Ўзбекистон иқтисодчилари XIII форуми

Асосий қисм.
 
Сувдан самарали ва оқилона фойдаланиш, тежамкорликнинг юқори даражасига 
эришиш йўлларини ишлаб чиқиш доимо илм-фаннинг долзарб масалаларидан бўлиб келган. 
Жумладан, академик В.И. Данилов-Данильян кам сув сарфланадиган саноат тармоқларига 
ихтисослашув орқали самарадорликка эришиш ғояларини илгари сурган. У сувдан фойдаланишнинг 
интенсив стратегиясини киши бошига ишлатилаётган сув ресурслар ҳажмини қисқартириб бориш деб 
таърифлаган [1]. 
Дунё илм фанига британиялик олим Жон Алан биринчи бўлиб “виртуал сув” тушунчасини 
киритган. Виртуал сув ишлаб чиқарилган маҳсулотга сарфланган сув миқдорини акс эттиради. 
Тадқиқотчининг фикрига кўра, қайси турдаги маҳсулотни етиштиришга кўп сув сарфланса, у ҳолда 
маҳсулотни ишлаб чиқаргандан кўра, бошқа мамлакатлардан импорт қилиш оқилона ечим
ҳисобланади [2].
Г.В. Воропаев, В.А.Духовный, В.А.Соколов, E.Giese, Ali Umran Komuscu, Muhammad Mizanur 
ва бошқа тадқиқотчилар сув хўжалиги тизими бошқарувини такомиллаштириш, модернизациялаш, 
сув ресурсларининг интеграциялашган бошқарувини йўлга қўйиш орқали самарадорликка эришишни 
тавсия қилган. Булар ҳавза доирасида сув ресурсларининг интеграциялашган бошқарувининг 
вертикал ва горизонтал шаклларини ёритиб берган. 
Швециялик тадқиқодчи олим М. Фалкенмарк номи билан аталадиган “Фалкенмарк назарияси” 
ёки “Фалкенмарк гидрологик стандарти назарияси” да арид ва ярим арид иқлим зонасида жойлашган 
ўрта даражада ривожланган мамлакатда киши бошига ичиш ва фойдаланиш учун бир кунда минимал 
100 литр, қишлоқ хўжалиги учун 5 ва саноат учун бу миқдор 20 баробар кўп бўлишини (500-2000 л) 
илмий асослаб берган [3]. У қурғоқчилик йиллари учун 1 киши унинг атрофидаги табиий эҳтиёжлари 
қўшиб ҳисоблаганда, бу кўрсаткични 1 йилда киши бошига 1700 м
3 
(бир кунда 4660 л) қилиб 
белгилаган. Бунга кўра, киши бошига тўғри келадиган бир йиллик сув миқдори 1000 м
3