Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини

Adabiyotlar: 
1. E.A.Aliguliev Optimizatsiya veroyatnosti bezotkaznoy raboti seti s 
ispolzovaniem statisticheskix ispitaniy po metodu Monte-Karlo //E-journal 
Reliability: Theory& Applications, №1 (Vol.2) March 2007, – pp. 88-90. 
2. R.I. Isaev., R.K. Atametov., R.N. Radjapova.Telekommunikatsiya uzatish 
tizimlari. –T.: ―Fan va texnologiya, 2011. 
3. V.A. Kashtanov. Teoriya nadejnosti slojnix sistem/ V.A. Kashtanov, A.I. 
Medvedev – M.: Fizmatlit, 2010 – 606 c. 
4. 
B.K.Nikitin., E.B.Stogov. Nekotorыe aspektы ekspluatatsii i nadyojnosti 
VOLS. Jurnal «Pervaya milya» - 2008 - №2-3. 
5. V.A.Netes. Nadyojnost setey v period perexoda k NGN. Jurnal «Vestnik 
svyazi» - 2007 - №9. 

---

271 
АВТОНОМ КИЧИК ҚУВВАТЛИ ФОТОЭЛЕКТРОСТАНЦИЯЛАРНИ
ЛОЙИҲАЛАШ ДАСТУРИ
Н.А.Матчанов, Ж.З. Ахадов, Б.С. Расаходжаев, А.А. Мирзаев, У.З. 
Ахмаджонов 
Ҳалқаро қуёш энергияси институти 
 
Ҳозирги кунда қайта тикланадиган энергия манбалари асосидаги 
қурилмаларни яратиш ва қишлоқ ҳужалигида фойдаланиш, ҳамда уларни 
амалиётга тадбиқ қилиш катта аҳамиятга эга.
Республикамизнинг ижтимоий ва иқтисодий шароитни ўсишини янада 
ривожлантириш мақсадида қайта тикланадиган энергия манбалари асосида 
қурилмаларини иқтисодий самарадорлигини оширишга катта этибор 
қаратилмоқда. Шу жумладан мақсадли илмий-тадқиқотларни амалга ошириш, 
автоном кичик қувватли фотоэлектростанцияларни схемасини оптимизация 
қилиш хамда электр энергиясини ишлаб чиқишини ҳисоблаш учун дастурий 
таъминотларини яратиш муҳим вазифалардан ҳисобланади. 
Юқорида таъкидлаб ўтилган вазифаларни ечиш мақсадида Ҳалқаро 
қуёш институти олимлари томонидан автоном кичик кувватли 
фотоэлектростанцияларни схемасини оптимизация қилиш ҳамда электр 
энергиясини ишлаб чиқишини ҳисоблаш учун дастурий таъминотлари 
яратилиб келинмоқда. 
1- расмда таклиф қилинган дастурий таъминоти ишлаш кетма-кетлиги 
блок схемада урида кўрсатилган.
Расм.1. Дастурни ишлаш блок схемаси. 
1 – расмда кўрсатилган дастурий таъминотни ишлаш кетма-кетлиги: 
биринчи навбатда истимолчи қуввати киритилади, иккинчи поғона - 
кучланишни иккитури берилган булади: ўзгарувчан ва ўзгармас, ишлатиш 
мумкин булган қурилма асосида кучланишни тури танланади. Учинчи поғона 
- истомолчини умумий ишлаш вақти киритилади, сўнгра ҳисоблаш тугмаси 
босилади ва автоном кичик қувватли фотоэлектростанцияси учун керак булган 
электр таъминот қурилмалари ишлаш жараёнини ҳисобини чўртинчи 
поғонада копьютер экранида яққол кўрсак булади. 

---

272 
Расм.2. Дастурий таъминотни ташқи кўриниши. 
2 - расмда дастурий таъминотни ташқи кўрини келтрилган.
Олиб борилган илмий-тақиқот ишларини хулосаси: 
-
автоном кичик қувватли фотоэлектростанцияларни схемасини 
оптимизация қилишда, яъни керакли энергия тежамкор электри 
қурилмаларини танлаш дастурий таъминотлари
ёрдамида тез ва қулай амалга 
ошириш мумкин;

---

273 
- 
автоном 
кичик 
кувватли 
фотоэлектростанцияларни 
электр 
энергиясини ишлаб чиқишини ҳисоблашда дастурий таъминотлар ёрдамида
қулай амалга ошиши таклиф қилинади.