Ўзбекистон олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд давлат Архитектура- қурилиш иниститути

Деразалар хоналарга кундузги ёруғлик, қуёш нури тушиши ҳамда хоналарни шамоллатиш учун хизмат қилади;
Эшиклар хоналарни бир-бири билан боғлайди, шунингдек, бинога кириш ва ундан чиқиш йўли ҳисобланади.


КОНСТРУКТИВ ЭЛЕМЕНТЛАРНИ ЛОЙИҲА ЎҚЛАРИГА БОҒЛАШ
Йирик панели биноларда конструктив элементларни лойиҳа ўқига нисбатан боғлаш катта аҳамият касб қилади.
Ушбу лойиҳаланаётган бинода қуйидаги конструктив элементлар лойиҳа ўқларига боғланади:

• 
  ташқи бўйлама деворлар;
  
• 
  ички бўйлама деворлар;
  
• 
  ён томон деворлари;
  
• 
  ички кўндаланг деворлар ва бошқа элементлар.
  

Ташқи деворларда амалда лойиҳа ўқига боғлаш "160" мм, ички девор қалинлиги асосан 160 мм бўлганликлари туфайли "160" мм ли боғлаш қўлланилади.
Зилзила, чўкиш ва ҳарорат-киришиш чокларида ўқлар орасида "300" мм ли боғланиш мавжуд.
панелЛАРНИ КОНСТРУКЦИЯСИ ВА УЛАРНИНГ МАРКАЛАНИШИ.

Ертўла техник қавати ташқи девор блокли 400 мм ли бир қатламли қилиб, синфи В25 оғир бетондан лойиҳаланган: Ташқи цокол қисми 0,6 м баландликда .

Ер усти қисми деворлари ташқи девор панели огир бетондан тайёрланади. Конструктив огир бетон синфи В7,5 ҳажмий оғирлиги 1100 кг/м³. Енгил тўлдиргич ҳисобида керамзит шағали қўлланилади.
панели ташқи юзаси 20 мм қалинликда қум-цемент қоришмадан ташқи ҳимоя пардозбоп қатлами қилинади. Қум-цемент қоришма ҳажмий оғирлиги 2000 кг/м³, маркаси 100 дан кам бўлмайди.
Бино фасад қисми панелларини тайёрлаш жараёнида рангли мармар чақилган тошларини бетонга ботириб юборилади.
Бино фасади сапол плиталар билан ҳам пардозланиши мумкин. Ташқи ва ички девор панеллари маркаланиши ва уларнинг турлари келтирилган.
Уларни маркалаш қулф калити куйидаги мисолда очиб берилган:
АК - - панелда ўрнатилган пўлат мавжудлиги ва енгил бетон, синфи
В7,5; ПЦН – цокол девор панели;
ПСН – ташқи девор панели;
ПСН 60.31.3-Л-СП1-1 ёки ПЦН 38.22.2.СП1.1.