Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Ишончлилик ва бузилишга чидамлилик. Ҳисоблаш тизимларининг 
муҳим характеристикаси бўлиб ишончлилик ҳисобланади. Ишончлиликнинг 
оширилиши электрон схемалар ва интеграция даражаси юқори ва ўта юқори 
бўлган компонентлардан фойдаланиш ҳисобига тўхташ ва бузилишлар 
интенсивлигини 
пасайтириш, 
схемаларнинг 
ишлаш 
режимини 
енгилаштириш, улар ишидаги иссиқлик режимларини таъминлаш, 
шунингдек аппаратурани йиғиш методларини такомиллаштириш ҳисобига 
халақит даражаларини пасайтириш йўли билан носозликларни бартараф 
қилиш принципига асосланган. Бузилишга чидамлилик – бу ҳисоблаш 
тизимининг шундай ҳусусиятики, бунда у ҳудди мантиқий машинадаги каби 
дастур томонида юкланган ҳаракатларни носозликлар юзага келганидан 
кейин ҳам давом эттириш имкониятини таъминлайди. Бузилишга 
чидамлиликнинг жорий этилиши ортиқча аппарат ва дастурий таъминотни 
талаб этади. Носозликларни бартараф этиш ва бузилишга чидамлилик билан 
боғлиқ бўлган йўналишлар – ишончлилик муаммосидаги асосийсидир. 
Ҳисоблаш 
тизимларининг 
параллелик 
ва 
бузилишга 
чидамлилик 
концепцияси табиий равишда ўзаро боғлиқдир, чунки иккала ҳолатда 
қўшимча функционал компонентлар талаб этилади. Шу сабали, хусусан, 
параллел ҳисоблаш тизимларида ўта юқори самарадорликка, шу сингари 
жуда юқори ишончлилика эришилади. Параллел тизимларда мавжуд бўлган 
ортиқча ресурслар самарадорликни ошириш учун фойдаланилгани сингари 
ишончлиликни ошириш учун ҳам фойдаланилиши мумкин. Кўп процессорли 
ва кўп машинали тизимларнинг структураси автоматик реконфигурацияга 
мўлжалланган ҳамда носозликлар юзага келганидан сўнг тизимнинг ишлаш 
имкониятини таъминлайди. Ишончлилик тушунчаси фақатгина аппарат 
воситаларни ўзинигина эмас, балки дастурий таъминотни ҳам ўз ичига 
олишини ёдда тутиш керак. Тизимларни ишончлилигини оширишнинг 
асосий мақсади улардаги сақланадиган маълумотларнинг бутунлиги 
ҳисобланади. 

---

22