Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети ахборот технологиялари факультети


-Маьруза.Амалий чизикли буль дастурлаш масаласини ечиш



Download 1,62 Mb.
bet28/30
Sana03.04.2022
Hajmi1,62 Mb.
#525723
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30
Bog'liq
мат.модел маърузалар тўплами (Домладаги)

16-Маьруза.Амалий чизикли буль дастурлаш масаласини ечиш

Режа:
1.Насос станциясини ишлаш жараёнини моделлаштириш ва оптималлаштириш.


2.Математик моделни адекватлигини текшириш.
3.Насос станциясини ишлаш жараёнини оптимал бошкарил алгоритми.

1.Насос станциясини ишлаш жараёнини моделлаштириш ва оптималлаштириш.


Насос станциясини ишлаш режимиин самарали бошкариш насос агрегатларини микдорини ва ишлаб турган насос агрегатларини тартиб ракамини аниклашдан иборат,хамда берилган сув билан таъминлаш жадвалини (графигини) бажариш учун истеьмол килинаётган энергия кувватини минимал кийматини таъминлашдан иборатдир.Хозирги вактда купгина магестрал каналларда насос станцияларини каскадлари сув билан таъминлаш жараёни марказий диспетчер хизмати билан амалга оширилади,Яъни диспетчер сувни йигиш ва таркатиш каби бошкариш жараёнларини олиб боради.Диспетчер томонидан ечим кабул килиш жараёни амалда сувни узатиш жараёнини холатини режалаштирилган жадвал билан таккослашга ва бу таккосла натижасидан келиб чиккан холда узининг шахсий тажрибаси ва интуицияси асосида мумкин булган вакт дакикасида самарали ташкилий ишлар учун ечим кабул килади.Бошкариш стратегиясини тадбик килаётганида деспетчер навбатчи мутахасислардан (мухандислардан) канал участкаларини гидравлик режим параметрларини ва насос станцияларини технологек жараёнларини холатини урганади.Бошкариш стратегияси хар бир насос станциясида ва гедротехник иншоатда амалга оширилади.Насос станцияси нормал ишлатилганда деспетчер насос станцияларидан хар олти соатда ахборот олиб туради,истеьмолчилар параметрлар тугрисида хар бир соатда маълумот оладилар.Диспетчер каскаддаги холатга караб,тахлил килишга асосланган холда сувни узатишни бошкариш жараёни учун ечим кабул килади.Олинган натижалар асосида насос станциялврини ишга туширади ёки тухтатилади,насос станцияларини унумдорлигини насос станцияларини куракларини маълум бир бурчакга буриш билан узгартирадилар.Яъни сув узатиш жараёнини бошкариш кул билан деспечерлик бошкарув асосида амалга оширилади.
Демак,сув узатиш жараёнини бошкариш ечим кабул килишни енг содда усулларига асослангандир.Курилмалар технологияларини ва объектларини бошкариш жараёнлари кулда,содда равишда олиб борилади.Диспечтер ва бошкариладеган объектлар орасидаги богланиш телефон ва факс курилмаларига асосланган.Тушунарлики бундай бошкариш электр энергияни сувни кутариш учун ортикча сарфлашга,сувни кераксиз сарфлашга ва сувни юкотишга, натижада,сув узатиш жадвалини бажарилмаслигига олиб келади.
Асосий максад,электр энергиясини сарфланишини инималлаштириш ва насос станциясини турли режимларини тадкик этиш билан насос станциясини сув узатиш графигини сезиларли булмаган холда хатоликлар билан бажаришдан иборат.
Бу масалада бериладиган маълумотлар:
-режалаштирилган сувни узатиш хажми;
-насос агрегатларини микдори;
-насос станциясидаги хар бир насос агрегатини холати;
-хар бир холатдаги гидротехник ва сарфланиш характеристикалари.
Талаб этилади:ишлаб турувчи насос агрегатларини тартиб ракамлари ва холати.Бунда сувни талаб этилган хажми узатишлар минимал юкотишлар ва минимал электр энергия сарфланиши керак.Фараз килайлик,бошкарилаётган жараён куйдаги сохада булсин:

Бу ерда jmin ва jmax - насос агрегатини куракларини бурилиш бурчакларини минимал ва максимал мумкин булган кийматлари. - насос станцияси юкори ва пастки сатхларини критиш кийматлари.
Юкоридаги чегаралар сохасида куйидаги функционални минималлаштириш талаб этилади:

Бу ерда Снс-насос станциясини сарфланган умумий электр энергияси;
сi –куйидаги куринишдаги чегарани каноатлантирган холда i-чи насос станциясини сарфланиш характеристикаси
,
 Бу ерда Qi- i-чи насос агрегатини сарфи;
= 0.05*Q n –бошкаришни мумкин булган хатолиги.
Юкорида келтирилган насос станциясини бошкариш масаласи «кийин ечиладеган масала» синфига тегишли булиб,бундай масалаларни самарали ечиш усуллари мавжуд эмас.
Аммо,дастлабки масалани куйилишидан (5-7) самарали ечим усулида ечиладеган масалага утиш мумкин.Юкорида масалада сувни узатишда нисбий хатоликни минималлаштириш муаммосини ечиш мумкин.Хатоликни режали сувни узатиш хажми билан ( ) хакикий сувни узатиш хажм орасидаги фарк (тафовут) куринишида ифодалаш мумкин:
Унда насос станциясини ишлаш жараёнини оптималлаштириш куйидаги куринишдаги чизикли буль дастурлаш масаласи куринишида ифодалаш мумкин:

Бу масалани ечимини топиш учун умумлашган тенгсизликлар усули самарали алгоритмидан фойдаланиши мумкин.Бунинг учун буль дастурлаш масаласини бошкача шаклига утамиз:
(4)
Бу ерда матрица qij ,cij ,xij (i=1,2,...,m; j=1,2,...,ni ) куйидаги векторларга узгартирилган
ak, bk, xk (k=1,2,...,l).
Маълумки, (1)-(3) масалаларни ечими (умумлаштирилган тенгсизликлар усули билан) аввал (4) масала ечимини топамиз.Бу ечим учун биринчи галда (3) шартни каноатлантирилиши текширилади,сунгра шарт (2) хам текширилади.
Агар шарт (3) бузилса дархол (3) формуладаги узгарувчини индекси i биттага орттирилиб,кейинги насос агрегатига утилади.Бу текшириш жорий насос агрегатини колган холатлари текширилмайди,чунки насос агрегати факат бита холатда ишлатилиши мумкин.
Демак,(1)-(3) масалаларни ечими (4) масалани хам ечими булади.Бунда кувват минимал кийматга эришади ва (2) ва (3) шартлар бир вактда бажарилади.

2.Математик моделни адекватлигини текшириш.


Математик моделни адекватлилигини текшириш максадида ва сув хайдаш жараёнини бошкариш алгоритмини самарали эканлигини асослаш учун ишлаб чикилган дастурий таъминотни синаш (тестлаш жараёни) утказилди.Тест (синаш) маълумотлари сифатида Бухоро ва Кашкадарё вилоятларида жойлашган насос станциялари маълумотларидан фойдаланилди. Насос станцияларидан биридаги насос агрегатини техник характеристикалари 1-жадвалда келтирилган.


Насос станциясини ишлаш жараёнини оптимал бошкариш учун умумлашган тенгсизликлар усули билан сонли модуллаштириш натижалари 2-жадвалда келтирилган. Олинган натижалар шуни курсатадики математик модель билан насос станциясини ишлаш жараёнини оптималлаштириш алгоритми адекватдир.Берилган сувни узатиш жадвали (графиги)дан огиши 4% дан ошмайди.Бу режимдаги сарфланаётган электр энергияси минимал булади.
Насос станциялари маълумотларидан фойдаланилган холда уч боскичли хисоблаш тажрибаси утказилган.Биринчи боскичда насос станциясини ишлаш жараёнини оптимал ечими топилди.
Натижалар буль узгарувчилар шаклида олинган.Иккинчи боскичда маълумотлар жадвал куринишида хосил килинган булиб,уларга кураклар холати тартиб ракамлари,ишлаб турган насос агрегатлари,истеъмол килинган кувват микдори ва сув хайдашдаги нисбий хатоликлар келтирилган.Учинчи боскичда эса сув хайдаш жараёнини нисбий хатолиги минималлаштирилган.
1-жадвал.Бухоро ва Кашкадарё вилоятлари худудларида жойлашган насос станцияларидаги насос агрегатларини техник характеристикалари.



Download 1,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish