Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

membership report
хабари жавоб 
берувчи хост кирган гуруҳнинг гуруҳли мнзилини ўз ичига олади. Эътибор 
қилинг, мршрутизатор учун хостлардан қайси бири жўнатманинг берилган 
гуруҳига қўшилгани ёки ҳатто ушбу локал тармоқдан нечта хост муайян 
гуруҳга қўшилгани баърибир.Маршрутизатор фақат унга уланган ҳар қандай 
хостлар жўнатманинг у ёки бу гуруҳига тегишлилиги ҳақида ҳавотирлангани 
учун идеал ҳолдагуруҳга тегишлилиги ҳақида биттадан ортиқ бўлмаган 
билдиришнома олишни ҳоҳлардик..Бунинг учунIGMP протоколида махсус 
механизм бор, у бирнечта ўзаро қўшилган хостлар битта жўнатма гуруҳига 
тегишли бўлган ҳолда 
membership report
хабарлар сонини камайтириш учун 
мўлжалланган. 
 
15.2-жадвал.
IGMP2 протоколининг хабарлар тури 
Хабарлар тури 
Жўнатувчи 
Вазифаси 
membership_query(умумий 
сўровнома) 
Маршрутизатор Жўнатма гуруҳи ҳақида 
сўровнома, унга ўзаро уланган 
хостлар киради 
membership_query(муайян 
сўровнома) 
Маршрутизатор Ўзаро уланган хостлар ичида 
кўрсатилган гуруҳ аъзолари 
борми, 
шу 
ҳақидаги 
сўровнома 
membership_report 
Хост 
Жўнатманинг муайян гуруҳига 
қўшилишни ҳоҳловчи 
хостнинг билдиргиси 
leave_group 
Хост 
Жўнатманинг муайян 
гуруҳидан чиқишни ҳоҳловчи 
хостнинг билдиргиси 

---

143 
15.6-расм . IGMP протоколининг гуруҳга аъзолик ҳақидаги 
сўровномаси ва жавоби. 
Хусусан, 
маршрутизатор 
томонидан 
жўнатилган 
ҳар 
бир 
membership_query
хабари, 
шунингдек, жавоб учун максимал вақт майдонига 
эга
(15.7-расм). 
membership_query
хабарини олиб,
membership^report
хабари 
билан жавоб беришдан аввал хост вақтнинг тасодифий даври давомида – 
нулдан жавобнинг максимал вақтигача оралиқда кутади.
Агар кутиш 
вақтида 
хост 
membership_report
хабарини жўнатманинг берилган гуруҳига 
кирувчи қандайдир бошқа хостжўнатганини сезиб қолса,ўзини узатишдан 
тўхтатиб қолади, чунки у маршрутизатор энди унинг хостлари орасида ушбу
гуруҳ аъзолари борлигини билишини тушунади. 
Жавобни бостиришнинг
бундай шакли ишлаб чиқаришни мақбуллаштиришнинг турларидан бири 
ҳисобланади — у хостларга ортиқча 
membership report
хабарларини 
узатишга йўл қўймаслик имконини беради. Жавобни бостиришнинг ўхшаш
механизмлари Интернетнинг бир қатор протоколларида фойдаланилади. 
Улар гуруҳли жўнатманинг ишончли транспорт протоколларини ўз ичига 
олади.
8 
16 
32 
Тур 
Жавобнинг 
максимал вақти 
Назорат суммаси 
Жўнатма гуруҳи манзили 
15.7-расм.IGMP-хабарнинг формати. 
IGMP-хабарларнинг 
тўртинчи 
ва 
охирги 
турибу 
– 
leavegroup
хабари.Қизиғи шундаки, бу хабар мажбурий эмас!Бироқ, у ҳолда 
маршрутизатор ушбу локал тармоқда муайян гуруҳга кирувчи хостлар 
қолмаганини қандай аниқлайди? Бу саволгаIGMP-
member- ship query
хабари 
жавоб беради
.
Маршрутизатор ушбу жўнатма гуруҳига бундан буёнига унга 
уланган хостлар кирмаслиги ҳақидаги хулосага келади, агар бирорта хост
унинг 
membership query
хабарига аниқ гуруҳий манзил билан жавоб бермаса. 
Вақтнинг бирор интервали ўтганидан сўнг манзиллар ҳақидаги ахборот 
йўқоладиган 
Интернет-протоколларни 
баъзида 
нобарқарор 
ҳолатли 
(softstate)протоколлардеб 
аталади. 
Локал 
тармоқ 
хостлари 
орасида 
жўнатманинг муайян гуруҳи мавжудлиги ҳақидаги ахборот берилган вақт 
интервали ўтганидан сўнг ( ушбу ҳолда бу интервал маршрутизатор 
томонидан даврий тарзда жўнатиладиган
membership query
хабарини беради) , 
агар бу хабар очиқ ойдин янгиланмаса (хост томонидан жўнатиладиган 
membership report
хабари ёрдамида) йўқоладиган IGMP протоколи шундай 
протоколдир.Нобарқарор ҳолатдаги протоколларни бошқариш барқарор 
ҳолатли 
протоколларни 
бошқаришга 
нисбатан 
осон 
деб 
тасдиқлашади.ICMP-хабарларга ўхшаб,IGMP протоколи хабарлари (4.46-

---

144 
расмга қаранг) IP-дейтаграммаларда бир жойдан бошқа жойга кўчирилади 
(инкапсулланади).
Бугунги кунда Интернетда қўлланиладиган гуруҳли жўнатмага 
асосланган хизмат кўрсатиш моделини кўриб чиқамиз. Бу моделда ҳар 
қандай хост жўнатма гуруҳига тармоқ сатҳида қўшилиши мумкин.Хост ўзи 
билан уланган маршрутизаторга шунчаки IGMP-
membership report
хабарни 
юборади,бу маршрутизатор Интернетдаги бошқа маршрутизаторлар билан 
биргаликда тезликда гуруҳлидейтаграммаларни билдирги юборган хостга 
жўнатади. Шундай қилиб, гуруҳга қўшилишни олувчи бошқаради. 
Юборувчи олувчиларни жўнатма гуруҳига қўшиш билан шуғуланмайди.
У ҳатто олувчилар гуруҳи таркибини назорат қилаолмайди. Ўхшаш ҳолда 
олувчи дейтаграмммаларни жўнатма гуруҳига ким жўнатаётганини назорат 
қилаолмайди.Турли хостлар томонидан жўнатилган диаграммалар турли 
олувчиларга турлича навбат билан етиб келиши мумкин. Бузғунчи
жўнатувчи ўз дейтаграммаларини гуруҳли жўнатма диаграммалари оқимига 
осон киритиши мумкин. Ҳатто қонунга риоя қилувчи жўнатувчилар ҳам 
тармоқ сатҳида мувофиқлаштириш мавжуд бўлмагани учун жўнатма 
гуруҳларини яратишда тасодифан иккита бир хил манзилнитанлашлари 
мумкин. Гуруҳли жўнатмалардан фойдаланувчи илова нуқтаи назаридан бу 
шунга олиб келадики, у (илова) аралашига битта оқим ўрнига бирданига 
иккита оқимдаги дейтаграммаларни қабул илади.
Юқорида 
санаб 
ўтилган 
муаммолар 
гуруҳли 
жўнатмадан 
фойдаланувчи қўлланиш тусидаги дастурларни ишлаб чиқишда бартараф 
этиб бўлмайдиган тўсқинликлар бўлиб кўриниши мумкин. Бироқ буларнинг 
барчаси у қадар ёмон эмас. Тармоқ сатҳи фильтрлашни таъминламаслигига 
қарамай гуруҳли дейтаграммаларни тартиблаштириш ва улар сирининг 
махфийлиги – бу барча механизмлар қўлланиш сатҳида рўёбга чиқарилиши 
мумкин. Бундан ташқари ҳозирги вақтда бу функцияларнинг баъзиларини 
тармоқ сатҳига киритиш бўйича ишлар олиб борилмоқда.