|
Seysmik hududlar. Seysmik ta`sirning ballardagi intensivligi (seysmiklik) va uning temir yo`l loyihalashtirilayotgan tumanda takrorlanuvchanligi, mamlakat hududining seysmik tabaqalashtirish ma`lumotlari (QMQ II-7-81) ga binoan aniqlanadi. Alohida inshootlar (ko`priklar, quvurlar, tonnellar va sh.k.), shu bilan birga tuproq ko`tarma asoslari qurilish maydoni seysmik xususiyatlarini aniqlash uchun seysmik mikrohududlashtirish xaritalari tuziladi.
Temir yo`lni seysmiklik darajasi 7...9 ball bo`lgan tumanlarda loyihalashtirishda, odatda, muhandislik-geologiya jihatidan o`ta nomaqbul uchastkalar: o`pirilish, siljishlar, ko`chkilar ehtimoli bo`lgan hududlarni aylanib o`tish tavsiya etiladi.
Tog` etagidagi tuproq ko`tarmani loyihalashtirishda, odatda, asosiy maydonchani butunicha ko`tarmada yoki yarim ko`tarmada joylashtirish kerak bo`ladi. Bunday yechimlar tuproq ko`tarmaning yarim o`yiq - yarim ko`tarmaga nisbatan yer qimirlashi, ya`ni zilziladan barqarorligini ta`minlab beradi.
4.15-rasm. Nol ishlari chizig`i variantlari
Xarita masshtabida o`lchash asbobi bilan qo`shni gorizontallar oralig`idagi d masofani belgilab, nol ishlari chizig`iga ega bo`lamiz (4.15-rasm). Uning shunday atalishiga sabab, agar o`sha chiziq bo`yicha trassa, so`ng trassalash qiyaligi bilan loyiha chizig`i o`tkazilsa, gorizontallar kesishish nuqtalarida «nol» tuproq ishlari hajmini olish mumkin (joyning o`rtacha qiyaligi loyiha chizig`i qiyaligiga teng).
Magistral yurishni yotqizishda, zo`riqib va erkin yurishlarni o`zaro maqsadga muvofiq, ratsional bog`liqligini amalga oshirish kerak bo`ladi. Har qaysi uchastkadagi baland to`siqlarni berilgan otmetkalar farqiga ko`ra bartaraf qilish va qabul qilingan ustuvor nishab bo`yicha eng qisqa zo`riqib yurish uchastkasi uzunligi (4.1), (4.1) ifodalarga ko`ra aniqlanadi. Umumiy trassa uzunligi esa zo`riqib va erkin yurish uchastkalaridan tarkib topadi. Shuning uchun zo`riqib yurish uchastkalarida yo`l shunday joylashtirilishi kerakki, yo`lning umumiy uzunligi qisqa bo`lsin.
4.15-rasmda A stansiyadan V tomon yo`nalishda zo`riqib yurishning ikki holati (A stansiyadan V nuqtagacha) ko`rsatilib, ulardan biri (uzluksiz chiziq) erkin yurish masofasini ancha kamaytirish va trassa butun yo`l uchastkasi uzunligini qisqartirish imkonini beradi.
Nol ishlari chizig`i, odatda, eng yuqori belgida joylashgan qayd etilgan nuqtalardan boshlab (masalan, suv ayiruvchi chiziqdagi egarsimon joylar), pastga tomon yo`nalishda olib boradi. Uzoqqa cho`zilgan zo`riqib yurish uchastkasida nol ishlari chizig`i nuqtalarini belgilashda, alohida punktlarning joylashuvi taxminan hisobga olinadi. Garchi keyingi trassalashda ular joylashgan o`rni biroz o`zgarishi mumkin bo`lsa ham, bu trassaning uzunligi va umumiy yo`nalishiga jiddiy ta`sir ko`rsatmaydi (shtrixli, uzuq-yuluq chiziq, 4.16-rasm).
Nol ishlari chizig`i, yo`l rejasining loyihalashtirish normalariga mos ravishda bo`lg`usi trassa o`rnini e`tiborga olib o`tkazilishi shart. Misol tariqasida 4.17-rasmda nol ishlari chizig`idagi nuqtalarni to`g`ri va noto`g`ri belgilash ko`rsatilgan. So`nggi variant trassa yo`nalishini egriliklarning yo`l qo`yiladigan radiusi va ular orasidagi to`g`ri kiritma qiymatlari bo`yicha joylashtirishda to`g`ri yotqizilishini ta`minlamaydi.
Nol ishlari chizig`i nuqtalarini belgilashda, birorta ham gorizontalni chetlab o`tish mumkin emas, chunki bu keyingi butun zo`riqib yurish uchastkasida, tuproq ishlar hajmining ko`payishiga olib keladi (4.18-rasm).
4.16-rasm. Zo`riqib yurish uchastkasida alohida punktlarning joylashishi
4.17-rasm. Nol ishlari chizig`i yo`lini yotqizishga misollar: a - to`g`ri; b - noto`g`ri
4.18-rasm. Nol ishlari chizig`ini noto`g`ri yotqizish:
a - reja; b - bo`ylama profil; 1 - yer sirti qirqimi; 2 - loyiha chizig`i.
Jarni kesib o`tish yo`li bo`yicha qabul qilingan bu kabi noto`g`ri yechimni boshqa yechimlardan farqlash kerak (4.18-rasm). Bu holda uzluksiz chiziq bilan ko`rsatilgan vaziyat noto`g`ri, chunki 240-gorizontalni belgilashdagi o`tkir burilish burchagi, trassaning egri chiziqning yo`l qo`yiladigan radiusida joylashishi va jarga suv o`tkazish inshootlarini joylashtirish uchun tuproq ko`tarmaning zarur balandligini ta`minlamaydi ( bu joyda tuproq ko`tarma balandligi kamida 2,5 3m bo`lishi kerak). 4.19-rasmda uzuq chiziq bilan ko`rsatilgan nol ishlari yo`li uzuq chiziq bilan ko`rsatilgan yo`li vazifani hal qiladi. Shu bilan birga qayd etish kerakki, jar orqali o`tishda nol ishlari yo`li qator gorizontallarni kesib o`tadi (250 va 240 gorizontallar oralig`ida), so`ng yana navbatdagi 230 gorizontal chizig`iga qo`shiladi.
4.19-rasm. Jarni kesib o`tishdagi nol ishlari yo`lini yotqizish: a - reja; b - bo`ylama profil
Do'stlaringiz bilan baham: |
