207
VIDEOKUZATUV TIZIMINI ISHLAB CHIQISHDA TASVIR SIFATINI
OSHIRISH USULLARI
S.S. Beknazarova (professor, Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU)
M.Sh. Bekmirzayeva (magistrant, Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU)
Zamonaviy videokuzatuv tizimlarining samaradorligini oshirish xodimlarning
mehnatini yengillashtirishga imkon beradi. Аmmo aksariyat hollarda bunday tizim-
lardan foydalanish faqat videokameralarni oʼrnatish bilan cheklanadi
va shu bilan
birga operator bir nechta kameralarda nima boʼlayotganini doimiy ravishda kuzatib
borishi kerak, ulardagi maʼlumotlar bir nechta monitorlarda ko’rsatiladi. Shu
sababli, avtoturargohlarda videokuzatuv tizimlarini joriy etish bilan bir qatorda,
yoqilgʼi quyish shoxobchalari, murakkab trafikka ega chorrahalar, bunday tizimlar
uchun analitik yordam koʼrsatishni talab qiladi. Harakat detektorlaridan foyda-
lanish, bir nechta kameralarni intuitiv ravishda kuzatish imkonini beradigan qulay
foydalanuvchi interfeysiga ega boʼlish, operator uchun monitorda maʼlum bir
vaziyatga eʼtibor qaratish uchun, obʼektlarning harakatini
va ularning parametr-
larini tahlil qilish zarurati tugʼildi.
Shuni ham taʼkidlash kerakki, ochiq joylarda videokuzatuvni tashkil qilishda
koʼpincha noqulay ob-havo sharoiti tufayli muammolar paydo boʼladi. Video-
kuzatuv tizimlariga qoʼyiladigan asosiy talab - bu bir vaqtning oʼzida operatorni
ogohlantirib, qoida buzarlar tasvirga olingan kadrlar toʼplamini yoki video ketma-
ketliklar shaklida voqealar jurnalini yuritish. Ushbu harakatlarni amalga oshiruvchi
blokning ishlashi harakat detektori ishiga asoslanadi, ammo mavjud tizimlarning
aksariyat qismida harakat detektori kameralarga birlashtirilgan.
Oʼz
navbatida, bu yolgʼon signalni kamaytirish uchun harakatni aniqlash
parametrlarini juda ehtiyotkorlik bilan tanlash zarur boʼladi. Harakat detektorini
dasturiy taʼminot bilan reallashtirganda adaptiv algoritmlar va algoritmlardan
foydalanish mumkin, faqat stabillashtirish, rang va yorqinlikni korrektsiyalash kabi
qayta ishlov berishni hisobga olish kerak.
Taklif etilayotgan dasturiy taʼminot tizimi qiyin yorugʼlik sharoitida olingan
video materiallar sifatini yaxshilash uchun moʼljallangan masalan, yoqilgʼi quyish
shoxobchalarida, toʼxtash joylarida, hovlilarda va yana boshqa joylarda videokuza-
tuvni tashkil etishda qoʼllaniladi. Tizimda uch bosqichli harakat detektori mavjud,
kadrdagi vaziyat uch turga boʼlinadi:
harakatsiz, kuchsiz va kuchli harakat.
Harakat detektorlari muammolari, yaʼni ob-havo sharoiti tufayli yuqori sezuvchan-
lik, kamerani qimirlab ketishi va kadrdagi ozgina shovqinlar, bunday effektlarga
qarshi sezilarli darajada taʼsir qiluvchi videoni stabillashtirish algoritm taklif etiladi
Tizimni rivojlantirish uchun modulli yondashuvdan foydalanishga qaror
qilindi, chunki tizimni amalga oshirishda modulli tashkilotdan foydalanish
kelajakda minimal sarmoyalar bilan tizimni yanada
modernizatsiya qilish yoki
kengaytirishga imkon beradi. Modulli arxitektura, shuningdek, yanada keng
dasturiy taʼminot imkoniyatlarini taqdim etadi. Taklif etilayotgan videokuzatuv
tizimining asosiy modullari
- bu tasvir sifatini oshirish, harakatni aniqlash va
208
videoni stabillashtirish. Ularga qoʼshimcha ravishda, tizim yadrosi modullar bilan
ʼzaro bogʼliq kameralar, maʼlumotlar bazasi va foydalanuvchi interfeysi modullari.
Qiymatlarni tasvirning dinamik diapazoniga [0, 255] keltirish uchun chiquv-
chi tasvirni sozlash koeffitsentiga va ishlov berilgan tasvirning oʼrtacha qiymat-
larning piksellarning yorqinligi asoslanib:
𝐼
𝑒𝑛𝑔
𝑥, 𝑦 =
𝐼
𝑚
𝑥,𝑦−𝐼
𝑎𝑣𝑔
𝑥,𝑦
𝑤
𝑐𝑜𝑟
+C,
𝐼
𝑚
(𝑥, 𝑦)-
MSR algoritmi modifikatsiyalangan
logarifmik funktsiya bilan
qayta ishlashdan keyin pikselning yorqinligi;
𝐼
𝑎𝑣𝑔
(𝑥, 𝑦) −
va ishlov berilgan tasvirning oʼrtacha qiymatlarning
piksellarning yorqinligi;
𝑤
𝑐𝑜𝑟−
sozlash koeffitsentiga, eksperimental yoʼl bilan tanlanadi.
Oʼlchov 100 dan 30% gacha oʼzgartirilganda, harakatni aniqligini tavsiflovchi
harakat faktori xuddi shunday darajada boʼladi va 15% dan kam boʼlgan oʼlchovda
u sezilarli darajada yomonlashadi. Video oqimini barqarorlashtirishdan foydalanish
kamerani silkitish darajasiga qarab harakatni aniqlash sifatini oʼrtacha 2-7% ga
yaxshilashi mumkin, chunki bu omil algoritm ishlashiga sezilarli taʼsir koʼrsatadi.
Videoni stabillashdan foydalanish operatorning vizual kuzatish imkoniyatlarini
ham yaxshilaydi.
Xulosa qilib quydagilarni keltirish mumkin. Tavsiya etilgan koʼrish sifatini
oshirishga qaratilgan videokuzatuv tizimi, koʼrsatilgan maʼlumotlarning
vizual
sifatini yaxshilash va video oqimini stabillashtirish imkoniyati tufayli xavfsizlik
xizmati samaradorligi yanada oshadi. Tavsiya etilgan harakat detektori va video
maʼlumotlarni saqlash formati video arxivni har safar koʼrishda harakat
parametrlarini hisoblashga hojat qoldirmasdan voqealarni koʼrishni sifatli
boshqarish imkonini beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar roʼyhati:
1. Ko-Cheung H,Wan-Chi S.,Extended analysis of motion-compensated frame difference for
block-based
motion prediction error, IEEE Transactions on Image Processing,2007,Vol.16
(5),pp. 1232–1245.
2. Rawat P., Singhai J., Review of Motion Estimation and Video Stabilization techniques for
hand held mobile video, Intern. Journ. (SIPIJ), 2011, Vol. 2, no. 2, pp. 159–168.
3. Фаворская М.Н., Зотин А.Г., Пахирка А.И. Метод улучшения цветных изображений
на основе выравнивания спектральных диапазонов и коррекции контрастности //
Механика, управление и информатика. 2012, № 8. С. 99–103.
4. Choi D.H., Jang I.H., Kim M.H., Kim N.C., Color image enhancement based on single-
scale retinex with a JND-based nonlinear filter, In Proc. IEEE Int. Symp. Circuits and Syst., New
Orleans, USA, 2007, pp. 3948–3951.
Do'stlaringiz bilan baham: 
