Ўзбекистан республикаси

РТ – 80 РЕЛЕСИ ҲАҚҚЫНДА ТЕХНИК МАҒЛЫЎМАТЛАР

1. 
   Орамның номинал токи 5А ҳәм 10А
   
2. 
   Индукцион элементтиң ислеў токы уставкалары:
   

2; 2.5; 3; 3.5; 4; 5; 6; 7; 8; 9; 10А
3. Ислеў ўақты уставкалары: 1, 2, 3, 4 сек.
4. Токли кесимниң көрсеткиш уставкалары: 2; 4; 6; 8

5. 
   Дисктиң айланыўы индукцион элемент ислеў токын 30% Ге туўра келеди.
   
6. 
   Индукцион элементтиң ислеў токындағы қәтелик 5% тен аспайды.
   
7. 
   Токли кесимниң токындағы қәтелик 30% ден көп емес.
   
8. 
   Индукцион элементниң қайтыў коэффициенти 0.8 ден кем емес.
   
9. 
   Уставка токындағы пайдаланатуғын қуўат 10 ВА ден көп емес.
   

ЖУМЫС ПРОГРАММАСЫ

1. 
   Релениң дүзилиси менен танысып шығың, магнит системасына, индукцион ҳәм ўақытты өзгертиў усылларына итибар бериң, паспортында көрсетилген мағлыўматларды жазып алың.
   
2. 
   Индукцион элементтеги ҳәр бир уставка ушын жумыс токы ҳәм қайтыў токын, қайтыў коэффициентин анықлаң.
   
3. 
   Электромагнит бөлеги ушын шкаладағы бир неше уставкада жумыс токын анықлаң.
   
4. 
   Реле ислеў ўақтын токтың көрсеткишлерине байланыслы графигин дүзиң.
   
5. 
   Усы графикти токлы кесим ислемей турған жағдайда дүзиң.
   

2-суурет. РТ-80 релесин синаў схемасы.


Жумыстың тәртиби

1. 
   Синаў схемасы менен танысып шығың
   
2. 
   2TR автотрансформаторын ноль жағдайға шығарың.
   

0. 
   S тумблерди пәс тәрепге орналастырың.
   
1. 
   SAI гилтти орта жағдайға орналастырың.
   
2. 
   Индукцион элемент ислеў токи шкаладағы ҳәр бир уставкада анықлансын. Буның ушын штепселни үзип –жалғағанда индукцион элементтиң ең киши уставка токи орналастырылады.
   

1. 
   Магнит өзек пенен якор арасында максимал бослық пайда болатуғын токли кесимниң жағдайын басқарыўшы винт жәрдеминде орналастырың.
   
2. 
   SAI үзип –жалғағышты “I” ҳалына өткериң. SF автомат жәрдеминде стендти дерекке жалғаң.
   

1-кесте

I үст , (А)
I жумыс, (А)	1 өлш
	2 өлш
	3 өлш
	орташа
ΔIжумыс, (А)
I қ, (А)	1 өлш
	2 өлш
	3 өлш
	орташа
КК

3. 
   Қайтыў токи I_қ ды анықлаў ушын алдын реледеги токты I_жумыс дан бираз көбейтип, кейин әсте-ақырын кемейтириў керек. Диск рамка менен саат стрелкасына салыстырғанда кери тәрепге айланып, червяк сегменттен ажралғандағы ток қайтыў токы болады.
   
4. 
   Тәжрийбени үш мәрте қайтарың, релени өширип үзип-жалғап SAI ды орта ҳалына қайтарыў керек. Соңынан кейинги уставка орналастырылады.
   
5. 
   Тәжрийбе нәтийжесинде ислеў токының салыстырмалы қәтелигин
   

ҳәм қайтыў коэффициентини анықлаң

6. 
   SF автомат жәрдеминде стендти өшириң.
   

1. 
   Токлы кесимниң жумыс токын анықлаң. Буның ушын индукцион элементде ўақыт бойынша ең үлкен ўақыт орналастырың, уставка ток мәнисин оқытыўшы белгилейди.
   
2. 
   Басқарыўшы винт жәрдеминде кесим көрсеткишин ең пәс мәниси орналастырылады. көрсеткишлер төмендегише есапланады: ; яғный реледеги токтың уставка токына салыстырмасы.
   
3. 
   SF автомат пенен стендге кернеў бериң, SAI үзип-жалғағышты “I” ҳалына орналастырың. 2ТR автотрансформатор жәрдеминде токты әсте-ақырын кесим ислеў токына шекем көтериң, ўақыт индукцион элементиниң ислеў ўақтынан асып кетпеўи керек.
   
4. 
   Сынаўды 3 мәрте қайтарып токлы кесим ислеў токын 2-таблицаға жазып қойың.
   

2-кесте

Индукцион элементлери. уставка токи Iжумыс=		Токли кесимниң еселиги
I жумыс. кес., (А)	1 өлш.
	2 өлш.
	3 өлш.
	орташа

5. 
   Кесим ислеў токин бир неше есели уставкаларда анықлаң.
   
6. 
   Басқарыўшы винт жәрдеминде кесимди ҳәрекетден шығарың. SAIды орта ҳалына келтириң.
   

0. 
   Ўақыт-ток характеристикасын дүзиң. Релеге оның I _жумыс тан үлкенирек ток берилген ўақыттан баслап, оның контактлары қосылғанға дейинги кетген ўақыт оның ислеў ўақты делинеди.
   

Бул сынаўды орынлаў ушын оқытыўшы тәрепинен индукцион элементтиң ток ҳәм ўақыт бойынша уставкалары бериледи ҳәм бул көрсеткишлер реледе орнатылады.

0. 
   SAI ды “I” ҳалына қойың, релеге 2ТR жәрдеминде ток бериң, ток I_p = 1,1 I_y ге тең болсын. Көрсеткишлер 3-таблицаға жазылсын.
   
1. 
   SAI ды орта ҳалына келтирип, S тумблерди жағың, SAI ды “I” ҳалына келтириң.
   
2. 
   Электросекундомер тоқтағанда SAI ды орта ҳалына келтирип, ўақытты жазып алың.
   

Кнопка жәрдеминде секундомерни “ 0 ” ге келтириң.
Тәжрийбени үш мәрте қайтарың.
Секундомерди тумблер жәрдеминде өшириң.

0. 
   5.2-5.4 пунктдеги тәжрийбелерди токтың K=1,5; 2; 3; 6 ға тең еселиклерине қайтарың. Нәтийжелерин 3- кестеге жазып қойың.
   

3-кесте

Уставкалар	Iуст (А)
	tуст (c)
	Ккес
Токтың еселиги К
Реледеги ток Iр, (А)
t ИШ, (с)	1 өлш.
	2 өлш.
	3 өлш.
	орташа

6.1. Кесимди берилген есели уставкасында иске түсириң.

6.2. Ўақыт-ток характеристикасын алдынғы тәжрийбелердегидей етип қайтарың. Нәтийжелерди 3- таблицаға жазып қойың.
6.3. Сынаўлар нәтийжеси тийкарында t_жумыс=f(k) кесимсиз ҳәм кесим менен алынған графикти сызың.


ЕСАБАТ ТАЯРЛАЎ.
Төмендегилерди көрсетиң:

1. 
   Сыналып атырған релениң түри ҳәм паспорттағы мағлыўматлар.
   
2. 
   Реле ҳәм оның ислеўи ҳаққында қысқаша мағлыўмат.
   
3. 
   Сынаў схемалары.
   
4. 
   Өлшеў нәтийжелери жазылған таблицалар.
   

VIII-Семестр
6-7 – ЛАБОРАТОРИЯ ЖУМЫСЫ
6-РУ-21 туриндеги корсеткиш релесин сынап кориу
7-Ток трансформаторлары ҳәм релениң байланыс
схемаларын тексериў.

(жумыстың даўам етиўи-8 саат)

Жумыстың мақсети.
Ток трансформаторларының екинши катушкаларына (орам) байланысатуғын реле схемаларын үйрениў, вектор диаграммаларын дүзиў.


Улыўма мағлыўматлар.
1-сүўретде ток трансформатордың схемасы көрсетилген.
Оның тийкарғы элементлери 1 полат магник өзектен, 2 бирлемши катушкадан ҳәм 3 екилемши катушкадан ибарат. (1-сўўрет)
Қадағаланып атырған шынжырға ТТ ның бирлемши катушкасы избе-из байланысқан.
Екилемши катушкаға болса, өлшеў әсбаплары ҳәм реле байланысады.
Схемада бирлемши катушканың ушлары “Л1” ҳәм ”Л2”, екилемши катушканыки болса ”u₁” ҳәм ”u₂” ҳәриплери менен белгиленеди. Токтың бағдарлары 1-сүўретде көрсетилген.

1-сүўрет.

Байланыс схемалары.
Қорғаў схемаларында төмендеги 4 байланыс схемалары қолланылады:

1. 
   толық жулдыз (уш фазалы, уш релели)
   
2. 
   толық емес жулдыз (2 фазали, 2 релели)
   
3. 
   релени токлар айирмасына байланыстырыў (2 фазали, бир реле)
   
4. 
   ТТ ның екилемши катушкаларды үшмүўеш, релени болса жулдыз усылында (үш фазалы, үш релели схема).
   

1. 
   Толық жулдыз схемаси (2-сүўрет). Бул усылда үш ТТ ның бирдей аталған ”u₂” ушлары улыўма ноқатға бирлестирилип, үш релениң улыўма ноқаты менен ноль сым арқалы байланысады.
   

Ҳәр бир схема ушын схема коэффиценти анықланады. Бул коэффицент төмендегише анықланады
;
Яғный реледеги токты ТТның екилемши катушкадан өтип атырған фаза тогына салыстырмасы. Бул схемалар бийтәреп ноқаты алмастырылған тармақларда қолланылады. Бул усылда байланысқан қорғаў қысқа тутасыўдың барлық түрлерине тәсир жуўап береди. Kсх=1, үш ТТ ҳәм ўш реле қатнасады. Схема қымбатлаў, бирак исенимлилиги жоқары.

2.