Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

V.
Прокурор фаолиятининг кейинги йўналиши бўлмиш 
дастлабки терговни юритиш
ҳам ҳуқуқни ҳимоя қилиш 
фаолиятининг 
асосий 
ва 
мустақил 
йўналишларидан 
(функцияларидан) бирини – жиноятларни аниқлаш ва уларни тергов 
қилишни ташкил этади
1
. Бу функция жиноятларнинг дастлабки 
терговини мустақил юритиш орқали прокурорнинг жиноят 
процессида иштирокини назарда тутади. Жиноятларни тергов қилиш 
фаолияти Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодекси 
билан тартибга солинган ва одатда у жиноят процессининг жиноят 
ишини қўзғатиш ҳамда суриштирув ва дастлабки тергов 
босқичларида амалга оширилади
2
. 
Прокуратура органлари жиноят-процессуал қонунчилик асосида 
уларнинг ваколатига тегишли бўлган жиноятлар бўйича терговни 
амалга оширади. 
Прокурор жиноят-процессуал қонунга мувофиқ ҳар қандай 
жиноятни тергов қилишни ўз иш юритувига қабул қилиш ёки унга 
бўйсунувчи прокурорга топшириш, шунингдек, жиноятни биргаликда 
тергов қилиш учун прокуратура терговчилари, ички ишлар органлари 
ҳамда бошқа органлар терговчилари ва тезкор ходимлари таркибида 
тергов гуруҳини ташкил этишга ҳақли.
VI. 
Прокурорлик фаолиятининг
судларда жиноят ишлари 
кўриб чиқилаётганда давлат айбловини қувватлаш, судларда 
фуқаролик ишларини, маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги 
ишларни ҳамда хўжалик низоларини кўришда иштирок этиш, 
қонунларга зид бўлган суд ҳужжатларига протест келтириш 
каби 
йўналиши прокурор томонидан қуйидаги функцияларни амалга 
оширилишини назарда тутади: 
1) жиноят ишлари бўйича айблов функциясини амалга оширади. 
Бу йўналишдаги фаолият Ўзбекистон Республикаси Жиноят-
процессуал кодекси билан тартибга солинган; 
2) прокурор муайян жиноят, фуқаролик, хўжалик ва маъмурий 
судлов ишларини юритишда бевосита иштирок этиш. Бу 
йўналишдаги фаолият тармоқ қонунчилиги билан тартибга солинган 
1
Мазкур функция дарсликнинг кейинги бобида очиб берилган. 
2
Прокурор фаолиятининг ушбу йўналиши “Жиноят процесси” ўқув фани доирасида батафсил ўрганиб 
чиқилади. 

---

79 
(ЖПК, 
ФПК, 
ХПК, 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Маъмурий 
жавобгарлик тўғрисидаги кодекси); 
3) прокурор суднинг ноқонуний, асоссиз ва адолатсиз ҳал қилув 
қарорлари, ҳукмлари, ажрим ва қарорлари устидан протест 
билдиради. Бу йўналишдаги фаолият ҳам тармоқ қонунчилиги билан 
тартибга солинган. 
Кўрсатилган 
функциялар 
прокурор 
томонидан 
амалга 
оширилиши қуйидаги масалаларни ечишни назарда тутади: 
- инсон ва фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя 
қилиш; 
- жамият ва давлатнинг қонун билан муҳофаза қилинадиган 
манфаатларини ҳимоя қилиш; 
- корхона, ташкилот ва бошқа юридик шахсларнинг қонун билан 
муҳофаза қилинадиган ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя 
қилиш ва ҳоказо. 
Муайян ишларни кўриб чиқишда ва суд қарорлари 
қонунийлигини таъминлашда прокурор иштироки жараёнида 
қўйилган вазифаларни ҳал этиш прокурорга қонун билан белгиланган 
ваколатларни қўллаш орқали амалга оширилади. Прокурор 
ваколатлари “Прокуратура тўғрисида”ги Қонунда ва процессуал 
қонунчиликда белгиланган.