Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

 
2-§. Криминалистика тизими 
 
Ганс Гросс «Терговчилар учун криминалистика тизимидан 
қўлланма» асарида криминалистика тизимида уч элементга асослан-
ди: тергов тактикаси, техникаси ва методикаси. Бу тузилмани жуда 
мукаммал деб бўлмасди, олимнинг ўзи ҳам буни яхши тушунар эди, у 
қўлланманинг киришида шундай деб ёзган эди: «Криминалистика 
ҳали жуда ёш фан, қандайдир якуний натижага албатта етиб келиши 
керак, ҳозирча бир нарса деб бўлмайди, аммо унга маълумки, кела-
жакдаги ўзгариш ҳам доимийлигича қолмайди, доимийлик умуман 
ҳеч қачон бўлмайди, фақат узлуксиз ҳаракатгина доимий бўлиб қола-
ди». 
Дарҳақиқат, дастлабки даврда криминалистика тизимига жи-
ноий техника асос қилиб олинди. Бу масалалар Е.Ф.Буринскийнинг 
«Судда 
ишлатиладиган 
ҳужжатлар 
экспертизаси» 
(1903й.), 
В.И.Лебедовнинг 
«Жиноятни 
очиш 
санъати» 
(1912й.), 
С.Н.Трегубовнинг «Жиноят техникаси асослари» асарларида чуқур 
таҳлил этилди. Криминалистика дарслигининг дастлабки нашрларида 
(1929, 1935й.) унинг тизими икки қисмни ўз ичига олган эди – жиноят 
техникаси ва жиноят тактикаси, 1939 йили криминалистиканинг 
учинчи қисми – жиноятнинг айрим турларини тергов қилиш ҳақида 
дарслик нашр этилди. Ўшандан бери криминалистика уч қисмга 
бўлиб ўрганиларди: техника, тактика ва методика.
Ҳозирги вақтда ватанимизда криминалистика тизимини тўртга 
бўлиб ўрганиш қабул қилинган: 1) криминалистика-нинг илмий асо-

---

слари ва методологияси; 2) криминалистик техника; 3)криминалистик 
тактика; 4) жиноятларнинг алоҳида турларини тергов қилиш методи-
каси.
 
 
 
 
3-§. Криминалистиканинг юридик ва бошқа