Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги


ОПТИК ТОЛАЛИ АЛОҚА КАННАЛЛАРИ ОРҚАЛИ МЕХАНИК



Download 7,67 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/260
Sana25.02.2022
Hajmi7,67 Mb.
#291106
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   260
Bog'liq
2-qism-toplam-4-5-mart

 
ОПТИК ТОЛАЛИ АЛОҚА КАННАЛЛАРИ ОРҚАЛИ МЕХАНИК 
ТАЪСИР ЭТИШ ЖОЙЛАРИНИ БАШОРАТЛАШ
Б.А. Алимжонов (ассистент, Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги ТАТУ) 
Г.Р.Мамарасулова (магистр , Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги ТАТУ)
Ушбу мақолада оптик алоқа канали орқали бино ва иншоотларни 
(асосан уйнинг пойдевори ва сесмик ўзгаришларида) механик таъсир этиш 
жойларини башоратлаш усуллари ва тажриба усуллари келтириб ўтилган. 
Механик конструкциялар(асосан уйнинг пойдевори ва сесмик ўзгариш-
ларида ва б.қ.) элементлари ёриқларини топиш ва қайд этишнинг «ОСП – 
7М» етти каналли оптоэлектрон тизими ишлаб чиқилган бўлиб, у лазерли 
диод (ЛД), сигнализация, индикация ва бошқарув блоки (CИУ), шунингдек 
датчиклар тўпламидан ташкил топган. Оптик толали датчиклар учлари бир 
томондан боғлам
қилиб йиғилади. Унинг чети лазер ёки светодиод билан 
ёритилади. Датчикларнинг бош учлари индивидуал фото қабул қилгичлар 
блок (CИУ) га уланган. Датчикларнинг ўзи елим ёрдамида конструкциянинг 
исталган жойига мустаҳкамланади. Агар назорат қилинаётган юзада ёриқ 
пайдо бўлса, датчик бузилади ва фотодетекторга ўтаётган ёруғлик оқимининг 
интенсивлиги сусаяди. Электрон қурилма фотодетекторлардан келаётган 


67 
сигналарга иш беради ва овозли сигнализацияни бузилиш они ҳақида 
реализациялайди, бузилган датчик номерини индикациялайди, шунингдек 
ташқи қурилмани тезкор ўчиради. Назорат қилинаётган юзада нур таратиб 
турган доғ носозлик жойини визуал топиш имконини беради. Оптик толалар-
да сигнал ўзгаришларни ўлчаш аниқлилигини ошириш ишланмасининг 
асосини ташкил этади. 
Бу вазифа шундай ҳал қилинади: конструкцияларнинг носозлик жой-
ларини аниқлаш қурилмаси учун ёки ундан оптик V- шаклидаги толали 
световод (датчик)лардан тузилган, улар бир биридан 3мм оралиқда ёриқлар 
пайдо бўлиши мумкин бўлган зоналарда жойлашган. Шунингдек қурилмада 
учта лазерли диод, оптик нурланишнинг учта ўлчаш қабул қилгичи, фото-
электр сигналга ишлов берувчи блок мавжуд.
Ундан ташқари унга датчик-
ларнинг еттита оптик канали, еттита кетма-кетли ва битта чекловчи резистор, 
еттита нурлантирувчидан иборат. Блок еттита принципликдан иборат блок 
микроконтроллери, қабул қилувчи-узатувчи ва махсус ишланган дастурий 
таълимотни ахборотга ишлов бериш блоки киритилган. 
1-расм. Механик конструкциялар элементларининг чарчаш ёриқларини пайдо 
бўлишини қайд этиш, тарқалиш жойларини аниқлаш қурилма блок схемаси 
1-расмда: 1 – синалаётган механик конструкция фрагменти, 2 – панел-
ларнинг қаттиқлик қовурғаси билан болт ёки клепа ёрдамида бирлашиши, 3-
ёриқ, 4(0к-6к)-полимер световодлар (датчиклар),5 -қувват манбаи, 6- микро-
контроллерлар, 7 -коммутатор, 8 -қувват кучайтиргич, 9 - 16 ёнма-ён резис-
торлар, 17 – 23 – лазерли диодлар (ЛД), 24 – 30 – оптик нурланишнинг ўлчаш 
приёмниклари (ПОИ), 31 – кучайтиргич, 32 – РС232 қабул қилгич, 33 – 
аналогли-рақамли ўзгартиргич (АЦП), 34 – компьютер, 35 – маълумотлар 
файллари, 36 – маълумотларга рақамли ишлов бериш, 37 – натижаларнинг 
математик ишлов бериш, 38 – тажрибалар статистикаси.


68 
2-расм. Қурилма ишининг вақт диаграммаси 
Қурилманинг 
оптик 
каналларни 
сўровида 
ишлашининг 
вақт 
диаграммаси 2-расмда берилган. Бу ерда контроллер ишлаб чиқарадиган 
нурлантирувчи диодларнинг уланганлик сигналлари U
0
-U

деб белгиланган. 
Қабул қилувчи диодларнинг фотооқимининг кучайтиргич-ўзгартирувчи 
чиқишидаги сигнал U
adc
деб белгиланган, чунки у контроллернинг аналогли - 
рақамли ўзгартирувчисининг кирувчи сигнали ҳисобланади. Диаграммада 
U
adc
сигналнинг дастлабки икки канал толалари остида ҳосил бўлган ёриқ 
туфайли зарарланган вазиятдаги шакли кўрсатилган.

Download 7,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   260




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish