Ўзбекистан республикаси

Жумыстың мақсети
РТ-40 ҳәм РН-54 түриндеги электромагнит ток релелериниң ислеў принципи ҳәм конструкциясын үйрениў.


А. Улыўма мағлыўматлар
а) Конструкциясы.
РТ-40 типиндеги максимал реле релели қорғаўда ислетиледи, қадағаланып атырған шынжырдағы токтың өсиўине өз тәсирин тийгизеди. Релениң магнит системасы (1-сүўрет) П-сыяқлы шихталанган магнит өзектен (5) ҳәм еки оқта (6) айланыўшы Г-сыяқлы полат якордан (3) ибарат. Қарсы ҳәрекет етиўши спирал пружина (7) релениң якорын басланғыш жағдайда услап турады, оның бир ушы якор менен, екинши ушы болса уставка көрсеткиши (8) менен байланған. Көрсеткиш бурылғанда пружинаның қарсы ҳәрекет етиўши момент өзгереди ҳәм усыған сәйкес түрде релениң ислеў токи кем өзгереди. Шкала (9) да уставка токларының мәниси көрсетилген. Якордың жоқары бөлиминде толы барабанша (1) жайластырылған, оның ишинде радиал қабырғалары (деворчалар) болып, кварц қум менен толтырылған. Ҳәрекетлениўши ҳәр қандай бөлимниң қандай рәўиште тезлениўи нәтийжесинде қум бөлекшелери ҳәрекетге келеди. Якорға жиберилген энергияның бир бөлими қум бөлеклери арасындағы сўйкелиўине сарып етиледи. Бул ҳәрекетлениўши бөлимин ҳәмде контактлердиң тебрениўин пәсейтеди. Магнит өзекте орамлары (4) жайласқан болып, оның ушлары релениң цоколына шығарылған. Олар жәрдеминде орамларды параллел ямаса избе-из жалғап, уставка мәнисин еки мәрте асырыў мүмкин. Шкалада көрсетилген санлар орамларды избе-из жалғанған жағдайына туўра келеди.
б) Кернеў релеси РН-54 дүзилисиниң өзине сәйкес қәсийетлери
Кернеў релесиниң дүзилиси ток релесине уқсас болып, бул жерде контактлар тербелислерин пәсейтириўши барабан жоқ, себеби қадағалаўшы шынжырға релениң туўырлаўшы көпир ҳәм «R₁», «R₂» резисторлар арқалы жалғанады. Усы усыл менен ағымның озгермели пайда етиўшисин жағалтады.
Кернеў релесиниң ишки жалғаныў схемасы 3-сүўретде көрсетилген. Реледе уставкалардың еки түрли диапозыны болып, киши уставкаларда реле қадағаланып атырған шынжырға вольт қосыўшы резистор арқалы жалғанады, үлкен уставкаларда болса, избе-из жалғанған R₁ ҳәм R₂ резисторлар арқалы әмелге асырылады.