Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

 
 
 
5-БОБ. НУТҚ МАДАНИЯТИ ВА ТИЛНИНГ ТАСВИРИЙ ВОСИТАЛАРИ 
 
Р Е Ж А: 
1.
 
Тасвирий ифодалар − нутқ безаги 
2.
 
Мақол ва иборалар − нутқ кўрки 
3.
 
Сўз маъноларининг кўчиши−нутқнинг таъсирчанлигини оширувчи 
восита сифатида 

---

49 
4.
 
Синонимларнинг нутқда қўлланилиши
5.
 
Нутқий равонликни бузувчи баъзи омиллар
6.
 
Тиниш белгиларининг услубий вазифаси 
7.
 
Кириш сўз ва кириш бирикмаларнинг услубий хусусиятлари 
8.
 
Эвфемизмлар ва уларнинг услубий роли 
 
Юристлар ҳар доим расмий услуб сўзларидан фойдаланади дейиш бир 
томонламадир. Юристлар сўзга бой, сўзга чечан, ифодали нутқ туза олишлари 
учун тилнинг турли тасвирий воситаларини зарур даражада билишлари шарт. 
Фикрни тўла қонли ифодалаш учун мантиқий фикрлаш билан бирга айни фикр 
ифодаси учун фавқулодда мувофиқ ва мақсадли сўзларни топа олиш тасвирий 
воситаларга эҳтиёжни келтириб чиқаради. Бундан келиб чиқадики, сўз 
қўллашда хатоликка йўл кўйиш, мазмунга путур етказади. Бир сўзга бутун 
бошли воқеалар, муайян даврнинг маъною мазмунини сингдира олиш нотиқдан 
тилнинг тасвирий воситаларидан мақсадга мувофиқ ифодаларни танлай 
олишни талаб этади. 
Лекин тасвирий воситалардан зўрма-зўраки, керак бўлган-бўлмаган 
ўринда фойдаланиш ярамайди. Уларга нотиқ зарурат туғилгандагина мурожаат 
қилиши лозим, акс ҳолда ноўрин қўлланган тил воситалари нутқнинг 
қимматини ошириш ўрнига унга салбий таъсир кўрсатиши ҳам мумкин.