Ўзбекистон иқтисодчилари XIII форуми

Сўровномада қатнашувчи тадбиркорларни танлаб олиш.
Танланмани шакллантириш 
халқаро амалиётни ҳисобга олган ҳолда амалга оширилади. Ҳисоб-китобларга ва танланма 
қонуниятларига таянган ҳолда, туман ва шаҳарлар даражасида ўрганиш 0,95 ишончлилик эҳтимолида 
нисбий хатоликлар 15,0% дан юқори бўлмаслигини таъминлайди.
Бундай хатолик даражаси ижтимоий тадқиқотлар ўтказадиган халқаро ташкилотларнинг [6] 
маслаҳатларига кўра, туман миқёсида қабул қилиш мумкин, деб эътироф этилади. Бунда ҳудудлар 
даражасида танланманинг нисбий хатолиги 4-5% дан ошмайди, республика даражасида эса - 1,5%. 
Иқтисодиёт соҳалари бўйича намунавийликни 
(репрезентативность)
таъминлаш мақсадида, 
сўровномада барча соҳалар бўйича жами 5000 та тижорат фаолияти билан шуғулланадиган юридик ва 
жисмоний шахслар қамраб олинади. Соҳалар бўйича тадбиркорлик субъектлари танлаб олинишида 
йирик, ўрта ва кичик бизнес субъектларида банд бўлган ходимлар сонининг ҳудудлар бўйича улуши 
инобатга олиниши лозим.
Сўровнома 2 та асосий саволдан иборат: 
1-савол: Охирги 3 ойда ишчилар сони қандай ўзгарди?
Жавоб: ошди, ўзгармади, камайди. 
Ушбу савол мамлакат меҳнат бозоридаги ҳозирги ҳолатни тўғри баҳолашга хизмат қилади. 
2-савол: Кейинги 3 ойда ишчилар сони қандай ўзгаради?
Жавоб: ошади, ўзгармайди, камаяди. 
Мазкур савол яқин келажакда меҳнат бозорида кутилаётган ҳолатнинг ўзгаришини баҳолашга 
хизмат қилади. Сўровнома доимий равишда ҳар ойда амалга оширилади.
Ўрганиладиган лавозим гуруҳлари: раҳбарлар, мутахассислар, техник ходимлар ва ўрта 
махсус ходимлар, ҳужжатлар билан ишлайдиган ходимлар, хизматлар соҳаси ва савдо ходимлари, 
қишлоқ хўжалиги меҳнаткашлари, саноатдаги ишчилар, машина-ускуналарга хизмат кўрсатадиган 
ходимлар, квалификацияга эга бўлмаган ишчилар.
Маълумотлар салмоғини ҳисоблашнинг 
икки босқичли амалиёти
мавжуд. Биринчидан, ҳар 
бир жавобга ташкилотнинг ишчилар сонига қараб ўз салмоғи даражаси белгиланади. Ҳосил бўлган 
рақамлар салмоғи балларга логарифмик эгрилик ёрдамида айлантирилади. Бу йирик 
ташкилотларнинг жуда катта салмоқ даражасига эришишининг олдини олади. Иккинчидан, салмоқ 
ташкилот фаолият юритаётган соҳасига берилади. У бандлик улушига асосланиб, иқтисодиёт 
соҳасини бандлик нуқтаи назаридан аҳамиятлилигини белгилайди.
Жавоблар баланс статистикаси ёрдамида жамланади. Баланс статистикаси – бу “ошади” ва 
“пасаяди” жавобларининг фоиз улушлари орасидаги тафовутдир. “Ўзгармайди” жавоблари ташлаб 
кетилади, улар фақат билвосита инобатга олинади. Фоиз улушлари салмоқли жавоблар (ташкилот 
“салмоғи”) асосида ҳисобланади. 
Баланс статистикаси -100 дан +100 гача ўзгаради. Яъни, бу ҳолат барча ташкилотлар 
“пасаяди” деб жавоб бергандагина -100, ёки барча ташкилотлар “ошади” деб жавоб берганда эса 
+100.