Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

16.2.3 Инженерлик иншаатлары ушын буйым ҳәм конструкциялар 
Жыйналмалы темирбетон буйым ҳәм конструкциялар транспорт, аўыл хожалығы, суў 
хожалығы ҳәм мелиорация, гидротехникалық сооружениелер ҳәм басқа арнаўлы қурылыс 
системаларында кеӊ кӛлемде ислетиледи. 
Транспорт қурылысында
темирбетон темир жоллар, автомобиль жоллары ҳәм 
аэродромлар қурыўда ислетиледи. Темир жол, метрополитен ҳәм автомобиль жоллары 
қурылысында кӛпир конструкциялары, шпаллар, электр узатыў тармақларыныӊ 
таянышлары, үлкен диаметрдеги трубалар, акведуклар, тюбинглар ҳәм басқа темирбетон 
буйымлар ҳәм конструкциялар ислетиледи. Бул системада М300-М500 маркалы аўыр 
бетонлар қолланылады. Темирбетон конструкцияларды таярлаўда стерженли ямаса ӛрилген 
жоқары беккемликтеги полат арматуралар алдыннан керилген ҳалда ислетиледи. 
Бундай конструкциялар тығыз, суў ӛткизбейтуғын, суўыққа, қурғақ ыссы ықлым 
шараятына шыдамлы болыўы мақсетке муўапық. 
Автомобиль жоллары ҳәм аэродромлар қурылысында жоқары беккемликтеги 
темирбетон қаплама плиталар, бордюрлар ҳәм тратуар плиталары ислетиледи. 
Аўыл хожалығы иншаатлары 
– силос шуқырлары, миноралар ҳәм траншеялар, 
жүзимзар таянышлары, малханалар арнаўлы буйымлары, теплица каркаслары ҳәм басқалар 
М200-М300 маркалы бетонлардан таярланады. Ислеп шығарыў имаратлары, складлар 
қурылысында санаат имаратларыда ислетилетуғын бетон ҳәм темирбетон буйым ҳәм 
конструкциялар ислетиледи. 

---

114 
Гидротехникалық сооружениелер 
қурылысында темирбетон плиталар, балкалар, 
қабықлар, жоқары диаметрдеги трубалар, свайлар ҳәм басқа конструкциялар ислетиледи. 
Олар М200-М500 маркалы аўыр бетонлардан арматура каркаслары ҳәм торлары менен 
арматураланған ҳалда қолланылады. Бундай конструкцияларға суў ӛткизбеўшилик ҳәм 
суўыққа шыдамлылық бойынша жоқары талаплар қойылған.