Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

3. Ерларни эгаликка топшириш, фойдаланиш ва ижара, шунингдек 
ерларни шаҳар ҳудуди чегараларида олиб қўйиш, қишлоқ хўжалиги 
ерлари ва ўрмон-хўжалиги корхоналари, муассасалари ва ташкилотлари 
ер майдонидан қатъий назар бундан истисно.
Ер Кодексининг 8-моддасида ерларнинг саккиз тоифаси ичида иккинчи 
ўринда аҳоли пунктлари ерлари (шаҳарлар, қишлоқлар) – шаҳар ва поселкалар 
ҳудудлари ташқарисидаги ерлар турибди.
Ер кодексининг 59-моддасида айтилганидек, шаҳарлар ва посѐлкаларнинг 
маъмурий чегараларидаги барча ерлар шаҳарлар ва посѐлкаларнинг ерлари 
жумласига киради. Бу ерлар таркибига єуйидагилар киради: 
1) шаҳар ва посѐлка єурилиши ерлари; 
2) умумий фойдаланишдаги ерлар; 
3) қишлоқ хўжалигида фойдаланиладиган ерлар ва бошқа ерлар; 
4) дарахтзорлар эгаллаган ерлар; 

---

65 
5) саноат, транспорт, алоєа, мудофаа ва бошқа маєсадларга мўлжалланган 
ерлар; 
6) алоҳида муҳофаза этиладиган ҳудудларнинг ерлари; 
7) сув фонди ерлари; 
8) захира ерлар. 
Шаҳарлар давлат ҳокимияти органлари (ҳокимиятлар), амалдаги 
қонунчиликка мувофиқ ерларни эгаликка бериши, фойдаланишга ва ижарага, 
шунингдек уларни шаҳар чегаралари доирасида олиб қўйишлари мумкин. 
Қишлоқ хўжалиги билан банд бўлган ерлар бундан мустасно.
Шахар давлат ҳокимияти органларига уларнинг маъмурий-ҳудудий 
чегаралари сарҳадида ерларни бериш ва олиб қўйиш ҳуқуқи қуйидаги асосий 
норматив-ҳуқуқий актлар билан тартибга солинади:
Жойларда давлат ҳокимияти тўғрисидаги Қонун, Ер Кодекси, Давлат Ер 
Кадастри тўғрисидаги Қонун, Шаҳарсозлик кодекси, Фуқаролик Кодекси ва 
бошқалар
4. Ер майдонларининг савдо ва хизмат объектлари билан бирга 
юридик ва жисмоний шахслар мулкига топшириш 
Юридик ва жисмоний шахсларнинг ер майдонларига эгалик қилиш 
ҳуқуқи савдо ва хизмат соҳаларини хусусийлаштиришда улар жойлашган ер 
майдонлари билан биргаликда ер Кодексининг 18-моддасида белгиланган 
тартибда пайдо бўлади.
Ушбу мақсадда ер майдонларини сотиш тартиби Ўзбекистон 
Республикаси вазирлар Маҳкамасининг 1995 йил 11 апрел №126 ― « Савдо ва 
хизмат доираларини улар жойлаштирилган ер участкалари билан биргаликда 
хусусий мулкка бериш тартиби тўғрсида‖ги Қонуни, 1999 й. 30 апрел №202 
ўзгаришлар киритилиб, чиқарилди.
―Савдо ва хизмат доираларини улар жойлаштирилган ер участкалари 
билан биргаликда хусусий мулкка бериш‖ Қонунининг 6 бандида таъкидлаб 
ўтилганидек, бериш Давлат мулк қўмитаси ва унинг ҳудудий бошқармалари 
томонидан ер участкаларини хусусий мулкка бериш тўғрисидаги қарор 
кўрсатилгандан кейин амалга оширилади.
Вазирлар Маҳкамасининг мазкур қарорида ер квадрат метрининг суммаси 
унинг жойлашган жойига, сув билан таъминланишига ва хосилдорлигига 
боғлиқ ҳолда келтирилади. Шу ернинг ўзида хусусий мулкка берилмайдиган ва 
кимошди савдосида ер участкаларига мерос қилиб қолдириладиган умрбод 
эгалик қилиш ерлари рўйхати келтирилган. Бундай ерларга умумий 
фойдаланишдаги ерлар киради (майдонлар, кўчалар, проездлар, йўллар, 
қирғоқлар, сайилгоҳлар, сув муҳофазаси зоналари, чўмилиш зоналари ва 
бошқалар)
Шунингдек: 
-табиат ѐдгорлиги ерлари, ботаника боғлари; 
-соғломлаштириш ва тарихий-маданий йўналишдаги ерлар; 
-фойдаланиш учун тақдим этилган ерлар; 
-хавфли моддалар билан зарарланган ва биоген заҳарланган ерлар; 

---

66 
-шаҳарларнинг 
ривожланиши генерал планлари, лойиҳалар ва 
объектларни жойлаштириш чизмалари билан кўзда тутилган, савдо ва хизмат 
кўрсатиш доирасидан ташқари ерлар;
-магистрал йўлларга бириккан ерлар. 
-электр тармоғ, кабель чизиғи ва иссиқлик подстанциялари, сув ўтказиш 
ва канализация трассалари ва газопроводлар, умумдавлат чизиқлари ва 
улардаги қурилмалар, сув хўжалиги иншоотлари;