Ўзбекистон алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси

вазифа» 
лойиҳавий фаолиятни ташкил этиш кетма-кетлик занжири 
ана шундан иборатдир.
 
Бунинг учун муаммоли вазият дарсликдан 
олинмасдан, ҳақиқий ҳаётий фаолиятни акс этиши зарур. Бундай 
муаммоли вазиятларни ёки оммавий ахборот воситалари ёрдамида 
ёки шахсий тажриба асосида шакллантириш мумкин. Бундай 
вазиятда муаммо етарли даражада тўлиқ ёки ноаниқ шаклда 
келтирилиши мумкин. Бу талабаларнинг муаммони аниқлаш ва 
шакллантириш қобилиятларига боғлиқ. Дидактикада талабаларнинг 

---

37
мустақил фикрлаш қобилиятларини шаклланганлик даражасига 
боғлиқ ҳолда муаммоларни қуйидаги турли даражалари ишлаб 
чиқилган: 
1-даража.
Ўқитувчи томонидан ўқув материалларини 
муаммоли баён этиш. 
2-даража. 
Ўқитувчи муаммоли вазият ҳосил қилади ва 
талабалар билан биргаликда муаммо таърифини шакллантиради. 
3-даража
. Ўқитувчи муаммоли вазият келтириб чиқаради, 
талаба муаммонинг таърифини мустақил келтиради. 
4-даража.
Талабанинг тўлиқ мустақиллиги таъминланади, 
талаба муаммоли вазиятлар асосида муаммони аниқлайди, уни 
ечиш йўлларини излаб топади. 
Ўқув вазиятидаги муаммоликнинг юқори даражасини рус 
олимаси И.А.Зимняя қуйидигича таърифлайди:
«Инсон (талаба) 
муаммони (вазифани) ўзи шакллантиради, ўзи уни ечиш йўлларини 
топади, муаммони ҳал қилади ва ушбу ўз ечимнинг тўғрилигини ўзи 
назорат қилади. Муаммоли фаолият тўртинчи даражага тўлиқ 
мос келади, бошқа даражаларда эса талабалар ушбу фаолиятга 
тайёрланишади. Чунки улар ўта мураккаб фикрлаш талаб 
этиладиган вазифаларни мустақил ёки ўзи шахсан, ёки ҳамкорлар 
билан биргаликда ечиш қобилиятига эга бўлишлари зарур». 
Таълим ютуқларини халқаро тадқиқ қилиш PISA мута-
хассислари томонидан муаммоларни ечиш соҳасида компетентлик 
даражасига қўйилган талабларда қуйидагилар кўрсатиб ўтилади: