Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

LTE TARMOQLARIDA TRAFIKNI UZATISH SIFATI 
PARAMETRLARINI BAHOLASH USULLARINI TAHLIL QILISH 
U.T.Aliyev (Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU, katta o‘qituvchi), 
Sh. Sa’dullaev(Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU, magistr) 
Ma’lumotlarni, shu jumladan ovozni almashlashning yuqori sifati simsiz 
tarmoqlarda, birinchi navbatda, ma’lumotlarni uzatish stabilligi va yuqori tezligini 
ko‘zda tutadi. Mobil tarmoqlarning sifatini yaxshilash ustida ishlar doimo olib 
borilmoqda va ta’kidlash kerakki, so‘nggi bir necha yillarda bu sohada ko‘plab 
yutuqlarga erishildi. YAnada yangi va takomillashgan standartlar, misol uchun 
Long Term Evolution (LTE) - 4G standarti mumkin bo‘lib qolmoqda 
VoLTE to‘rtinchi avlod tarmog‘i beradigan barcha afzalliklardan foydalanish 
bilan yuqori tezliklarda qo‘ng‘iroqlarni amalga oshirishga imkon beradigan LTE-
tarmoq orqali ovozni uzatish texnologiyasi hisoblanadi. LTE tarmog‘ida 
uyushtiriladigan barcha ovozli qo‘ng‘iroqlar kanallarni kommutatsiyalash rejimida 
(CS-Voice) 2G/3G tarmoqlarda amalga oshiriladi. Bunday imkoniyatni amalga 
oshirish uchun CS Fallback (CSFB, Voice Redirection) qo‘llanadi. 
1
- rasm. LTE tarmog‘idagi ovozli servislarni taqdim etish bosqichlari 
CSFB texnologiyasidan foydalanishda chaqiruvni o‘rnatilishi o‘rtacha vaqti 
3-6 sekundlarni tashkil etadi, qo‘ng‘iroq tugashi bilan telefon LTE tarmoqqa qayta 
ulanadi. Lekin CSFB texnologiyasidan foydalanishda mobil tarmoqqa ortiqcha 

---

146 
yuklama hosil bo‘ladi, bog‘lanish vaqti uzayadi, LTE tarmoqda esa qo‘ng‘iroqlar 
tarmoqni o‘zining ichida amalga oshiriladi. 
2- rasm. CS fallback funksionali
CS fallback va SMS-xabarlarni uzatishni tashkil etish uchun EPS-tarmoqning 
soddalashtirilgan arxitekturasi 2- rasmda keltirilgan va SGs interfeysdan 
foydalanishga asoslangan. 
CS fallback funksionalini qo‘llaydigan qurilmalarning o‘ziga xos 
xususiyatlari va xarakteristikalari