Ўзбекистан республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети журналистика факультети

ХVIII асрда Эссе ривожланиши.
Ж. Аддисон ва Р. Стееле Эссайснинг иши 18-асрда сезиларли даражада ривожланди. Эсселар ижтимоий тузумнинг кенгроқ масалаларига тўхтала бошлайди: сиёсий Эсселар, ахлоқий, ахлоқий ва фалсафий мавзулардаги Эсселар пайдо бўлади. И.Р.нинг сўзларига кўра. Галперин, 18-асрда Эсселар мамлакатдаги муҳим сиёсий ва ижтимоий тузумни танқид қилиш шакли бўлиб хизмат қилди. Улар одатда журнал саҳифаларида алоҳида мақола сифатида пайдо бўлди. Буни 18-аср эссеистларидан бирининг қуйидаги фикри тасдиқлайди: "Биз Эссе ёзувчиларимиз ёки (улар шундай дейилади) даврий газеталар ...". Ушбу баёнотдан кўриниб турибдики, Эсселар ва даврий нашрлар ўртасида умуман ажратилмаган. 18-асрда Эссе инглиз ва француз журналистикасининг етакчи жанрларидан бири эди. Эссе фалсафий, адабий, сиёсий мавзуларда ўқувчилар билан тасодифий суҳбат шаклида бўлади. Ахлоқий ролдаги Эсселар франтсуз маърифатпарварлари томонидан кенг қўлланилган. Шундай қилиб, бир қатор Эсселар Волтернинг "Инглиз халқи ҳақида мактублар" (1733) эди. 18-аср охирида АҚШда Эссе мустақил адабий шакл сифатида кенг тарқалди. Мавзулар, қоида тариқасида, сиёсат ва дин эди, гарчи Б. Франклин субъектив Эссени сиёсий сатира билан муваффақиятли бирлаштирди.
Ж. Медисон федералистнинг бошқа муаллифлари билан (1787-1788) мантиқий ва жиддий Эссенинг Милтон анъанасини ривожлантирди ва В. Ирвинг АҚШ тарихидаги биринчи йирик адабий эссеист бўлди . Журналистикада "Томошабинлар" журнали 18-асрда муаллифлар бошидан кечирган воқеалар ҳақида шахсий, ҳатто самимий хабарларни нашр эта бошлаган Эссе жанрининг кашшофи ҳисобланади. Дастлаб, Эссе жанри тематик чекловларга дуч келмади - Эссе қишлоқ хўжалиги, театр премералари ва сиёсатга тегишли эди . В.С.нинг сўзларига кўра. Муравёв: “Томошабин (1711-1712), “Гуардиан” (1713), инглиз (1713-1714) журналлари Ж. Аддисон ва Р. Стил томонидан нашр этилган. Лондон янгиликлари журналларда эълон қилинди, турли ёзувчиларнинг аноним очерклари нашр этилди (А. Папанинг "Танқид бўйича тажрибаси", Свифт, Э. Пҳилипс ва бошқалар), лекин Аддисоннинг эсселари ("Кампания" (1704), "Катон" () 1713) ва Стил ("Тендер эр" 1705).Томошабинлар журнали вақти-вақти билан пайдо бўладиган Эссе шаклини ишлаб чиқди.Аслида у газета рукнининг биринчи муаллифи бўлди.
Натижада Эсселар қисқароқ ва унчалик жиддий бўлмаган. 18-асрда даврий нашрлар Эссенинг асосий газета ва журнал жанрларидан бирига айланиши учун зарур шарт-шароит яратди. Ж.Свифт, Г.Фиелдинг ва С.Жонсон каби коʻплаб машҳур ёзувчилар газеталар учун Эсселар ёзганлар. ўша даврдаги очеркларнинг аксарияти сиёсий ёки сатирик бўлиб, субъектив очерклар О.Голдсмит ва лорд Честерфилднинг “Ўғлига мактублар” (1774) асарларида сақланиб қолганлиги, амалий жиҳатдан Бекон Эсселарини эслатиб туради.8 Асар. Ж. Аддисон ва Р. Стееле. турли мавзулар - кундалик ҳаёт, ахлоқ, фалсафа, инсон табиати масалалари. Ҳар қандай Эссе олдидан лотин тилида эпиграф - ахлоқий характерга эга бўлган қадимий сўз бўлади. Аммо Эссенинг мазмуни унчалик қаттиқ эмас эди, қадимги донолик 18-аср инглизлари ҳаётидан жонли саҳналар билан тасвирланган. Мисол учун, ҳарбийларга бағишланган Эссе муаллифлар олижаноблик ва жасоратни мақтаган, Гомернинг “Одам ўғиллари ўрмон эман ўрмонларидаги барглардек” эпиграфи билан очилади (Н. Гнедич таржимаси). Аскарлар жасоратини мақтаб, Аддисон ва Стил шундай ёзадилар: "Ақлнинг кучи, бурч онги ва шон-шарафга ташналик ... бунга хавф остидаги биродарлик, инсониятнинг фаровонлиги, умумий иш, шубҳасиз жасорат, ва сиз одамнинг ўзига нисбатан кичик ғамхўрликни йўқотишининг сабабларини билиб оласиз". Горатси эпиграфи олдидан бошқа бир Эссе инглиз тилидаги франтсуз луғатининг устунлигини танқид қилади.
Мисол тариқасида, ўғлининг отасига ёзган мактуби билан ҳажвий эпизод берилган, иккинчиси эса чет эл сўзлари кўплиги сабабли тушуна олмаган. Ж. Аддисон ва Р. Стил турли мавзуларга мурожаат қилишади. Бир қатор очерклари эстетик муаммоларга (класситсизм эстетикаси, юмор ва ҳазил, халқ шеʼрияти, Милтон шеʼрлари), абадий мавзуларга (эзгулик, ҳаёт ва мамот, гоʻзаллик) багʻишланган. Аддисон ва Стееле журналлари саҳифаларида ҳукмронлик қиладиган элемент ҳазил элементидир. Муаллиф ўзи ва ўқувчиларнинг заиф томонлари ҳақида ҳазил ўйнаши мумкин. Шундай қилиб, Аддисон ва Стил Эсселарининг иккита асосий компонентини ажратиб кўрсатиш мумкин: спекулятив акс эттириш ва ҳазил эскизлари. Аммо инглиз адабий анъаналарида янада мустаҳкамланадиган учинчи муҳим элемент ҳам бор - бу таълим, муаллифларнинг нафақат маълум бир мавзу бўйича ўз фикрларини баҳам кўриш, балки уларни ахлоқий хулосалар билан якунлаш истаги. Аддисоннинг ўзи бу ҳақда "Томошабин" нинг 16-сонида шундай ёзади: "... Мен инсоний эҳтиросларга чуқур кириб, бу майда-чуйда исрофгарчиликларни келтириб чиқарадиган бузуқ туйғуларни тўғирламоқчиман".
Худди шу журналнинг 10-сонида шундай дейилган: “Мен ўзим учун шундай кенг аудиторияни тўплаганим учун унинг ўқиши мароқли, ўйин-кулгилари фойдали бўлиши учун бор кучимни аямайман. Шу сабабларга кўра, мен ахлоқни ақл билан, ақлни эса ахлоқ билан жонлантиришга интиламан” . Аддисон ва Стилнинг ҳар бир Эссеси ахлоқий хулосалар билан тугайди ёки улар ҳикоянинг тўқимасига тўқилган. Шундай қилиб, "Буюк Британия аҳолисининг янада маданиятли қисмининг асосий ўйин-кулгиларини" кўрсатиш учун берилган шер билан кураш ҳақидаги "Томошабин" эссеси , қуйидаги панд-насиҳат билан тугайди: “Ёзувчилар кўпинча диднинг қўполлиги учун оммани қоралайдилар, аммо кўриниб турибдики, энди бизнинг камчилигимиз диднинг йўқлигида эмас, балки соғлом фикрнинг йўқлигидадир” . “Томошабин” журналининг 93-сонидаги эссе муаллифларнинг ўткинчи вақт ва қимматли дақиқаларни бой бераётган инсонлар ҳақидаги муҳокамаси билан очилади. Мулоҳазалар эзгулик моҳияти ҳақидаги максим билан тугайди: “... ҳар бир инсон сўзнинг энг умумий маъносида фазилатни ривожлантириши мумкин. Ижтимоий фаолият муаммога мойил бўлганларни банд қилади ва уларга энг ваҳший ҳаётларининг ваҳшийлигидан устун турадиган фаолият билан таъминлайди. Жоҳилларга насиҳат қилиш, муҳтожларга ёрдам бериш, жабрланганларга тасалли бериш бизнинг бурчимиздир”. 15-соннинг эссесида муаллифлар ҳақиқий бахт ҳақида гапирадилар, бу "ёлғизлик, ёрқинлик ва бемаъниликдан жирканч" ва "оломонни, дунёнинг эътиборини афзал кўрадиган" сохта бахт.
Бу далиллар икки аёлнинг - Аврелийнинг турмуш тарзи тасвирлари билан тасвирланган, унинг "ҳаёти шунчалик тартибли, ибодат, овқатланиш, иш ва ўйин-кулги шу қадар оқилона алмашинадики, бу оила кичик давлатга ўхшайди" ва Фулвиа, у “эҳтиёткорлик билан уй хўжалигини зерикарли ва олижаноб хонимга нолойиқ деб ҳисоблайди ва у оиласи билан ўтказган вақтини беҳуда деб билади ва агар театрда, боғда қолмаса, ўзини дунёдан узоқлаштирганини кўради. ёки яшаш хонасида” . Инглиз публитсистлари Эсселарининг яна бир муҳим хусусияти асар тузилишидаги энг муҳим бўғин бўлган муаллиф образидир. Муаллифнинг шахсияти Аддисон ва Стйле томонидан ҳар бир Эсседа намоён бўлади, биз унинг эҳтирослари, характери, одатлари ҳақида билиб оламиз. Масалан, “Томошабин”нинг 49-варағида муаллиф шундай ёзади: “Майли бўлмаган жанобга. Гей эркаклар йиғинлари ёки аёлларнинг меҳмонхоналари, табиийки, биз қаҳвахонада топадиган суҳбатни қидиради. Менинг табиатимдаги одам бор - унинг элементида" . Адибнинг Англиядаги янги буржуа шаклланиши, фаровон иқтисодиёт ва савдо-сотиқни улуғлаши 69-сонида ўз ифодасини топган: “Лондонда қироллик савдо биржасидек ихтиёрий ташриф буюрадиган жой йўқ. Мен инглиз бўлганим учун, ватандошларим ва хорижликларнинг шундай ажойиб йиғинини кўришнинг ўзи менга яширин қувонч бағишлайди ва ғурурга тўлдирди... пойтахтимизни бутун Ер бозорига айлантиради” . Аксарият Эсселар муаллиф номидан ёзилади; у маълум бир мавзу ҳақида фикр юритар экан, у ўзининг "мен" ини очиб беради, бу муаллиф учун у ёки бу фикрни ўқувчига этказишдан кам эмас.
Турли Эсселарнинг бир нечта типик бошланиши: "Мен жиддий руҳда бўлганимда, мен кўпинча Вестминстер Аббейда ёлғиз юраман" ; "Мен кўпинча тилимизни махсус шахслар ҳимоя қилишини орзу қиламан"; “Яқинда шаҳар бўйлаб сайр қилиб, мулоҳаза юритар эканман, банкка тегишли катта залга қарадим” . Юқоридагилардан келиб чиқадики, 18-асрда Эссе инглиз ва франтсуз журналистикасининг этакчи жанрига айланди. Қўшма Штатларда тарқалади, мустақил адабий шаклга айланади. Ўша давр эссесининг ривожланишида Ж. Аддисон ва Р. Стил муҳим рол ўйнаган. Ж. Аддисон ва Р. Стилнинг очерклари маʼрифатпарварлик даври адабиётининг оʻзига хос хусусиятлари билан богʻлиқ боʻлган ахлоқий характердаги очерк эканлигини таʼкидлаш лозим. Айнан улар ўз Эсселарида турли мавзулардан фойдалана бошладилар: эзгулик, ҳаёт ва мамот, гўзаллик; мулоҳазаларни ҳазил билан моҳирона уйғунлаштириш, шунингдек, кейинчалик ахлоқий хулосаларга олиб келадиган муаллифларнинг фикрларини кўрсатиш. Шуни таъкидлаш керакки, муаллиф образи Эссенинг муҳим таркибий қисми бўлиб, унинг қарашлари яқин, аммо ёзувчиларнинг фикрига ўхшамайди. .4 19-асрда Эссе ривожланиши “19-асрнинг биринчи учдан бирида. субъектив Эссе Англияда К. Ламб, В. Ҳазлитт ва Т. Де Қуинсей каби муаллифлар қалами остида гуллаб-яшнади, шунингдек, Р.В. Эмерсон ва Г.Д. Торо АҚШда. Бу давр Эдинбургҳ Ревиев (1802) ва Қуартерлй Ревиев (1809) каби чораклик адабий ва сиёсий журналларнинг гуллаб-яшнаши билан ҳам ажралиб туради. Вақт ўтиши билан уларда нашр этилган матнлар шахсий эссеистик интонацияни йўқотиб, замонавий журналистикада "мақола" деб аталадиган нарсага айланди" .
“Виктория даври” деб аталадиган давр (19-аср оʻрталари ва охири) “жиддий” ёки “расмий” Эсселарнинг устунлиги билан ажралиб туради. Бу давр муаллифларидан энг машҳури Т.Карлайл эди. Унинг Эсселари экссентрик адабий услуб, иқтибослар устида ўйнаш, яширин ишоралар ва бузилган ритм билан ажралиб турарди. Саноат жамиятининг хунук томонлари кўплаб муаллифларни, шу жумладан Д. Рускин ва В. Патерни қайтарди. М. Арнолд Виктория даврининг энг яхши эссеистларидан бири эди. Шоир сифатида иш бошлаган у кейинчалик адабий танқидга, сўнгра ижтимоий танқидга ўтади. Баъзан унинг рақиби сифатида илмий ғоялар, хусусан, Чарлз Дарвин эволюция назарияси оммабоп Т.Гуксли ҳам бўлган. Классик таълимнинг қадр-қимматини ҳимоя қилган Арнолддан фарқли ўлароқ, Хаксли илмий таълимни кенгроқ ёйиш тарафдори эди . Бундай оммавий мунозаралар муҳитида субъектив Эссега ўрин йўқ эди. Бироқ, 19-асрнинг сўнгги ўн йилликлари дунёга Р.Л тимсолидаги энг яхши Эссе муаллифларидан бирини берди. Стивенсон ўзининг романлари ва қисқа ҳикоялари билан машҳур. Стивенсон чуқур шахсий интонациядан фойдаланиб, ҳатто дарвинизм каби мавзуларни ҳам муҳокама қила олди.
М.Твен 19-аср охирида Америка адабиётига киритди. субъектив псевдо-автобиографик Эссенинг янги, ҳазил-мутойиба хилма-хиллиги, ўзига хос ҳикоячиси - мудҳиш ва қобилиятсиз. Твеннинг услуби, оддий сўзлашув тили кейинги ёзувчиларга кучли таъсир кўрсатди" . Шу билан бирга, Чарлз Лам каби буюк эссеист қўлида шахсий Эссенинг ривожланиши содир бўлди. Унинг Элиаъс Эссай (1823) дўстона услуб, энгил ҳазил, хушмуомалалик ва нафисликдир. Бу асар менинг энг севимли Эсселаримдан биридир. Ч.Лам дунёқараши ўтмишни яхлит, умуминсоний тушунча сифатида поетиклаштириш билан боғлиқ: “Антикалик! Эй ажойиб жозиба! Қандай одамсиз? Ахир сиз ҳамма нарсасиз, ҳеч нарсасиз! Сиз бор экансиз, сиз антик эмас эдингиз, сиз ҳеч нарсасиз ва ўзингизнинг, ўзингиз айтганингиздек, ундан ҳам узоқроқ антиклигингиз бор эди ва сиз унга кўр-кўрона ҳурмат билан қарадингиз" . Ушбу парчанинг ритмининг ўзи вақтнинг секин, аммо муқаррар ўтишини акс эттиради. Ч.Лам услуби ўзига хос тарзда сояларга бой, лекин у, асосан, элегик услубдир.
Унда динамизм, ташқи ифода, қарама-қарши ўтишлар йўқ. Тафаккур, статика унинг асосий мотивларидир. Элиа Эсселарида жуда кўп истеҳзоли эскизлар мавжуд ("Мисс. Баттленинг Вҳист бўйича ҳукмлари", "Ҳамма аҳмоқлар куни", "Қовурилган чўчқача ҳақидаги эртак" ва бошқалар), аммо истеҳзо ҳам элегик маънони сақлаб қолади: “Мен аҳмоқни шундай самимий ва табиийки севаман, гўё у билан қариндошлик ва мулкчиликда бўлгандек” . “Янги йил кечаси” Эссесида байрамона эмас, медитацион оҳанг устунлик қилади. Йил ўтаётганига ҳиссий урғу берилади: "Бундай тантанали хайрлашувда ҳар биримиз шундай сокин қайғуни ҳис қиламиз" .
Умуман олганда, 20-аср давомида адабиётда биринчи шахс ҳикоясининг улуши ортди. Матндан барча "ортиқча" элементларни олиб ташлаш - маъноси билан боғлиқ бўлган ривоятни бир қатор бўлакларга ёки бундан ташқари, битта бўлакка айлантириш мавжуд . Шундай қилиб, биз Эссе каби жанр доимо ўзгариб туради, деган хулосага келишимиз мумкин. 18-асрдан бошлаб Эссе Англия, Франция ва АҚШда журналистикада етакчи жанрга айланди. Ўша даврда одамлар муаллифларнинг шахсий воқеалари, Лондон янгиликлари: қишлоқ хўжалиги, театр премералари, сиёсат ҳақида билиб олишлари мумкин бўлган журналлар пайдо бўлди.
Эссенинг ривожланишида Ж. Аддисон ва Р. Стил муҳим рол оʻйнаган. Улар ўз Эсселарида турли мавзулар – кундалик ҳаёт, ахлоқ, фалсафа, инсон табиати масалаларига тўхталиб ўтадилар. Ж. Аддисон ва Р. Стил туфайли инглиз адабиётида спекулятив мулоҳазалар ва кулгили эскизлар пайдо бўла бошлади, муаллифларнинг маълум бир мавзу бўйича ўз фикрлари билан ўртоқлашиш эмас, балки уларни ахлоқий хулосалар билан якунлаш истаги. Бу аср ҳар чоракда бир марта чиқадиган адабий ва сиёсий журналларнинг гуллаб-яшнаши билан ажралиб туради ва уларда нашр этилган матнлар ўзининг шахсий эссеистик интонациясини йўқотиб, замонавий журналистикада "мақола" деб аталадиган нарсага айланди. Ўша даврда жиддий Эссе (иқтибослар ўйини, яширин ишоралар ва бузилган ритм), субъектив Эссенинг устунлиги қайд этилган. Айнан 19-асрда субъектив псевдо-автобиографик Эссенинг (оддий сўзлашув тили) янги, кул гили хилма-хиллиги пайдо бўлди; шахсий Эссенинг ривожланиши мавжуд (дўстона услуб, энгил ҳазил). 20-асрда Эссе жанри биз ҳозир учрашадиган тузилишга эга бўлди: кичик ҳажм, маълум бир мавзу ва унинг қатъий субъектив талқини, эркин композиция, сўзлашув нутқига йўналтирилганлик, биринчи шахс ҳикоялари. публитсистик Эссе адабий жанр. Эссенинг структуравий хусусиятлари Эссе конструксияси саволга жавоб ёки мавзуни очиш болиб, у классик далиллар тизимига асосланади. Эссенинг тузилиши унга қўйиладиган талаблар билан белгиланади: муаммо бўйича Эссе муаллифининг фикрлари қисқача тезислар шаклида тақдим этилади, фикр далиллар билан тасдиқланиши керак - шунинг учун тезис аргументлар билан таъминланади.
Аргументлар - бу фактлар, ижтимоий ҳаёт ҳодисалари, ҳодисалар, ҳаётий вазиятлар ва ҳаётий тажриба, илмий далиллар, олимларнинг фикрларига ҳаволалар ва бошқалар.Ҳар бир тезис фойдасига иккита далил келтирган маъқул: битта далил ишонарсиз кўринади, учта далил бўлиши мумкин. Қисқалик ва мажозийликка қаратилган жанрда тайёрланган тақдимотни "ортиқча юкланг". Шундай қилиб, Эссе ҳалқали тузилишга эга бўлади (тезислар ва далиллар сони мавзуга, танланган режага, фикрни ривожлантириш мантиқига боғлиқ): кириш; тезис, далиллар; тезис, далиллар; тезис, далиллар; хулоса. Эссенинг тузилиши қуйидагича: Сарлавҳа саҳифаси Кириш (ушбу мавзуни танлашнинг моҳияти ва мантиқий асосларини ўз ичига олади, мантиқий ва стилистик жиҳатдан боғлиқ бўлган бир қатор таркибий қисмлардан иборат; бу босқичда сиз саволни тўғри шакллантириш жуда муҳимдир. тадқиқотингиз давомида жавоб топмоқчимисиз; кириш қисмини устида ишлашда қуйидаги саволларга жавоблар ёрдам беради: "Эссе мавзусида айтилган атамаларга таъриф бериш керакми?", "Нима учун Айни пайтда мен очиб бераётган мавзу муҳим?”, “Мавзу бўйича фикр юритишда қандай тушунчалар иштирок этади?”, “Мавзуни кичик мавзуларга бўлиш мумкинми?”
Асосий қисм (танланган муаммонинг назарий асосларини ўз ичига олади. ва асосий масала тақдимоти; бу қисм мавжуд маълумотларга, ушбу масала бўйича бошқа далиллар ва позицияларга асосланган аргументация ва таҳлилни, шунингдек асослашни ишлаб чиқишни ўз ичига олади; бу Эссенинг асосий мазмуни ва бу. асосий қийинчилик, шунинг учун кичик сарлавҳалар муҳим, бунга асосланади рйҳ аргументациянинг тузилиши амалга оширилади; айнан шу ерда таклиф этилаётган далилларни асослаш, таҳлил қилиш ва керак бўлганда аналитик материал сифатида график, диаграмма ва жадваллардан фойдаланиш зарур; қўйилган саволга қараб таҳлил қуйидаги категориялар асосида амалга оширилади - сабаб ва натижа, умумий ва хусусий, шакл ва мазмун, қисм ва бутун, турғунлик ва ўзгарувчанлик; Эссе яратиш жараёнида шуни эсда тутиш керакки, битта хатбошида фақат битта баёнот ва график ва иллюстратив материаллар билан тасдиқланган тегишли далиллар бўлиши керак; шунинг учун мазмунни, бўлимларни аргументлар билан тўлдириб, параграф ичида битта асосий фикрни кўриб чиқиш билан чекланиш керак;
ҲУЛОСА

19-асрда кўплаб вакиллар Эссе каби жанр устида ишлаган. Уларнинг ҳар бири, ўз навбатида, ушбу жанрнинг ривожланишига ўз ҳиссасини қўшган, ўзига хос нарса қилган; субъектив псевдо-автобиографик Эссенинг расмий, субъектив ва кулгили хилма-хиллиги каби Эссе турлари киритилди. Таъкидлаш жоизки, даврий нашрлар сони кўпайиб, уларда чоп этилаётган матнлар секин-аста ҳозирда журналистик мақола деб аталадиган нарсага айлана бошлади.

20-асрда Эссе ривожланиши И.Р. Галперин, 19-аср охири - 20-аср бошларида ахлоқий, ахлоқий ва фалсафий муаммоларга бағишланган Эсселар йўқолади. Шубҳасиз, бу Эссе шакли рухсат берганидан кўра, агар улар илмий талқин қилинса, ҳодисаларга чуқурроқ ёндашишга бўлган талабларнинг ортиб бораётганлиги билан боғлиқ . 20-асрда жуда кам ёзувчилар фақат Эсселари билан танилган. Улар орасида Р. Линда ва Э.Б. Оқ. 1930-йиллар давомида ёзган ирландиялик Линд турли мавзуларда кўплаб қизиқарли ва ақлли қисқа Эсселарни қолдирган. Уайтнинг асосан Нев Ёркер газетаси томонидан муҳаррирнинг рукнида чоп этилган Эсселари катта шаҳар ҳаётининг диққат билан сайқалланган сатирик суратлари эди.
Эсселари ўз романлари, фалсафий асарлари ёки шеърларини тўлдирадиган замонавий муаллифлар орасида Т.С.Элиот, Б. Русселл, Ж. Сантаяна, Ж. Орвелл, О. Ҳухлей, В.Ҳ. Ауден, Жойс Керол Оатес ва А. Роббе-Гриллет. Ёрқин субъектив Эсселар Виржиния Вулф, Г.К. Честертон ва Р. Лоуелл . 20-асрда кенг кўламли адабий жанрларнинг Эссеси, кичик ҳажм, муайян мавзу ва уни қатъий субъектив талқин қилиш, эркин композиция ва сўзлашув нутқига йўналтириш каби жанр хусусиятларини ўзлаштириш жараёни содир бўлди.