Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

157-м о д д а. Бир неча талабни ажратиш


Агар аризани қабул қилаётган судья талабларни алоҳида кўришни мақсадга мувофиқ деб топса, бирлаштирилган талаб­лардан бирини ёки бир нечасини алоҳида иш юритиш учун ажратишга ҳақли.
Бир неча даъвогар томонидан ёки бир неча жавобгарга нисбатан талаблар тақдим этилса, аризани қабул қилаётган судья, агар талабларни алоҳида кўриб чиқишни мақсадга мувофиқ деб топса, улардан бири ёки бир нечасини алоҳида иш юритиш учун ажратишга ҳақли.


1. Фуқаролик ишини кўришда амалга ошириладиган процес­суал ҳаракатлар инсон манфаатларини кўзлаб, уларнинг оғирини енгиллаштиришга қаратилган бўлмоғи даркор. Юқорида биз бир неча талабни бирлаштириш ёки судьянинг бир турдаги ишларни бирлаштириш ҳуқуқи тўғрисида фикр юритганда ана шу мақсадлар назарда тутилганлигини баён қилган эдик.
Шарҳланаётган ушбу қоиданинг туб моҳияти ҳам инсон манфаатига қаратилган бўлиб, агар бир турдаги фуқаролик ишини бирга кўриш учун етарли далиллар тўпланмаган бўлса, бирлаш­тирилган ишни алоҳида иш юритишга ажратиш масаласи туради. Бир неча талабни ажратишда ҳам судья фуқаролик ишини тўғри ва ўз вақтида кўриш, шунингдек ишда иштирок этувчи шахсларнинг манфаатларини кўзланган ҳолда амалга оширилиши назарда тутилади.
Бир неча талабни ажратишдан мақсад яна шундан иборатки, бирлаштирилган бир иш бўйича бошқа ишга алоқаси бўлмаган шахсларни чиқармаслик ва шунга оид бошқа ортиқча ҳаракатларни амалга оширмасликнинг олдини олишга қаратилган.
Судья бир неча талабларни ажратиш билан боғлиқ бўлган иш­ларни аризани қабул қилиш жараёнида, шунингдек ишни тайёрлов босқичида ҳам кўриб ҳал этиши мумкин.
Қонунда кўрсатилган ҳолларда бир неча талаблар ажратилганда ҳар бир ажратилган фуқаролик ишлари мустақил бўлиб ишни бир-биридан устунлигига йўл қўйилмайди.
Юқорида кўрсатиб ўтилганидек, бир неча талабларни ажратиш ҳам фуқаронинг манфаатларига асосланган бўлмоғи лозим.
2. Вояга етмаган болаларнинг ота-онасининг қайси бири билан яшашлиги ҳақидаги низо никоҳдан ажралиш тўғрисидаги даъво билан биргаликда ҳал этилаётган ҳолларда болалар бошқа шахслар­нинг тарбиясида эканлиги ҳамда улар болаларни ота-онасига қай­таришга қаршилик кўрсатаётганликлари аниқланса, суд бу низони алоҳида иш юритишга ажратиш тўғрисидаги масалани муҳокама қилиши лозим¹.