Zbekiston eksport va import tarkibidagi

---

O'ZBEKISTON EKSPORT VA

IMPORT TARKIBIDAGI

O`ZGARISHLAR (2000-2020)

TAXLILI

TB-1-19 GURUH TALABASI

ASADBEK AKRAMJONOV

---

2020-yilda O’zbekistonning eksport

va import hajmi qanday bo’ldi

 

•

•

 MDH davlatlari bilan savdo 2 foizga

kamayishi

Davlat Statistika qo’mitasi 2020-yilda

O’zbekiston tashqi savdo aylanmasi

to’grisidagi ma’lumotlarni taqdim etdi.

Unga ko’ra:

2020- yilning yanvar-dekabr oylari yakuni

bilan respublikaning tashqi savdo

aylanmasi 36 299,3 mln. AQSh dollarini

tashkil etib, 2019- yilga nisbatan 5 451,7

mln. AQSh dollariga yoki 13,1% ga

kamaydi.

---

ASOSIY SHERIK DAVLATLAR

•

•

TSA ning nisbatan salmoqli hissasi Xitoy Xalq

Respublikasida (17,7%), Rossiya Federatsiyasida

(15,5%), Qozogʻistonda (8,3%), Koreya

Respublikasida (5,9%), Turkiyada (5,8%), Qirgʻiz

Respublikasida (2,5%) va Germaniyada (2,3%)

qayd etilgan.

Tashqi iqtisodiy faoliyat boʻyicha 20 ta yirik

hamkor-davlatlar orasidan beshta davlatda faol

tashqi savdo balansi kuzatilgan, xususan,

Afgʻoniston (772,3 mln. AQSh dollari), Qirgʻiz

Respublikasi (610,1 mln. AQSh dollari),

Tojikiston (307,2 mln. AQSh dollari), va Eron (33,

2 mln. AQSh dollari) shular jumlasidandir.

---

2020- yilning yanvar-dekabr

oylarida, tashqi savdo

aylanmasida MDH

davlatlarining ulushi 32,6%

ni tashkil etib, tashqi savdo

aylanmasidagi 2019- yilga

nisbatan ulushi 2,0% ga

kamaygan.

---

EKSPORT

•

•

•

•

EKSPORT

Joriy yilning yanvar-noyabr oylarida mamlakatning

eksportyorlari soni 6 109 tani tashkil etib, ular tomonidan 9 323,

3 mln. AQSh dollari (qimmatbaho metallar eksportidan tashqari)

qiymatidagi (2019- yilning mos davriga nisbatan 25,7% ga

kamaydi) tovar va xizmatlar eksport qilinishi taʻminlandi.

Oʻzbekiston Respublikasi eksporti dekabr oyida 930,4 mln.

AQSh dollari qiymatida qayd etilib, oʻtgan yilning shu oyiga

nisbatan 673,5 mln. AQSh dollariga kamaydi.

Hududlar kesimida respublika eksporti tarkibida eng yuqori

ulushni Toshkent shahri 19,5% ulush bilan 2 954,7 mln. AQSh

dollarini tashkil etdi. Respublika eksporti tarkibida eng quyi

ulushni Jizzax viloyati 0,8% ulush bilan 124,1 mln. AQSh

dollarini tashkil etdi.

---

IMPORT

•

•

•

•

•

IMPORT

2020- yilning yanvar-dekabr oylarida import hajmi 21 171,5 mln. AQSh dollarini va

2019- yilga nisbatan 87,2% ni tashkil etdi. Import tarkibida eng katta ulush,

mashinalar va transport asbob-uskunalari (37,6%), sanoat tovarlari (16,9%) hamda

kimyoviy vositalar va boshqa toifalarga kiritilmagan shunga oʻxshash mahsulotlar

(13,7%) hisobiga toʻgʻri keldi.

Tovarlar importi dinamikasi tahliliga koʻra, 2020- yilning yanvar-dekabrida import

qilingan tovarlar hajmi, oʻtgan yilning mos davriga nisbatan 1 911,3 mln. AQSh

dollariga kamaydi va 19 955,1 mln. AQSh dollarini tashkil etdi. Xizmatlar importi

esa 1 216,4 mln. AQSh dollariga yetdi.

2020- yilning yanvar-dekabr oylari yakuni boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi

tomonidan 147 davlatdan tovarlar va xizmatlar importi amalga oshirildi. Yetti yirik

hamkor davlatlar (Xitoy Xalq Respublikasi, Rossiya Federatsiyasi, Koreya

Respublikasi, Qozogʻiston, Turkiya, Germaniya va Chexiya Respublikasi) jami

importning 71,9% ulushini tashkil qildi, bu 15 228,2 mln. AQSh dollarini tashkil etdi.

Avvalroq Spot, 2020-yilda O’zbekistonda xizmat ko’rsatish sohalari qanday

rivojlanganligi haqida yozgan edi.

---

---

•

•

•

Joriy yil yakuni bo‘yicha import hajmi

jami 24,0 mlrd doll. (2018 yilga nisbatan

123,7 foiz) tashkil etishi kutilmoqda.

2019 yilning 11 oyida import qilingan

tovarlar hajmi o‘tgan yilning mos davriga

nisbatan 4,5 mlrd.dollariga oshib, 19,8

mlrd.dollarni, xizmatlar importi hajmi 2,2

mlrd.dollarni tashkil etdi.

Import tarkibida eng katta ulush mashina

va asbob uskunalar hamda ularning

qismlari 44,1 foizni, kimyo mahsulotlari

va undan tayyorlangan buyumlar 13

foizni, oziq-ovqat mahsulotlari 7,6 foizni

tashkil etdi.

---

Tovarlar importi o‘sishiga ta’sir etgan

omillar va manfiy saldosining

yuqoriligi sabablari.

•

•

Mamlakatimizda 2017-2019 yillarda keng

ko‘lamda olib borilayotgan iqtisodiyot

tarmoqlarini jadal rivojlantirish, yangi

investitsion loyihalarni, aholi farovonligini va

eksport salohiyatini oshirish bilan bog‘liq

islohotlarni amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan

va mamlakatimizda ishlab chiqarilmaydigan

tovar resurslarini import hisobiga ta’minlanishi.

Aholi daromadlarining o‘sishi natijasida

mahsulotlarga bo‘lgan talabning oshishi va uni

chetdan keltirilgan tovarlar hisobiga qondirilishi.

---

Ma’lumot uchun: Oziq ovqat mahsulotlari importi 2017 yilda 1,27

mlrd. doll.ni tashkil etgan bo‘lsa, 2018 yilda 1,58 mlrd. doll.ni o‘sish

sur’ati 24,2 foizni tashkil etgan. 2019 yilning 11 oyi davomida esa

ushbu mahsulotlar importi 1,67 mlrd. doll.ni tashkil etib, o‘sish

sur’ati esa o‘tgan yilning mos davriga nisbatan

18,4 foizni tashkil etgan.

•

•

Mamlakatimizda so‘mning horij valyutalariga

erkin ayirboshlash sharoiti yaratilishi natijasida

milliy valyutadagi ichki investitsiyalarning

chetdan mahsulot sotib olish qobiliyati chet el

valyutasi bilan tenglashganligi natijasida

import tovarlariga talabning oshishi.

Tijorat banklari kreditlarining (156,2 foiz) yuqori

sur’atlar bilan o‘sishi va kredit mablag‘larining

katta qismi iqtisodiyotning noreal ishlab

chiqarish sohalariga yo‘naltirilishi (57%), o‘z

navbatida ma’lum bir tovar va xizmatlari

importini oshishiga sabab bo‘lmoqda.

---

•

•

•

•

Chet el investitsiyalarining o‘sishi (2019 yilning

birinchi yarmida 2 marta ko‘paygan).

Tovar ishlab chiqarish hajmi o‘sish

darajasi(7-8%)ning jalb etilgan investitsiyalar

hajmi o‘sish sur’ati (1,5 marta)dan pastligi.

Chet eldan pul o‘tkazmalarining ko‘payganligi

(2018 - 5,2 va 2019 - 5,8 mlrd.doll.)

Tovarlar eksportining (maxsus eksportdan

tashqari) 22,7 foizga va aholi real

daromadlarining o‘sish darajasi tovar ishlab

chiqarish hajmiga nisbatan ko‘payishi natijasida

iste’mol tovarlariga bo‘lgan talabning oshishi.

---

Davlat qarzini chegaralash

• Xalqaro andozalar asosida davlat

qarzini boshqarish tizimini

takomillashtirish, davlat qarzini

makroiqtisodiy barqarorlik uchun

xavfsiz darajada saqlab turish

hamda jalb qilinayotgan qarz

mablag‘laridan unumli foydalanish

mexanizmlariin ishlab chiqish;

---

Oʻzbekistonning 2020-yilda qaysi

davlatlar bilan tashqi savdo

aylanmasi yuqori?

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

Davlat statistika qoʻmitasi Oʻzbekistonning xorijiy davlatlar bilan tashqi savdo

aylanmasi haqida maʼlumot berdi.

Xitoy – 6,4 mlrd., eksport – 1,9 mlrd., import 4,5 mlrd. AQSH dollari

Rossiya – 5,6 mlrd., eksport – 1,5 mlrd., import 4,2 mlrd. AQSH dollari

Qozogʻiston – 3,0 mlrd., eksport – 903,0 mln., import 2,1 mlrd. AQSH dollari

Koreya – 2,1 mlrd., eksport – 45,5 mln., import 2,1 mlrd. AQSH dollari

Turkiya – 2,1 mlrd., eksport – 1,0 mlrd, import 1,1 mlrd. AQSH dollari

Qirgʻiz R. – 903,2 mln., eksport – 756,6 mln., import 146,5 mln. AQSH dollari

Germaniya – 829,0 mln., eksport – 70,5 mln., import 758,5 mln. AQSH dollari

Afgʻoniston – 776,9 mln., eksport – 774,6 mln., import 2,3 mln. AQSH dollar

Chexiya – 532,6 mln., eksport – 32,5 mln., import 500,1 mln. AQSH dollari

Turkmaniston – 527,1 mln., eksport – 128,0 mln., import 399,1 mln. AQSH

dollari.

---

ETIBORINGIETIBORINGIZ

UCHUN RAHMAT