинг корхона бўлинмалари ва хизматларида 
тадбиқ этиш имкониятларини боҳалаш, сотув билан боғлиқликни олиб бориш имконини 
беради.
Анъанавий ERP – корхона ресурсларини режалаштириш. 
Буюртмани қайта ишлаш жараёни. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Расм 5.2 
Харидор
лар 
билан 
Махсулотларнинг ишлаб чиқариш графиги ва 
режаси
Буюртмани 
қайта 
ишлаш 
Махсулот 
ишлаб 
чиқариш 
Материалла
рни 
қайтаришни 
бошқариш 
Молияни 
бошқариш
Омборни 
бошқариш 
Харидлар 

---

44 
Анъанавий ишлаб чиқариш ташкилотларида ўтказилган аганамалларнинг 
самарадорлигини ошириш 
1990 – йилда ERP асосида ахборот тизиминг қуйидаги формуласи таклиф этилган: 
ERP=MRP ИИ + ФРП + ДРП, 
ФРП – нафақат материал ва ишчи марказлар вақтини режалаштиради, балки 
молиявий ресурсларни ҳам режалаштиради, ДРБ дистибутив ресурсларни бошқариш. 
ERP тизимнинг асосий функциялари: 
 
Ишлаб чиқариладиган маҳсулотнинг таркибини, шунингдек, уни ишлаб 
чиқариш учун зарур бўлган материал ресурслар ва оператсияларни аниқловчи 
конструкторлик ва технологик хусусиятларини тадбиқ этиш; 
 
Сотиш ва ишлаб чиқариш режаларини шакллантириш; 
 
Маҳсулотни ишлаб чиқариш режасини бажариш учун материаллар ва 
умумлашган, муддатли ва ҳажмли эҳтиёжларни режалаштириш; 
 
Захира ва сотувлани бошқариш; 
 
Ишлабчиқариш қувватини режалаштириш; 
 
Молияни оператив бошқариш; 
 
Лойихаларни бошқариш. 
7.Корхонанинг бизнесс-жараёнларини бошқариш инструментлари ва 
технологиялари. Бизнессда АКТ лойиҳаларининг самарадорлигини баҳолаш. 
Натижавийлик ДТ/ИТ 
2000 
1995 
1990 
1985-2000 
Расм 5.3 
Самарадорлик Бизнес жараёнлар 
ХХ аср 90-йилларнинг охирида “Корхонанинг ресурсларини режалаштириш, 
истеъмолчининг талабларини синхронлаштириш” CustomerSynchronizedResourcePlanning -
CSRP) корхонанинг мижозлар билан ўзаротаъсирларини қамраб олувчи: буюртмани-
навбатини расмийлаштириш, техник вазифалар, мижозларни қўллаб қувватлаҳ, 
ресурсларни ҳажмига ва мижозлар буюртмаларини таркиби қараб режалаштириш 
методологияси ишлаб чиқилди. Агар МРП /МРП II/ЕРП стандартлари ёзувларни 
бошқаришга ва қувватларга, режалаштириш, маҳсулотни ишлаб чиқариш ва сотишга 
қаратилган бўлса, CSRP стандарти тўла ҳаёт сиклига маҳсулотнинг сиклини киритилган – 
Кесишувчи жараёнлар (мижозлар, ресурслар, 
сотувлар) 
Фронт-идора (хизмат кўрсатиш, сотиш, маркетинг) 
БЭК – идора (ишлаб чиқариш, таъминот 
филиаллари, таъминот, логистика) 
Раҳбарлик 
(стратегия ва 
бошқарув 
1 
2 
3 
4 

---

45 
буюртмачининг талабларини сотувдан кейин кафолатланган ва хизмат кўрсатишни 
инобатга олган ҳолда лойиҳалаштириш.
Бу КИС нинг янги тури баъзи манбаларда ЭРП ИИ – тизимлари деб номлана 
бошланди, компаниянинг ташқи муҳит билан ўзаротаъсирларига асосланади.
1. 
BRМ тизимлар 
2. 
CRМ (мижозлар билан ўзаро муносабатни бошқариш), СSМ – келиб 
тушувжчилар занжирини бошқариш. 
SFA (Sales Force Automation) сотувлар тизимини автоматлаштириш, қўнғироқларни 
қабул қилиш маркази, ДТ ёрдамида маркетингни автоматлаштириш.
3. 
ERP– пакет. (Компания ресурсларини бошқариш) 
Одатий ERP-тизимлари қуйидаги асосий функционал блоклардан ташкил топган: 
