Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти


-§ Криминалистик техника текширувида қўлланадиган замона-



Download 3,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/238
Sana24.02.2022
Hajmi3,73 Mb.
#183437
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   238
Bog'liq
58kriminalistika1234bolimpdf

4-§ Криминалистик техника текширувида қўлланадиган замона-
вий асбоблар 
 
Қалбакилаштирилган ҳужжатлардаги аввалги ҳақиқий ёзувни 
турли усулда ўчириш, ўзгартириш, рангсизлантириш каби ҳолларни 
ва спектрнинг битта зонасига кирувчи нурларнинг бир-биридан ранг 
жиҳатдан фарқини текшириш ва аниқлаш учун видеосканер асбоби 
қўлланилади. Бу қурилмада ҳужжатлар ультрабинафша нурларининг 
кенг ёруғлик диапозонида ва инфрақизил нурларнинг яқин ва кўри-
нарли тўлқинларида текширилади. Асбоб ихчам бўлиб, оқ-қора мо-
нохром билан жиҳозланган, турли шароитларда қўллашга мўлжалла-
нган ва ташқи турли босим қувватда кузатиш учун монитор ва гене-
ратор билан таъминланган. Мазкур асбобнинг тадқиқот қобилияти 
бироз чегараланган, жумладан, текширилувчи объектнинг ўлчов ма-
сштабини ўзгартириб монитор экранга узата олмайди, шунингдек, 
аниқланган маълумотларни кўргазмали қилиб мустаҳкамлашда ва 
объектларни ўтувчан нурларда текширишда имкони чеклангандир. 
Ҳужжатларни 
техникавий 
усулда 
текшириш 
соҳасида 
мўлжалланган янги замонавий асбоблардан бири Англиянинг “Foster 
& Fresman” компанияси ишлаб чиққан “VSC-2000” видеоспектрал 
аппаратидир. 
Ашёвий далил бўлган ҳужжатларни текширишда кўрсатилган 
асбоб текширилувчи объектнинг қисм реквизитларини ҳеч бир зарар-
лантирмайди ва ўзгартирмайди. Шу билан бирга ҳужжатдаги тўлиқ 
ёки қисман ўзгаришларни қўшимча ёзув киритиш, ювиш, рангсизлан-
тириш ҳолларини аниқлашга имкон яратади. Ёзув материалларини 
идентификация қилишда фотометрия ва оптик услубларни қўллаш 
билан бирга текширилувчи объектларни бир мунча катталаштирилган 
ҳолда кузатиб туриш имконини беради. Текширув ишлари инфрақи-
зил нурларнинг турли тўлқин узунлигида ўтказилиши мумкин. Ульт-
рабинафша нурларида люминесенция аломатини кузатиш, текшири-
лувчи объектларнинг бу нурларни ўзига сингдириш хусусиятини 


кўриш мумкиндир. “VSC-2000” асбоби ультрабинафша ва инфрақи-
зил нурларнинг ёруғлик уйғотувчи катта ҳажми диапозонида текши-
рув олиб бориш имконини яратувчи махсус қурилма билан жиҳозлан-
ган. Текширилувчи объектларни ёритиш эса турли шароитларда ва 
ҳажмда (ёруғликни тўғридан қиялаб) амалга оширилиши мумкин. 
Асбобнинг ишлаши автоматлаштирилган. ПЭХМга уланиб, график 
файллар билан ишлаши ва экспертиза хулосасига текширув нати-
жаларидан кўргазмали воситаларни тайёрлаб бериши мумкин.
Экспертиза фаолиятида жумладан, Адлия вазирлиги қошидаги 
Криминалистик илмий-тадқиқот Маркази амалиётида мазкур асбоб 
деярли ҳар бир текширув ва тадқиқот ишларида қўлланилмоқда. 
Ҳужжатдаги ювилган, рангсизлантирилган, кўринмайдиган ёзувлар-
нинг ботиқ излари бўйича ўқиш ва тиклаш имконини берадиган 
“ESDA” асбоби, Англиянинг “Foster & Fresman” компанияси томони-
дан ишлаб чиқилган бўлиб, ҳозирги кунда энг замонавий ҳисоблана-
ди. Асбоб юқори қувватли ток асосида ишлайди ва полимер плёнка-
ларида текширув натижаларини кўргазмали қилиб беради. Объект-
ларни микроскопик (катталаштириб, таққослаб) текшириш учун 
мосланган Германиянинг “Leica” фирмаси ишлаб чиққан “Leica 
DMC” микроскоп асбоби мавжуд. Текширилувчи объектларнинг та-
свирини бир бирига солиштириб текшириш ва натижасини кўргазма-
ли қилиб мустаҳкамлаш мумкин. Бунинг учун микроскоп видеоприн-
тер ва ёритиш шароитини турли тизимли воситаси билан жиҳозлан-
ган. Англиянинг “Foster & Fresman” компаниясининг маҳсули бўлган 
“Forem-685”, автоматлаштирилган Романовский спектрографик аппа-
рати объектларнинг - ҳужжатларнинг материали ёзиш воситаси тар-
кибини спектрал хусусиятини аниқлашда айниқса кам миқдорда 
бўлган ёзувнинг айрим штрихларидаги бўёқ зарраларини таҳлил 
қилганда уларни ўзгартирмай, зарарлантирмай текшириш учун қўл 
келади. Рамановский Спектр - бу текширилувчи объектнинг молекул 
зарраларига 685 м.км ўлчовидаги лазер нурларини таъсир этиш йўли 
билан уларни спектрал хусусияти ва кимёвий таркибини аниқлайди. 
Асбоб ПХЭМга уланган бўлиб, тайёрланган дастур асосида ҳар бир 
текширилувчи объектни алоҳида таҳлил қилади. Моделлаштириш ва 
олинган спектрларни қайта ёзиб чиқариш имконини беради. Их-
чамлаштирилган микроскоп CVM-2000 асбоби майда объектларни 
минг маротабагача катталаштириш учун мўлжалланган. Текширув 
натижаларини экран мониторига узатиб график шаклда му-
стаҳкамлаш имконига эгадир. Мазкур микроскоп ҳужжат матнларида 


ҳар бир майда штрих чизиқ каби деталларни, ҳужжатнинг устки 
қатлами ҳолатини сифатли текшириш ва натижасини кўргазмали 
қилиб мустаҳкамлаш қобилиятига эгадир. 

Download 3,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   238




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish