Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Инвестиция ҳуқуқининг бошқа ҳуқуқ фанларидан фарқи 

---

Инвестиция ҳуқуқи комплекс ҳуқуқ сохаси бўлганлиги туфайли, 
у бошқа ҳуқуқ фанларидан фақатгина айрим жиҳатлари билан 
фарқланади. Масалан, фуқаролик ҳуқуқида юридик жиҳатдан тенг 
бўлган субъектлар ўртасидаги мулкий ва номулкий муносабатлар 
тартибга солинади. Инвестиция ҳуқуқида ҳам мазкур муносабатлар 
мавжуд, бироқ унда муайян даражада маъмурий ҳуқуқ элементлари 
мавжуд. Масалан, инвестор инвестиция фаолиятини амалга 
ошираётганида албатта давлат органлари билан муносабатга 
киришди(юридик 
шахсни 
рўйхатдан 
ўтказишда, 
мажбурий 
тўловларни тўлашда ва ҳ.к.).
Инвестицция ҳуқуқи ўзида маъмурий ҳуқуқ элементларини 
мужассамлаштирган бўлсада, бироқ у маъмурий ҳуқуқ фанидан 
айрим 
жиҳатлари 
билан 
фарқланади. 
Маъмурий 
ҳуқуқий 
муносабатлар муносабатга киришувчи тарафларнинг бир-бирига 
бўйсинувига асосланган бўлади. Бироқ инвестиция ҳуқуқи доимо 
субъектларнинг бўйсинувига доир муносабатларни тартибга солади 
деб айтиб бўлмайди. Масалан, инвесторлар билан аксарият ҳолларда 
инвестиция шартномаси тузилади. Мазкур шартномани тузиш, 
ўзгартириш ва бекор қилиш билан боғлиқ муносабатлар фуқаролик 
ҳуқуқи билан тартибга солинади. Маъмурий ҳуқуқда инвестор билан 
давлат органлари ўртасидаги муносабатлардан ташқари, давлат 
органлари ўртасидаги муносбатлар ҳам тартибга солинади. 
Инвестиция ҳуқуқи билан эса фақатгина инвестор билан давлат 
органлари ўртасидаги муносабатлар тартибга солинади холос. 
Инвестиция ҳуқуқ молия ҳуқуқидан ҳам муайян даражада 
фарқланади. Молия ҳуқуқи асосан махсус давлат органларининг пул 
маблағларини йиғиш ва уларни қайта тақсимлаш билан боғлиқ 
муносабатларни тартибга солади. Бу ерда пул баҳолаш мезони 
сифатида эмас, балки жамғарма воситаси функциясини бажармоқда. 
Инвестиция ҳуқуқида эса мазкур пул инвестиция ресурси сифатида 
намоён бўлади.
Инвестиция ҳуқуқи меҳант ҳуқуқининг элементларини ҳам ўз 
ичида мужассамлаштирган. Масалан, “Чет эл инвестициялари 
тўғрисида”ги 14 моддасида чет эллик инвесторлар ва чет эл 
инвестициялари 
иштирокидаги 
корхоналар, 
Ўзбекистон 
Республикаси қонун ҳужжатларига мувофиқ, ҳар қандай чет давлат 
фуқаролари билан ва Ўзбекистон Республикасидан ташқарида 
яшовчи фуқаролиги бўлмаган шахслар билан инвестиция фаолиятини 
амалга ошириш мақсадида эркин меҳнат шартномалари тузиш 

---

ҳуқуқига эга эканлиги белгилаб қўйилган. Бироқ инвестиция ҳуқуқи 
билан бошқа меҳнат ҳуқуқий муносабатлар тартибга солинмаган. 
Фақатгина инвесторларга меҳнат ҳуқуқий муносабатларда қўшимча 
кафолатлар берилган.